อักษรตักบันวา
| อักษรตักบันวา ᝦᝪᝯ | |
|---|---|
 | |
| ชนิด | |
ช่วงยุค | ประมาณ ค.ศ. 1300–ปัจจุบัน |
| ทิศทาง | Left-to-right  |
| ภาษาพูด | กลุ่มภาษาปาลาวัน |
| อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | ชุดตัวอักษรไซนายดั้งเดิม[a] |
ระบบพี่น้อง | ในฟิลิปปินส์: ไบบายิน บูฮิด ฮานูโนโอ Kulitan ในประเทศอื่น: บาหลี บาตัก ชวา ลนตารา ซุนดา เรินจง เรอจัง |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Tagb (373), Tagbanwa |
| ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Tagbanwa |
ช่วงยูนิโคด | U+1760–U+177F |
[a] ต้นกำเนิดของเซมิติกของอักษรพราหมียังไม่เป็นที่ยอมรับ | |
อักษรตักบันวา เป็นหนึ่งในอักษรพื้นเมืองของฟิลิปปินส์ที่ใช้โดยชาวตักบันวาและชาวปาลาวัน[1]
ต้นกำเนิด
[แก้]มีการใช้งานอักษรตักบันวาในฟิลิปปินส์จนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 17 มีความใกล้ชิดกับอักษรไบบายิน คาดว่ามาจากอักษรกวิของชวา บาหลี และสุมาตรา ซึ่งพัฒนามาจากอักษรปัลลวะ หนึ่งในอักษรของอินเดียใต้ ที่มาจากอักษรพราหมีอีกทอดหนึ่ง[2]
ลักษณะ
[แก้]อักษรตักบันวาเป็นอักษรพยางค์ที่พยัญชนะแต่ละตัวมีเสียงอะ (/a/) เป็นพื้นเสียง ส่วนสระอื่นระบุด้วยเครื่องหมายเสริมสัทอักษรข้างบน (สำหรับ /i/) หรือข้างล่าง (สำหรับ /u/) พยัญชนะ[3] สระต้นพยางค์เป็นอักษรเดี่ยว พยางค์ที่มีพยัญชนะอยู่ด้านหลังจะไม่เขียนพยัญชนะท้าย[4] อักษรตักบันวามีความแตกต่างจากอักษรไบบายินที่รูปร่างของบางตัวอักษร โดยเฉพาะอักษร ‹k› และ ‹w›[1]
ปกติเขียนบนไม้ไผ่ในแนวตั้ง จากล่างขึ้นบน และจากซ้ายไปขวา ส่วนในแนวนอนอ่านจากซ้ายไปขวา[2]
|
สระ
[แก้]| สระตักบันวา[4] | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ต้น | เชื่อม | ||||
| ถอดเสียง | a | i | u | i | u |
| อักษร | ᝠ | ᝡ | ᝢ | ᝲ | ᝳ |
พยัญชนะ
[แก้]| พยางค์ตักบันวา[4] | ||||||||||||||||
| ถอดเสียง | k | g | ng | t | d | n | p | b | m | y | l | w | s | |||
| พยัญชนะ + a | ᝣ | ᝤ | ᝥ | ᝦ | ᝧ | ᝨ | ᝩ | ᝪ | ᝫ | ᝬ | ᝮ | ᝯ | ᝰ | |||
| พยัญชนะ + i | ᝣᝲ | ᝤᝲ | ᝥᝲ | ᝦᝲ | ᝧᝲ | ᝨᝲ | ᝩᝲ | ᝪᝲ | ᝫᝲ | ᝬᝲ | ᝮᝲ | ᝯᝲ | ᝰᝲ | |||
| พยัญชนะ + u | ᝣᝳ | ᝤᝳ | ᝥᝳ | ᝦᝳ | ᝧᝳ | ᝨᝳ | ᝩᝳ | ᝪᝳ | ᝫᝳ | ᝬᝳ | ᝮᝳ | ᝯᝳ | ᝰᝳ | |||
อักษรตักบันวามีเครื่องหมายวรรคตอนแบบเดี่ยว (᜵) และแบบคู่ (᜶)[4]
ยูนิโคด
[แก้]| ตักบันวา Unicode.org chart (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+176x | ᝠ | ᝡ | ᝢ | ᝣ | ᝤ | ᝥ | ᝦ | ᝧ | ᝨ | ᝩ | ᝪ | ᝫ | ᝬ | ᝮ | ᝯ | |
| U+177x | ᝰ | ᝲ | ᝳ | |||||||||||||
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 Miller, Christopher (2014). "A survey of indigenous scripts of Indonesia and the Philippines". สืบค้นเมื่อ 21 May 2020.
((cite journal)): Cite journal ต้องการ|journal=(help) - ↑ 2.0 2.1 Omniglot: Tagbanwa. Accessed October 13, 2016.
