Grazia Deledda

Grazia Maria Cosima Damiana Deledda

Grazia Deledda (1926)
Data i miejsce urodzenia	27 września 1871 Nuoro
Data i miejsce śmierci	15 sierpnia 1936 Rzym
Narodowość	włoska
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach

Grazia Maria Cosima Damiana Deledda (ur. 27 września 1871 w Nuoro, zm. 15 sierpnia 1936 w Rzymie) – włoska powieściopisarka i nowelistka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1926.

Grazia Deledda urodziła się w Nuoro na Sardynii, jako czwarte dziecko z siedmiorga dzieci, zamożnego posiadacza ziemskiego. Jej ojciec, Giovanni Antonio Deledda, absolwent prawa, był zamożnym właścicielem ziemskim, zajmował się handlem i rolnictwem, interesował się poezją, sam komponował wiersze i założył drukarnię i wydawał czasopisma. W 1892 r. został burmistrzem Nuoro. Matka, Francesca Cambosu, zajmowała się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci^[1][2][3].

Ukończyła cztery klasy szkoły podstawowej, a następnie pobierała prywatne lekcje u profesora Pietro Ganga, który udzielał jej podstawowych lekcji w języku włoskim, łacinie i francuskim. Zachęcił ją także do publikowania prac pisanych na zadane przez niego tematy. W wieku 13 lat po raz pierwszy opublikowano jej opowiadania Sangue sardo i Remigia Helder. Ukazały się one w 1888 r. w magazynie o modzie „L’ultima moda”. W 1892 r. napisała pierwszą powieść Fior di Sardegna^[1][2].

W 1900 roku wyjechała w swoją pierwszą podróż do Cagliari, gdzie poznała swojego przyszłego męża Palmiro Madesaniego. Wraz z nim zamieszkała w Rzymie^[2]. Pierwszy większy sukces przyniosła jej powieść Elias Portolú (1903). W swoich powieściach i nowelach odtwarzała krajobraz i życie swojej rodzinnej Sardynii. Krajobraz Sardynii był przez nią często wykorzystywany jako metafora trudności w życiu bohaterów jej utworów^[4].

Grazia Deledda jest laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1926. Nagrodę otrzymała: „za poetyckie dzieła, w których z jaskrawą plastycznością opisuje życie jej ojczystej wyspy, a także za głębię w podejściu do ludzkich problemów w całości”^[3].

Z licznych jej dzieł wymienić należy: Anime oneste (1896), Elias Portolu (1900), Cenere (1904), Nostalgia (1905), Colombi e sparvieri (1912), Trzcina na wietrze (1913), Il segredo dell’ uomo solitario (1921), Annalena Bilsini (1927)^[5].

W wielu późniejszych pracach Grazia Deledda łączyła wyobraźnię i autobiografię. Ta mieszanka jest widoczna szczególnie w powieści Il paese del vento (1931). Powieść L’argine (1934) odzwierciedla życie autorki jako wyrzeczenie się doczesnych rzeczy, w tym miłości, akceptując poświęcenie jako wyższy sposób życia i pojednanie z Bogiem. Wspólną cechą wszystkich jej późniejszych dzieł jest stała wiara w ludzi i w Boga^[3].

W 1906 r. ukazała się w Polsce powieść Popiół (Cenere)^[6][7] w tłumaczeniu Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej^[8]. W 1934 r. wydano w Polsce powieść Trzcina na wietrze w tłumaczeniu Idy Ratinowowej^[9].

• W 1916 r. Febo Mari zekranizował powieść Cenere z Eleonorą Duse w roli głównej^[4].
• W 1929 r. powstał film niemy film La grazia na podstawie powieści Di Notte w reżyserii Aldo De Benedettiego^[10].
• W 1950 r. Augusto Genina zekranizował powieść L’edera^[11].
• W 1952 r. Aldo Vergano wyprodukował film Amore rosso – Marianna Sirca, na podstawie powieści Marianna Sirca^[12].
• W 1955 r. powstał film Zakazane na podstawie powieści La Madre w reżyserii Mario Monicellego^[13].
• W 1958 r. Mario Landi zekranizował powieść Trzciny na wietrze^[14].
• W 1974 r. Giuseppe Fina wyprodukował serial telewizyjny L’edera^[15].
• W 2014 r. powstał film w reż. Francesco Trudu Il peccatore na podstawie powieści La madre^[16].

• Teksty Grazii Deleddy. deledda.scarian.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-01)]. (wł.).
• Grazia Deledda – utwory dostępne w serwisie Polona