Славутасць
Пішчалаўскі замак
Пішчалаўскі замак у пачатку XX стагоддзя
53°53′56″ пн. ш. 27°32′52″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Архітэктурны стыль	Ранні класіцызм
Архітэктар	Казімір Хршчановіч
Заснавальнік	Рудольф Пішчала
Дата заснавання	1825
Будаўніцтва	1825
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 712Г000017шыфр 712Г000017
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Пішчалаўскі замак — адзін з нямногіх гістарычных будынкаў, якія захаваліся ў Мінску, следчы ізалятар № 1, гут. «Валадарка»^[1].

Будынак у стылі ранняга класіцызму узведзены ў 1825 годзе на гары ў Раманаўскім прадмесці^[1]. Падрадчыкам будаўніцтва быў Р. С. Пішчала, ад прозвішча якога турма атрымала неафіцыйную назву — Пішчалаўскі замак. Кіравалі ўзвядзеннем будынка Міхаіл Чахоўскі і Казімір Хршчановіч^[2].

За 200 гадоў існавання будынак выкарыстоўваўся па прамым прызначэнні. У астрозе адбывалі пакаранне паўстанцы 1830—1831 і 1863—1864 гадоў, у т.л. «бацька беларускай драматургіі» Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч, а пазней паэты-адраджэнцы Карусь Каганец, Алесь Гарун і Якуб Колас, у турме быў пакараны смерцю тэрарыст Іван Пуліхаў.

У красавіку 2008 года абвалілася адна з вежаў замка, ніхто не пацярпеў^[3].

СІЗА № 1 з’яўляецца адзінай папраўчай установай у Беларусі і ў сучаснай Еўропе, у якой ажыццяўляецца смяротнае пакаранне (праз расстрэл).

Турма пабудаваная на ўскраіне тагачаснага Мінска як двухпавярховы будынак з вежамі па баках, якія завершаны прафіляванымі зубцамі і сценамі, умацаванымі контрфорсамі^[4]. Першапачаткова будынак быў двухпавярховым, меў падвал з камерамі, кухняй, майстэрнямі і інш. У 1890 годзе па праекце мінскага губернскага інжынера К. Увядзенскага надбудаваны трэці паверх.

Галоўны фасад аздоблены рустоўкай ніжняга яруса і завершаны трохвугольным франтонам, што было своесаблівымі рэшткамі класіцызму. Праз такую складаную сумесь элементаў готыкі, абарончага дойлідства і класіцызму складана адназначна выявіць стылістыку, якую часам вызначаюць як рэтраспектыўна-замкавую. Але гэты будынак, безумоўна, адносіцца да эклектыкі^[4].

• Архітэктура Беларусі. Энцыклапедычны даведнік. — Мн., 1993. — ISBN 5-85700-078-5
• Дрозд Зм. 12 міфаў пра Пішчалаўскі замак: абвяржэнне // Наша Ніва [Электронны рэсурс] — nashaniva.by, 17.05.2015, 13:20

Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 712Г000017

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пішчалаўскі замак
• Пішчалаўскі замак на сайце Radzima.org
• Тюрьма на Володарского Архівавана 3 сакавіка 2018. Минск старый и новый
• Пра абвал вежы 20 красавіка 2008(недаступная спасылка)
• Минский исправдом — архіўныя здымкі
• Пішчалаўскі замак на сайце «Архіварта»

Славутасці Мінска
Раёны і кварталы	Верхні Горад Замчышча Новы Горад Траецкае прадмесце Ракаўскае прадмесце
Вуліцы і плошчы	вул. Валадарскага вул. Інтэрнацыянальная вул. Камсамольская вул. Янкі Купалы вул. Карла Маркса вул. Рэвалюцыйная вул. Няміга пл. Кастрычніцкая пл. Незалежнасці пл. Перамогі пл. Прывакзальная пл. Свабоды пр-т Незалежнасці пр-т Пераможцаў
Сядзібы	Сядзіба Белая дача Дом Ваньковічаў Сядзіба Ваньковічаў Сядзіба Прушынскіх/Любанскіх Сядзіба Пшаздзецкіх (паўднёвы флігель)
Дамы	Вароты Мінска Дом Абрампольскага Дом Воліна Дом Кастравіцкай Дом Козінай Дом Ліўшыца Дом Маліна Дом масонаў Дом Мінскага земляробчага таварыства Дом з мязузай Дом пад шпілем Дом Пераца Дом Полякаў Дом Рапапорта Дом Свянціцкага Дом Уніхоўскага Дом Шахдана Дом Эцінген Дом Яніцкага
Грамадскія будынкі і збудаванні	Аэрапорт Мінск-1 Будынак Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання Вайсковы шпіталь Гандлёвыя рады Гасцініца Суціна Гасціны двор Дзіцячая чыгунка Дзяржаўны ўніверсальны магазін Дом афіцэраў Дом губернатара Дом урада Дэпо Мінскага добраахвотнага пажарнага таварыства Інстытут фізкультуры Кінатэатр «Перамога» Мінск-Арэна Метрапалітэн Нацыянальная бібліятэка Палац культуры прафсаюзаў Палац Рэспублікі Палац спорту Паштамт Пішчалаўскі замак Прысутныя месцы Ратуша Стадыён «Дынама» Стары будынак Нацыянальнай бібліятэкі Фабрыка-кухня Цырк Чыгуначная бальніца Чыгуначны вакзал Юбілейны дом
Індустрыяльная спадчына	Будынак абутковай фабрыкі Цытвера Піваварны завод «Аліварыя» Воданапорная вежа Дом друку
Помнікі і мемарыялы	Курапаты Востраў слёз Дзяўчынка з парасонам Дзяўчынка з савой «Анёл, які плача» Манумент Перамогі Помнік У. І. Леніну Помнік Адаму Міцкевічу «Яма» Нулявы кіламетр «Звон Нагасакі» Мінск — горад-герой
Храмы	Дзейныя Сабор Сашэсця Святога Духа (Касцёл Дабравешчання Найсвяцейшай Дзевы Марыі) Касцёл Найсвяцейшага Імя Найсвяцейшай Дзевы Марыі Сабор Святых апосталаў Пятра і Паўла Касцёл Святых Сымона і Алены Касцёл Святой Тройцы Царква Святой Марыі Магдаліны Царква Аляксандра Неўскага Касцёл Узвіжання Святога Крыжа Не дзейныя Касцёл Святога Язэпа Царква Святога Духа Архірэйскае падвор’е Кітаеўская сінагога Сінагога Зальцмана Харальная сінагога Свята-Духаўскі манастыр базыльянак Троіцкі манастыр базыльянак Мужчынскі базыльянскі манастыр
Сады і паркі	Аляксандраўскі сквер Батанічны сад Водна-зялёны дыяметр Мінска Заапарк Лошыцкі сядзібна-паркавы комплекс Парк Перамогі Парк імя Янкі Купалы Сэндайскі сквер Цэнтральны дзіцячы парк імя Максіма Горкага
Некропалі	Брацкія вайсковыя могілкі Вайсковыя могілкі Залатагорскія могілкі Кальварыйскія могілкі Старажоўскія могілкі Усходнія могілкі