даходны дом
Дом Кастравіцкай
53°53′42″ пн. ш. 27°33′15″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Горад	Мінск
Архітэктурны стыль	мадэрн
Архітэктар	А. Краснапольскі
Дата заснавання	1911
Дата пабудовы	1911 год
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 713Г000070шыфр 713Г000070
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дом Кастраві́цкай — колішні даходны дом з рысамі стылю мадэрн у Мінску, які месціцца на скрыжаванні вуліц Валадарскага і вул. Кірава 26/11, гісторыка-культурныя каштоўнасць рэгіянальнага значэння.

Пабудаваны ў 1911 годзе паводле праекта архітэктара Атона Краснапольскага ў стылі мадэрн^[1]. Стары адрас — Магазінная, 5 — рог Серпухаўскай і Магазіннай. Дом Ядвігі Кастравіцкай (1867—1935), сястры старшыні (1907—1921) Мінскага таварыства сельскай гаспадаркі Эдварда Вайніловіча (1847—1928).

На 1-м паверсе месцілася ўпраўленне Лібава-Роменскай чыгункі, аптэка, таварыства ўзаемадапамогі чыгуначнікаў, на астатніх — жыллё^[1][2].

У 1922 годзе будынак быў перададзены БДУ. На працягу 1920-х гадоў у доме размяшчаліся кватэры прафесарска-выкладчыцкага складу і тэхнічных работнікаў універсітэта. У 1922—1930 гадах, сярод іншых, у доме жыў заснавальнік беларускага мастацтвазнаўства Мікалай Шчакаціхін, пра што сведчыць мемарыяльная дошка, устаноўленая ў 2008 годзе (скульптар Канстанцін Селіханаў)^[3].

Будынак аднаўляўся ў 1926 годзе (арх. Аляксей Дзянісаў). У гады Другой сусветнай вайны быў пашкоджаны. Узноўлены ў канцы 1940-х — пачатку 1950-х гадоў, але без арыгінальнай вежачкі на вуглавой частцы дома^[4].

У пасляваенны час у доме месцілася камісійная крама і кафэ^[5]. Цяпер у будынку месціцца салон мэблі і кафэ^[6].

Трохпавярховы мураваны П-падобны ў плане будынак, пастаўлены на высокі цокаль. Аб’ёмна-планіровачная кампазіцыя складаецца з трох частак: вуглавой і дзвюх франтальных (па вул. Кірава і Валадарскага), фасады якіх аформлены рознымі паводле канфігурацыі аконнымі і дзвярнымі праёмамі, балконамі, дэкаратыўным арнаментам, разнастайнымі керамічнымі ўстаўкамі, фактурнымі тынкаванымі слаямі. Мастацкая выразнасць дасягаецца спалучэннем неатынкаваных плоскіх сцен з тэракотавай цэглы і пабеленых атынкаваных прасценкаў, карнізаў, ліштваў. Цэнтр фасада, арыентаванага на вул. Кірава, вылучаны аб’яднанымі па вертыкалі аконнымі праёмамі і завершаны паўцыркульным атыкам. Сцены фасада, арыентаванага на вул. Валадарскага, завершаны 2 трапецападобнымі атыкамі, дах — трапецападобным ліхтаром. Вугал будынка зрэзаны, а на узроўні 2-га паверха створаны эркер, над ім — 3-гранны аб’ём, які завяршаўся вежачкай (не захавалася)^[1].

Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 713Г000070

• Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Мн.: БелЭн, 1993. — 620 с. — ISBN 5-85700-078-5.
• Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, [1984—1988].
• Тамковіч Ю. В. Спроба рэканструкцыі карты Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта ў 1921—1941 гг. // Беларускі гістарычны часопіс. — 2021. — № 10 (267), кастрычнік. — С. 18-27.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дом Кастравіцкай

Славутасці Мінска
Раёны і кварталы	Верхні Горад Замчышча Новы Горад Траецкае прадмесце Ракаўскае прадмесце
Вуліцы і плошчы	вул. Валадарскага вул. Інтэрнацыянальная вул. Камсамольская вул. Янкі Купалы вул. Карла Маркса вул. Рэвалюцыйная вул. Няміга пл. Кастрычніцкая пл. Незалежнасці пл. Перамогі пл. Прывакзальная пл. Свабоды пр-т Незалежнасці пр-т Пераможцаў
Сядзібы	Сядзіба Белая дача Дом Ваньковічаў Сядзіба Ваньковічаў Сядзіба Прушынскіх/Любанскіх Сядзіба Пшаздзецкіх (паўднёвы флігель)
Дамы	Вароты Мінска Дом Абрампольскага Дом Воліна Дом Кастравіцкай Дом Козінай Дом Ліўшыца Дом Маліна Дом масонаў Дом Мінскага земляробчага таварыства Дом з мязузай Дом пад шпілем Дом Пераца Дом Полякаў Дом Рапапорта Дом Свянціцкага Дом Уніхоўскага Дом Шахдана Дом Эцінген Дом Яніцкага
Грамадскія будынкі і збудаванні	Аэрапорт Мінск-1 Будынак Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання Вайсковы шпіталь Гандлёвыя рады Гасцініца Суціна Гасціны двор Дзіцячая чыгунка Дзяржаўны ўніверсальны магазін Дом афіцэраў Дом губернатара Дом урада Дэпо Мінскага добраахвотнага пажарнага таварыства Інстытут фізкультуры Кінатэатр «Перамога» Мінск-Арэна Метрапалітэн Нацыянальная бібліятэка Палац культуры прафсаюзаў Палац Рэспублікі Палац спорту Паштамт Пішчалаўскі замак Прысутныя месцы Ратуша Стадыён «Дынама» Стары будынак Нацыянальнай бібліятэкі Фабрыка-кухня Цырк Чыгуначная бальніца Чыгуначны вакзал Юбілейны дом
Індустрыяльная спадчына	Будынак абутковай фабрыкі Цытвера Піваварны завод «Аліварыя» Воданапорная вежа Дом друку
Помнікі і мемарыялы	Курапаты Востраў слёз Дзяўчынка з парасонам Дзяўчынка з савой «Анёл, які плача» Манумент Перамогі Помнік У. І. Леніну Помнік Адаму Міцкевічу «Яма» Нулявы кіламетр «Звон Нагасакі» Мінск — горад-герой
Храмы	Дзейныя Сабор Сашэсця Святога Духа (Касцёл Дабравешчання Найсвяцейшай Дзевы Марыі) Касцёл Найсвяцейшага Імя Найсвяцейшай Дзевы Марыі Сабор Святых апосталаў Пятра і Паўла Касцёл Святых Сымона і Алены Касцёл Святой Тройцы Царква Святой Марыі Магдаліны Царква Аляксандра Неўскага Касцёл Узвіжання Святога Крыжа Не дзейныя Касцёл Святога Язэпа Царква Святога Духа Архірэйскае падвор’е Кітаеўская сінагога Сінагога Зальцмана Харальная сінагога Свята-Духаўскі манастыр базыльянак Троіцкі манастыр базыльянак Мужчынскі базыльянскі манастыр
Сады і паркі	Аляксандраўскі сквер Батанічны сад Водна-зялёны дыяметр Мінска Заапарк Лошыцкі сядзібна-паркавы комплекс Парк Перамогі Парк імя Янкі Купалы Сэндайскі сквер Цэнтральны дзіцячы парк імя Максіма Горкага
Некропалі	Брацкія вайсковыя могілкі Вайсковыя могілкі Залатагорскія могілкі Кальварыйскія могілкі Старажоўскія могілкі Усходнія могілкі