Samuel Beckett

Andrew Belis

Samuel Beckett (1977)
Imię i nazwisko	Samuel Barclay Beckett
Data i miejsce urodzenia	13 kwietnia 1906 Foxrock
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1989 Paryż
Narodowość	irlandzka
Język	angielski, francuski
Alma Mater	Kolegium Trójcy Świętej w Dublinie
Dziedzina sztuki	dramat, powieść, esej
Ważne dzieła
Czekając na Godota Końcówka Ostatnia taśma Kroki Bez
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Samuel Barclay Beckett (ur. 13 kwietnia^[1] lub 13 maja 1906^[2]  w Foxrock, zm. 22 grudnia 1989 w Paryżu) – irlandzki dramaturg, prozaik i eseista, tworzący początkowo w języku angielskim, a od 1945 – francuskim^[3]. Jeden z twórców teatru absurdu. Jego powieści są pozbawiane tradycyjnej narracji, utrzymane w klimacie skrajnego pesymizmu i podkreślające bezsens ludzkiej egzystencji. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1969^[4].

Urodził się na przedmieściach Dublina w rodzinie protestanckiej, jednak w dorosłym życiu stał się agnostykiem^[5]. Studiował filologię romańską w Trinity College, gdzie potem przez jakiś czas wykładał, jednak Irlandia, atmosfera domu rodzinnego, potem zaś śmierć ojca (1933) doprowadziły go do depresji nerwowej i ostatecznie osiadł w Paryżu^[3]. Brał czynny udział we francuskim ruchu oporu^[6]. W 1969 został uhonorowany literacką Nagrodą Nobla, której nie odebrał osobiście^[6].

Postać ojca pojawia się w jego utworach mityzowana lub nawet deifikowana, matka zaś w kontekście gorzkim i ironicznym (w życiu była zimną bigotką).

Na studiach Becketta fascynowała filozofia: Kartezjusza, George’a Berkeleya, Henriego Bergsona, Arthura Schopenhauera, Giambattisty Vica; klasyka francuska i włoska, poezja francuska takich poetów jak: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud, Guillaume Apollinaire, Marcel Proust. Inspirował się także twórczością Dantego. Był sekretarzem i pomocnikiem Jamesa Joyce’a^[7].

Beckett swoje dzieła tłumaczył z angielskiego na francuski i odwrotnie. Tłumaczenia te były dość swobodne, w związku z czym różne wersje językowe zawierają pewne różnice. Zadebiutował na scenie w 1953, sztuką Czekając na Godota^[7]. Oprócz sztuk teatralnych pisał słuchowiska radiowe, spektakle telewizyjne, a nawet scenariusz filmowy. Niektóre sztuki reżyserował samodzielnie^[6].

Był bardzo aktywny społecznie oraz politycznie – występował przeciwko totalitaryzmowi; ostro przeciwstawiał się prześladowaniom politycznym na świecie; wspierał także więźniów politycznych. Nie wyrażał zgody na wystawienie swoich sztuk w Republice Południowej Afryki w czasach apartheidu; protestował także przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce^[3].

W twórczości zajmowały go głównie kwestie egzystencjalne, problemy etyczne i poznawcze. Bohaterowie jego dzieł zadają sobie pytania zasadnicze o sens życia oraz o miejsce człowieka na ziemi (podobnie jak u Alberta Camusa, czy Antona Czechowa).

• Sztuka bez Aktu (z butelką)
• Whoroscope (1930)
• Proust (1931)
• Sen o kobietach pięknych i takich sobie (1932)
• Murphy (1938)
• Watt (1953)
• Molloy (1951)
• Malone umiera (1951)
• Nienazywalne (1953)
• Bez (1969)
• także nowele (polskie wydanie 1973)
• Towarzystwo (1980)

• Eleuteria (1947)
• Czekając na Godota (1952)
• Akt bez słów I (1956)
• Akt bez słów II (1956)
• Końcówka (1957)
• Ostatnia taśma (1958)
• Szczęśliwe dni (1961)
• Komedia (1964)
• Przychodzić i odchodzić (1965)
• Oddech (1970)
• Nie ja (1973)
• Fragment dramatyczny I (1974)
• Wtedy gdy (1976)
• Kroki (1976)
• Fragment dramatyczny II (1976)
• Partia solowa (1979)
• Kołysanka (1981)
• Impromptu „Ohio” (1981)
• Katastrofa (1982)
• Co gdzie (1983)

• Kanon na koniec wieku „Rzeczpospolitej” – uwzględniono Dramaty, a konkretnie: Czekając na Godota, Końcówka, Ostatnia taśma, Szczęśliwe dni.

• JanJ. Błoński JanJ., MarekM. Kędzierski MarekM., Samuel Beckett, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1982 (Klasycy Literatury XX Wieku), ISBN 83-07-00687-2 .
• CHAPTER ONE. W: Anthony Cronin: Samuel Beckett: The Last Modernist. New York: HarperCollins Publishers, 1997. ISBN 0-06-016599-5.

• recenzja z polskiego wortalu teatralnego eteatr