การปฏิวัติโรมาเนีย
ส่วนหนึ่งของ การปฏิวัติ ค.ศ. 1989
ผู้ชุมนุมประท้วงบนถนนมาเกรู ในบูคาเรสต์
วันที่	16 ธันวาคม – 22 ธันวาคม ค.ศ. 1989
สถานที่	โรมาเนีย อารัด, บราชอฟ, บูคาเรสต์, ตือร์กอวิชเต, ตีมีชออารา และเมืองอื่น ๆ
ผล	โค่นล้มระบอบคอมมิวนิสต์ในโรมาเนีย การจับกุมและประหารชีวิตนีกอลาเอและเอเลนา ชาวูเชสกู
คู่ขัดแย้ง
ฝ่ายรัฐบาล เซคิวรีเทต กองทัพประชาชนโรมาเนีย (จนถึง 22 ธันวาคม) สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์ที่ภักดีต่อรัฐบาล ฝ่ายปฏิวัติ นักต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ สมาชิกพรรคคอมมิวนิสต์โรมาเนียที่ไม่เห็นด้วย หลังวันที่ 22 ธันวาคม: กลุ่มแนวปลดเปลื้องแห่งชาติ กองทัพโรมาเนีย
ผู้นำ
นีกอลาเอ ชาวูเชสกู  เอเลนา ชาวูเชสกู  ผู้ชุมนุม (ไม่มีแกนนำผู้ชุมนุม) สมาชิกกลุ่มแนวปลดเปลื้องแห่งชาติ
ความเสียหาย
เสียชีวิต	689[2]–1,290 ราย[3]
บาดเจ็บ	3,321 คน[1]

การปฏิวัติโรมาเนีย (โรมาเนีย: Revoluția Română) เป็นเหตุการณ์การก่อจลาจลและการประท้วงในโรมาเนีย เดือนธันวาคม ค.ศ. 1989 นี่เป็นเหตุการณ์หนึ่งในการปฏิวัติ ค.ศ. 1989 ที่เกิดขึ้นในประเทศต่าง ๆ ของสนธิสัญญาวอร์ซอ การปฏิวัติโรมาเนียเริ่มต้นที่เมืองตีมีชออาราและหลังจากนั้นได้ขยายวงกว้างไปทั่วประเทศ ในท้ายที่สุดได้ส่งผลให้เกิดการโค่นล้มอำนาจที่รุนแรงและการประหารชีวิตประธานาธิบดีโรมาเนีย นีกอลาเอ ชาวูเชสกู ที่ดำรงตำแหน่งมาเป็นระยะเวลานาน และนำไปสู่จุดสิ้นสุดของสาธารณรัฐสังคมนิยมโรมาเนีย เป็นการขับไล่ระบอบคอมมิวนิสต์ครั้งสุดท้ายในกลุ่มประเทศสนธิสัญญาวอร์ซอในระหว่างเหตุการณ์ปี ค.ศ. 1989 และเป็นที่เดียวที่ทำการล้มล้างรัฐบาลของประเทศและส่งผลให้เกิดการสูญเสียชีวิตทั้งผู้นำและผู้ชุมนุมประท้วงจำนวนมาก

การจลาจลและการก่อความรุนแรงตามท้องถนนและการฆาตกรรมในหลายเมืองของโรมาเนียเป็นช่วงเวลาประมาณหนึ่งสัปดาห์ ได้ทำให้ผู้นำเผด็จการคอมมิวนิสต์โรมาเนียละทิ้งอำนาจและหลบหนีออกจากกรุงบูคาเรสต์พร้อมภริยาของเขา รองประธานาธิบดี เอเลนา ชาวูเชสกู แต่ได้ถูกจับกุมที่เมืองตือร์กอวิชเต ทั้งสองพยายามที่จะต่อสู้คดีในการพิจารณาคดีที่นำโดยศาลทหารในข้อหาการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์, การทำลายเศรษฐกิจของชาติและการใช้อำนาจทางการทหารต่อชาวโรมาเนียโดยมิชอบ ทั้งสองได้ถูกตัดสินว่ามีความผิดจริงในทุกข้อกล่าวหา และถูกตัดสินประหารชีวิตในทันทีในวันคริสต์มาส ค.ศ. 1989 ทำให้ทั้งสองกลายเป็นบุคคลสุดท้ายที่ถูกตัดสินประหารชีวิตในโรมาเนีย

ในการปฏิวัติ ประชาชน 1,104 คน เสียชีวิต โดยประกอบด้วย 162 คน ที่ออกมาประท้วงในช่วงวันที่ 16 ถึง 22 ธันวาคม และนำไปสู่การสิ้นสุดของระบอบชาวูเชสกู และอีก 942 คน เสียชีวิตในการจลาจลก่อนที่จะเกิดการยึดอำนาจโดยกลุ่มโครงสร้างทางการเมืองใหม่ คือ แนวร่วมไถ่ชาติ (National Salvation Front) การเสียชีวิตส่วนมากมักเกิดขึ้นที่ตีมีชออารา, บูคาเรสต์, ซีบิว และอารัด จำนวนผู้บาดเจ็บมีถึง 3,352 คน โดย 1,107 คน เกิดขึ้นในช่วงที่ชาวูเชสกูยังคงอยู่ในอำนาจ และอีก 2,245 คน เกิดขึ้นหลังจากกลุ่มแนวปลดเปลื้องแห่งชาติเข้ายึดอำนาจแล้ว

