อักษรรัญชนา
อักษรรัญชนา | |
---|---|
ชนิด | |
ช่วงยุค | ป. ค.ศ. 1100-ปัจจุบัน |
ทิศทาง | Left-to-right |
ภูมิภาค | เนปาล, อินเดีย |
ภาษาพูด | ภาษาเนวาร์, ภาษาสันสกฤต, ภาษาทิเบต |
อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | อักษรพราหมี
|
ระบบลูก | อักษรโซยอมโบ |
ระบบพี่น้อง | อักษรภูชิโมล, อักษรปรัจลิต |
อักษรรัญชนา (रंजना, Rañjanā) หรือกูติลา หรือลันต์ซา (Lantsa) เป็นอักษรที่พัฒนามาจากอักษรพราหมี เมื่อราว พ.ศ. 1600 และใช้มาจนถึงราว พ.ศ. 2500 ในอินเดียและเนปาล ชาวทิเบตเรียกอักษรนี้ว่าลันต์ซา ใช้เขียนภาษาสันสกฤตก่อนจะแปลเป็นภาษาทิเบต ชาวทิเบตเลิกใช้อักษรนี้เมื่อถูกจีนยึดครอง นอกจากนี้ มีการใช้อักษรนี้ในหมู่ชาวพุทธในจีน มองโกเลีย และญี่ปุ่น
ใช้เขียน
[แก้]- ภาษาเนวาร์ ซึ่งอยู่ในกลุ่มทิเบต-พม่า มีผู้พูดในอินเดียและเนปาลราว 775,000 คน นอกจากนี้ ภาษาเนวาร์ยังเขียนด้วยอักษรเทวนาครีและอักษรอื่นๆอีกหลายชนิดอีกด้วย
- ภาษาสันสกฤต
พยัญชนะ
[แก้]รัสสระ | a -ะ अ | i -ิ इ | u -ุ उ | ṛ ฤ ऋ | ḷ ฦ ऌ | e เ-ะ ए | o โ-ะ ओ |
ทีฆสระ | ā -า आ | ī -ี ई | ū -ู ऊ | ṝ ฤๅ ॠ | ḹ ฦๅ ॡ | ai ไ- ऐ | au เ-า औ |
aṃ ํ अं | aḥ -ะฮ์ अः |
k क | kh ख | g ग | gh घ | ṅ ङ |
c च | ch छ | j ज | jh झ | ñ ञ |
ṭ ट | ṭh ठ | ḍ ड | ḍh ढ | ṇ ण |
t त | th थ | d द | dh ध | n न |
p प | ph फ | b ब | bh भ | m म |
y य | r र | l ल | v व | |
ś श | ṣ ष | s स | h ह |
kṣ क्ष | tr त्र | jñ ज्ञ |
อ้างอิง
[แก้]รายชื่อ | ||
---|---|---|
อักษรไร้สระ (Abjad) | ซัลเตอร์ · ซอกเดีย · ซาบาเอียน · ซามาริทัน · ซีรีแอก · ดิเวส อกุรุ · ทิฟินาค · แนบาทีอา · เบอร์เบอร์โบราณ · เปอร์เซียกลาง · พาร์เทียน · ฟินิเชีย · มันดาอิก · ยาวี · ยูการิติก · แอราเมอิก · อาระเบียใต้ · อาหรับ · ฮีบรู · ฮีบรูระยะแรก · ไฮเออโรกลีฟอียิปต์ | |
อักษรสระประกอบ (Abugidas) | ตระกูลอักษรพราหมี: กทัมพะ · กลิงคะ · กวิ · กะยา · กันนาดา · กันนาดาโบราณ · ไกถี · ขอม (ขอมไทย · ขอมบาลี) · ขโรษฐี · เขมร · คุชราต · คุปตะ · คุรมุขี · ลายตัย · จาม · ชวา · ชักมา · ซุนดา · ซุนดาโบราณ · โซยอมโบ · ดิเวส อกุรุ · ตกริ · ตักบันวา · เตลุกุ · โทแคเรียน · ทมิฬ · ทิเบต · เทวนาครี · ไทเวียด · ไทใต้คง · ไทย (ฝักขาม · ไทยนิเทศ) · ไทน้อย · ไทลื้อ · ไทใหญ่ · ไทอาหม · ธรรมล้านนา · ธรรมลาว · เนปาล · บาตัก · ไบบายิน · บาหลี · บูฮิด · เบงกอล · ปัลลวะ · พม่า · พราหมี · พักส์-ปา · ม้ง · มณีปุระ · มอญ · มลยาฬัม · มิถิลักศาร์ · โมฑี · รัญชนา · เรอจัง · ลนตารา · ลัณฑา · ล้านนา · ลาว · ลิมบู · เลปชา · วรังจิติ · ศารทา · เสาราษฏร์ · สิงหล · สิทธัม · สิเลฏินาครี · โสรัง สมเป็ง · โอริยา · ฮานูโนโอ · อื่น ๆ: กืออึซ · ทานะ · เบรลล์ญี่ปุ่น · พอลลาร์ด · เมรอยติก · Boyd's Syllabic Shorthand · Hebrew cursive · Pitman Shorthand · Thomas Natural Shorthand | |
อักษรสระ-พยัญชนะ (Alphabets) | Linear: กรีก · กลาโกลิติก · กอธิก · คอปติก · จอร์เจีย · จู้อิน · ซีริลลิก · ทิฟินาค · ไทลื้อ · บัสซา · เบยทากุกจู · โบสถ์สลาโวนิกโบราณ · เปอร์มิกโบราณ · ฟราเซอร์ · มองโกเลีย · แมนจู · รูน · รูนฮังการี · ละติน · เวเนติก · สันถาลี · สัทอักษรสากล · อเวสตะ · ออร์คอน · อาร์มีเนีย · อิตาลีโบราณ · อิสมาน · อีทรัสคัน · อึนโก · เอลบ์ซาน · โอคัม · ไอริช · ฮันกึล · Greco-Iberian alphabet · Mandaic · Ol Chiki · Shavian alphabet · Visible Speech · ชวเลขเกรกก์ · ชวเลขกาเบลสแบร์เกอร์ · ชวเลขอีเคลกติก · Non-linear: เบรลล์ · เบรลล์ฮีบรู · เบรลล์เกาหลี · รหัสมอร์ส · การตีธงสัญญาณ · ธงประมวลสากล · New York Point · Semaphore line | |
อักษรคติและอักษรภาพ (Ideograms & Pictograms) | ตงปา · Blissymbol · DanceWriting · Mi'kmaq · New Epoch Notation Painting · SignWriting | |
อักษรคำ (Logograms) | พื้นฐานจากอียิปต์: เดโมติก · เฮียราติก · ไฮโรกลิฟ พื้นฐานจากพยางค์: อักษรในอานาโตเลีย (คาเรีย · ลิเชีย · ลิเดีย · ลูเวีย) · รูปลิ่ม (ซูเมอร์ · แอกแคด · อีลาไมต์) · ตงปา · ตังกุต · มายา · อี้ | |
อักษรกึ่งพยางค์ (Semi-syllabaries) | Full semi-syllabaries: จู้อิน · เซลติเบเรียน · ไอบีเรีย Redundant semi-syllabaries: Southwestern script | |
อักษรพยางค์ (Syllabaries) |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.