- ↑ Everson, Michael (1998-11-23). "N1933 Revised proposal for encoding the Philippine scripts in the UCS" (PDF).
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 "Chapter 17: Indonesia and Oceania" (PDF). Unicode Consortium. March 2020.
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้] | ||
| รายชื่อ | ||
| อักษรไร้สระ (Abjad) | ซัลเตอร์ · ซอกเดีย · ซาบาเอียน · ซามาริทัน · ซีรีแอก · ดิเวส อกุรุ · ทิฟินาค · แนบาทีอา · เบอร์เบอร์โบราณ · เปอร์เซียกลาง · พาร์เทียน · ฟินิเชีย · มันดาอิก · ยาวี · ยูการิติก · แอราเมอิก · อาระเบียใต้ · อาหรับ · ฮีบรู · ฮีบรูระยะแรก · ไฮเออโรกลีฟอียิปต์ | |
| อักษรสระประกอบ (Abugidas) | ตระกูลอักษรพราหมี: กทัมพะ · กลิงคะ · กวิ · กะยา · กันนาดา · กันนาดาโบราณ · ไกถี · ขอม (ขอมไทย · ขอมบาลี) · ขโรษฐี · เขมร · คุชราต · คุปตะ · คุรมุขี · ลายตัย · จาม · ชวา · ชักมา · ซุนดา · ซุนดาโบราณ · โซยอมโบ · ดิเวส อกุรุ · ตกริ · ตักบันวา · เตลุกุ · โทแคเรียน · ทมิฬ · ทิเบต · เทวนาครี · ไทเวียด · ไทใต้คง · ไทย (ฝักขาม · ไทยนิเทศ) · ไทน้อย · ไทลื้อ · ไทใหญ่ · ไทอาหม · ธรรมล้านนา · ธรรมลาว · เนปาล · บาตัก · ไบบายิน · บาหลี · บูฮิด · เบงกอล · ปัลลวะ · พม่า · พราหมี · พักส์-ปา · ม้ง · มณีปุระ · มอญ · มลยาฬัม · มิถิลักศาร์ · โมฑี · รัญชนา · เรอจัง · ลนตารา · ลัณฑา · ล้านนา · ลาว · ลิมบู · เลปชา · วรังจิติ · ศารทา · เสาราษฏร์ · สิงหล · สิทธัม · สิเลฏินาครี · โสรัง สมเป็ง · โอริยา · ฮานูโนโอ · อื่น ๆ: กืออึซ · ทานะ · เบรลล์ญี่ปุ่น · พอลลาร์ด · เมรอยติก · Boyd's Syllabic Shorthand · Hebrew cursive · Pitman Shorthand · Thomas Natural Shorthand | |
| อักษรสระ-พยัญชนะ (Alphabets) | Linear: กรีก · กลาโกลิติก · กอธิก · คอปติก · จอร์เจีย · จู้อิน · ซีริลลิก · ทิฟินาค · ไทลื้อ · บัสซา · เบยทากุกจู · โบสถ์สลาโวนิกโบราณ · เปอร์มิกโบราณ · ฟราเซอร์ · มองโกเลีย · แมนจู · รูน · รูนฮังการี · ละติน · เวเนติก · สันถาลี · สัทอักษรสากล · อเวสตะ · ออร์คอน · อาร์มีเนีย · อิตาลีโบราณ · อิสมาน · อีทรัสคัน · อึนโก · เอลบ์ซาน · โอคัม · ไอริช · ฮันกึล · Greco-Iberian alphabet · Mandaic · Ol Chiki · Shavian alphabet · Visible Speech · ชวเลขเกรกก์ · ชวเลขกาเบลสแบร์เกอร์ · ชวเลขอีเคลกติก · Non-linear: เบรลล์ · เบรลล์ฮีบรู · เบรลล์เกาหลี · รหัสมอร์ส · การตีธงสัญญาณ · ธงประมวลสากล · New York Point · Semaphore line | |
| อักษรคติและอักษรภาพ (Ideograms & Pictograms) | ตงปา · Blissymbol · DanceWriting · Mi'kmaq · New Epoch Notation Painting · SignWriting | |
| อักษรคำ (Logograms) | พื้นฐานจากอียิปต์: เดโมติก · เฮียราติก · ไฮโรกลิฟ พื้นฐานจากพยางค์: อักษรในอานาโตเลีย (คาเรีย · ลิเชีย · ลิเดีย · ลูเวีย) · รูปลิ่ม (ซูเมอร์ · แอกแคด · อีลาไมต์) · ตงปา · ตังกุต · มายา · อี้ | |
| อักษรกึ่งพยางค์ (Semi-syllabaries) | Full semi-syllabaries: จู้อิน · เซลติเบเรียน · ไอบีเรีย Redundant semi-syllabaries: Southwestern script | |
| อักษรพยางค์ (Syllabaries) | ||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
