For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Дом Абрампольскага.

Дом Абрампольскага

Славутасць
Дом Абрампольскага
Дом па вуліцы Савецкай, 17
Дом па вуліцы Савецкай, 17
53°53′47″ пн. ш. 27°32′55″ у. д.HGЯO
Краіна  Беларусь
Горад Мінск
Тып будынка даходны дом
Архітэктурны стыль мадэрн
Архітэктар Станіслаў Гайдукевіч
Дата заснавання 1912
Дата пабудовы 1912 год
Статус Ахоўная шыльда гісторыка-культурнай каштоўнасці Рэспублікі Беларусь. Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 713Г000231шыфр 713Г000231
Map
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дом Абрампо́льскага — колішні даходны дом у стылі мадэрн у Мінску, размешчаны на пл. Незалежнасці па адрасе вул. Савецкая, 17. Частка гістарычнай забудовы колішняй Захар’еўскай вуліцы. Выкарыстоўваецца пад адміністрацыйныя ўстановы. Гісторыка-культурная каштоўнасць рэгіянальнага значэння[1].

Першапачатковы праект
Эмануіл Абрампольскі, 1901 г.

Дом Эмануіла Абрампольскага, дырэктара аднаго з мінскіх банкаў, пабудаваны ў 1912 годзе паводле праекта беларускага архітэктара Станіслава Гайдукевіча (гэта яго першы праект пасля заканчэння Пецярбургскай акадэміі мастацтваў). Стары адрас — Захар’еўская, 33 (на рагу з Трубнай)[2] Сем пакояў першага паверха здымала княгіня Марыя Магдалена Радзівіл, вядомая мецэнатка беларускага нацыянальнага руху. Верхнія пакоі займаў сам Абрампольскі з сям’ёй[3].

У 1917 годзе дом быў канфіскаваны бальшавіцкімі ўладамі. У 1920-я гады ў доме месціліся кватэры супрацоўнікаў беларускага аддзялення АДПУ (Аб’яднанае дзяржаўнае палітычнае ўпраўленне), пазней — НКУС. Таксама тут жылі прадстаўнікі найвышэйшага дзяржаўнага, партыйнага і гаспадарчага кіраўніцтва БССР. У адной з кватэр у 1919—1931 гадах жыў наркам земляробства і сакратар Менскага гаркама КПБ(б) Адам Славінскі. За гэтым часам дом неафіцыйна звалі Першы Дом Саветаў[3]. У 1930-я гады ў доме жылі і былі арыштаваныя Дзмітрый Прышчэпаў, Аскар Сапрыцкі, Максім Ляўкоў[4].

У жніўні 1924 года ў адной з кватэр гэтага дома арыштаваны Барыс Савінкаў[3].

За Другой сусветнай вайной, у 1941—1942 гадах у будынку месціліся канспіратыўная кватэра савецкага падполля. Пасля Другой сусветнай вайны кіраўніцтва БССР пасялілася ў адмыслова пабудаваных для іх дамах, а дом Абрампольскага аддалі прадстаўнікам савецкай інтэлігенцыі[3]. У 1948—1955 гадах тут жыў навуковец-геадэзіст, акадэмік Васіль Папоў[5].

Сёння будынак займае УКБ Мінгарвыканкама, месціцца рэстаран.

Уваходны партал
Комплекс дамоў Абрампольскага і Уніхоўскага

Даходны дом Абрампольскага і дом Уніхоўскага злучаны паміж сабой тарцамі і ўтвараюць адзіны фронт забудовы.

Дом Абрампольскага мураваны прамавугольны ў плане трохпавярховы будынак з трапецападобнай мансардай пад вальмавым дахам[6]. Сіметрычную кампазіцыю галоўнага фасада парушае зрэзаны заходні вугал, завершаны невысокім атыкам з лацінскімі літарамі (дата пабудовы). Пластыку галоўнага фасада ўзбагачаюць ляпныя віньеткі, гірлянды, балконы з металічнай агароджай. Уваходы з боку галоўнага і дваровага фасадаў. Галоўны ўваход вылучаны казырком на дзвюх калонках і высокім паўцыркульным аконным праёмам над ім[6]. Дваровы фасад зроблены мінімалістычна, без усялякіх дэталяў[6].

Архітэктура дома сфарміравалася пад безумоўным уплывам стылю арт-нуво, што адбілася ў пластычнасці яго фасада (скошаны вугал, трапецападобная мансарда), у строгім рытме разнастайных аконных праёмаў з балконамі, у стрыманым дэкаратыўным аздабленні[6].

Планіроўка будынка змененая. Планіровачным ядром ёсць лесвічны вузел, вакол якога раней месціліся кватэры.

Памятныя дошкі

[правіць | правіць зыходнік]
  • Памятная дошка Адаму Славінскаму, які жыў у доме ў 1919—1931 гадах.
  • Памятная дошка пра канспіратыўную кватэру мінскіх падпольшчыкаў у 1941—1942 гадах, якую ўтрымліваў Рыгор Фалевіч.
  • Памятная дошка геадэзісту Васілю Васілевічу Папову, які жыў у доме ў 1948—1955 гадах.
  • 23 чэрвеня 2017 года на доме была размешчана памятная дошка, якая сведчыць пра знаходжанне ў 1922 годзе ў будынку Аддзела аховы рэвалюцыйнай законнасці Народнага камісарыята юстыцыі БССР.

Зноскі

  1. Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь: [Даведнік] / склад. В. Я. Абламскі, І. М. Чарняўскі, Ю. А. Барысюк. — Мн.: БЕЛТА, 2009. — 684 с. — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6828-35-8.
  2. Шыбека З. В. Минскъ сто гадоў таму. — Мінск: Беларусь, 2007. — С. 255. — 304 с. — 3 000 экз. — ISBN 978-985-01-0729-9.
  3. а б в г Дом Абрампольского в Минске (руск.). by.holiday.by. Праверана 19 жніўня 2014.
  4. Ходзін С. 2014, с. 141.
  5. Вуліца Савецкая, 17. Мінск.by. Праверана 19 жніўня 2014.
  6. а б в г Лазука Б.А. Беларуская архітэктура XIX — пачатку XX стагоддзя // Гісторыя сусветнага мастацтва. Рускае і беларускае мастацтва XIX — пачатку XX стагоддзя. — Беларусь, 2011. — С. 337-338. — 430 с. — ISBN 978-985-01-0880-7.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Дом Абрампольскага
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?