48 Dywizja Strzelców

Historia
Państwo	Rosyjska FSRR
Sformowanie	1919
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Międzyrzeczem (23 września 1920)
Organizacja
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	15 Armia 4 Armia

48 Dywizja Strzelców – dywizja piechoty Armii Czerwonej okresu wojny polsko-bolszewickiej, operująca głównie na terenie dzisiejszej Białorusi.

Sformowana jesienią 1919 w rejonie Tuły jako 1 Tulska Dywizja Strzelców. W styczniu 1920 weszła w skład 15 Armii. Walczyła z oddziałami polskimi w rejonie Dryssy i Połocka. W czerwcu 1920 w strukturach 4 Armii, a od sierpnia już w ramach 16 Armii wzięła udział w drugiej ofensywie Tuchaczewskiego, walcząc m.in. pod Wilnem i Kobryniem. 1 sierpnia 1920 jej 143 Brygada Strzelców liczyła w stanie bojowym 2553 żołnierzy z tego piechoty 1840^[1].

Podczas bitwy niemeńskiej walczyła pod Wołkowyskiem z oddziałami Grupy gen. Junga. 27 i 28 września bez powodzenia broniła Słonima, a w październiku toczyła walki o Słuck. Po podpisaniu rozejmu uczestniczyła w walkach z oddziałami gen. Bułak-Bałachowicza^[2].

W dniu 12 września 1920 roku po zdobyciu Kobrynia przez oddziały Wojska Polskiego do polskiej niewoli dostało się 180 żołnierzy z radzieckich 48 oraz 57 Dywizji Strzelców^{[potrzebny przypis]}.

Skład na dzień 1 sierpnia 1920^[3]:

• dowództwo dywizji
• 142 Brygada Strzelców
  • 424 pułk strzelców
  • 425 pułk strzelców
  • 426 pułk strzelców
  • dywizjon artylerii
• 143 Brygada Strzelców
  • 427 pułk strzelców
  • 428 pułk strzelców
  • 429 pułk strzelców
  • dywizjon artylerii
• 144 Brygada Strzelców
  • 430 pułk strzelców
  • 431 pułk strzelców
  • 432 pułk strzelców
  • dywizjon artylerii
• pułk kawalerii

W tym dniu dywizja posiadała 7100 „bagnetów”, 100 „szabel”, 183 karabiny maszynowe, 22 3-calowe armaty dywizyjne wz. 1902^[3].

• N.D. Logofet (X 1919 – VII 1920)^[2]
• J.W. Baranowicz (od 5 VII 1920)^[2]

• Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Mieczysław Wrzosek: Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1990, seria: Monografie Instytutu Nauk Społecznych.
• Józef Moszczeński: Rosyjski plan bitwy nad Wisłą w 1920. W: Izabela Borańska-Chmielewska (projekt): Polskie zwycięstwo dla wolności Europy; księga pamiątkowa arma virumque cano; 100-lecie bitwy warszawskiej 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Wydawniczy; Centralna Biblioteka Wojskowa, 2020. ISBN 978-83-955800-5-5.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku (reprint). Warszawa: Wydawnictwo 2 Kolory Sp.z o.o., 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.