พระเจ้าพุกาม (พม่า: ပုဂံမင်း ปะกานมี่น) เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ที่ 9 ของราชวงศ์โก้นบอง พระองค์เสด็จพระราชสมภพเมื่อ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2354 พระองค์ยึดอำนาจจากพระราชบิดาคือพระเจ้าแสรกแมงที่มีพระอาการสติฟั่นเฟือน เมื่อ พ.ศ. 2388 จนกระทั่งพระเจ้าแสรกแมงสวรรคตใน พ.ศ. 2389 พระองค์จึงขึ้นครองราชสมบัติเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2389 พระอิสริยยศเดิมคือ สมเด็จพระราชาธิบดี "ศรีบวรวิชัยนันทจัตตามหาธรรมราชาธิราช พุกามมิน ตะยาจี"

ในรัชกาลของพระองค์ ได้เกิดความขัดแย้งระหว่างพ่อค้าอังกฤษกับขุนนางพม่าขึ้นเสมอในพะโค จนลุกลามเป็นสงครามระหว่าง พ.ศ. 2394 ซึ่งเมาโอ๊กเมียนหวุ่นประจำพะโคได้กล่าวหากัปตันและลูกเรือชาวอังกฤษ 2 คนว่าทำผิดระเบียบเมืองท่าของพม่าและเป็นฆาตกร จึงนำตัวขึ้นศาลและสั่งปรับเป็นเงิน 1,000 รูปี ฝ่ายอังกฤษเห็นว่าเป็นการลบหลู่เกียรติจึงประท้วง เมื่อการเจรจาไม่ได้ผล อังกฤษจึงประกาศปิดอ่าวเมาะตะมะในเดือนมกราคม พ.ศ. 2394 และเข้ายึดเรือของกษัตริย์พม่าในวันที่ 22 มกราคม และทำลายเรือรบพม่าหลายลำ

อังกฤษเรียกร้องให้พม่าจ่ายค่าเสียหายและทำหนังสือขอโทษภายในวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2395 เมื่อพม่าไม่ทำตาม อังกฤษจึงเข้าโจมตีพม่า ยึดเมาะตะมะ ย่างกุ้ง พะสิม แปร และพะโคไปตามลำดับ อังกฤษประกาศผนวกมณฑลพะโคในวันที่ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2395 ในครั้งแรกอังกฤษเตรียมวางแผนจะโจมตีต่อไปถึงเมืองอมรปุระ แต่ทางพม่าได้เกิดกบฏขึ้น เจ้าชายมินดง พระเชษฐาของพระเจ้าพุกามแมงซึ่งไม่เห็นด้วยกับการทำสงครามกับอังกฤษตั้งแต่ต้น ได้ก่อกบฏขึ้นและปลดพระองค์ออกจากราชสมบัติเมื่อ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2396 แต่ยังให้พระองค์คงพระชนม์ชีพอยู่ต่อไป พระองค์สวรรคตเมื่อ 14 มีนาคม พ.ศ. 2423

• Charney, Michael W. (2006). Powerful Learning: Buddhist Literati and the Throne in Burma's Last Dynasty, 1752–1885. Ann Arbor: University of Michigan.
• Richard Cobden (1853). How wars are got up in India: The origin of the Burmese War. University of Michigan Libraries.
• Maung Maung Tin, U (2004) [1905]. Konbaung Set Yazawin (ภาษาพม่า). Vol. 1–3. Yangon: Department of Universities History Research, University of Yangon.
• วิไลเลขา ถาวรธนสาร. "สงครามอังกฤษ-พม่าครั้งที่ 2." ใน สารานุกรมประวัติศาสตร์สากลสมัยใหม่: เอเชีย เล่ม 1 อักษร A–B ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2539, หน้า 163–166.

ก่อนหน้า		พระเจ้าพุกาม		ถัดไป
พระเจ้าแสรกแมง		พระมหากษัตริย์พม่า (อาณาจักรพม่ายุคที่ 3) (พ.ศ. 2389–2396)		พระเจ้ามินดง