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ การปฏิวัติโรมาเนีย

• Stephen D. Roper, Romania: The Unfinished Revolution, Routledge, 2000, ISBN 978-90-5823-028-7
• (โรมาเนีย) —, "Sinucidere – un termen acoperitor pentru crimă" เก็บถาวร 2011-11-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ("Suicide – a term to cover up a crime") in Jurnalul Național (retrieved from web site 30 December 2004; no date indicated for original publication); on the death of Vasile Milea. (in Romanian)
• (โรมาเนีย) The series of 3 articles in the Romanian newspaper Adevărul, 2003 (see archives) entitled "Eu am fost sosia lui Nicolae Ceaușescu" ("I was Ceaușescu’s double"). These are about Col. Dumitru Burlan, who also wrote a book Dupa 14 ani – Sosia lui Ceaușescu se destăinuie ("After 14 Years – The Double of Ceaușescu confesses"). Editura Ergorom, 31 July 2003.
• Mark Almond, Uprising: Political Upheavals that have Shaped the World, 2002. Mitchell Beazley, London.
• Nicolae Ceaușescu, Nicolae Ceaușescu’s speech เก็บถาวร 2004-11-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, condemning the protests of Timișoara, broadcast on 20 December 1989 (in Romanian)
• Dennis Deletant, Romania under communist rule (1999). Center for Romanian Studies in cooperation with the Civic Academy Foundation, (Iași, Romania; Portland, Oregon), ISBN 973-98392-8-2. Gives a detailed account of the events in December 1989 in Timișoara.
• George Galloway and Bob Wylie, Downfall: The Ceaușescus and the Romanian Revolution, 1991, Futura Publications, London. ISBN 0-7088-5003-0
• (โรมาเนีย) Marius Mioc, Revoluția din Timișoara เก็บถาวร 2006-06-19 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, așa cum a fost, 1997, Brumar Publishing House, Timișoara (in Romanian)
• (โรมาเนีย) Marius Mioc, The anticommunist Romanian Revolution of 1989, Marineasa Publishing House, Timișoara 2002
• (โรมาเนีย) Marian Oprea, "Au trecut 15 ani – Conspirația Securității" ("After 15 years – the conspiracy of Securitate"), Lumea Magazin Nr 10, 2004 เก็บถาวร 2005-02-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน: (in Romanian; link leads to table of contents, verifying that the article exists, but the article itself is not online).
• (โรมาเนีย) Viorel Patrichi, "Eu am fost sosia lui Nicolae Ceaușescu เก็บถาวร 2004-12-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน" ("I was Ceaușescu's double"), Lumea Nr 12, 2001
• Siani-Davies, Peter (2005 (2007)). The Romanian Revolution of December 1989. Ithaca, NY: Cornell University Press. ISBN 0-8014-4245-1. ((cite book)): ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |year= (help)
• (โรมาเนีย) Victor Stanculescu, "Nu vă fie milă, au 2 miliarde de lei în cont เก็บถาวร 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน" "Show no mercy, they have two billion lei [33 million U.S. dollars] in their bank account") in Jurnalul Național) 22 Nov 2004
• (โรมาเนีย) Domnița Ștefănescu, Cinci ani din Istoria României ("Five years in the history of Romania"), 1995. Mașina de Scris, Bucharest.
• (โรมาเนีย) Mihai Voinea, Crimele Revoluției: Masacrul de la Otopeni ("Murders of the Revolution: The Otopeni Massacre") in Adevarul 15 Dec 2009
• Article on justice failing for 942 killed in Revolution on eve of 20th anniversary
• Video of Nicolae Ceaușescu's final speech in Republican Square
• Anonymous Photo Essay about the Romanian Revolution of 1989 เก็บถาวร 2018-09-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• TV broadcasts เก็บถาวร 2007-02-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน from 22 and 23 December 1989
• The Romanian Revolution of December 1989

1. ↑ Marius Ignătescu (21 March 2009). "Revoluția din 1989 și ultimele zile de comunism". Descoperă.org (ภาษาโรมาเนีย).
2. ↑ 2014 Europa World Year Book, p. 3758, ISBN 978-1857437140
3. ↑ Valentin Marin (2010). "Martirii Revoluției în date statistice" (PDF). Caietele Revoluției (ภาษาโรมาเนีย). Bucharest: Editura Institutului Revoluției Române din Decembrie 1989. ISSN 1841-6683. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 13 June 2016. สืบค้นเมื่อ 15 April 2018.