На тэрыторыі Беларусі знаходзіцца больш за 10 тыс. азёр. Іх агульная плошча складае каля 2 тыс. км², агульны аб’ём вады — каля 6 км³. Азёр плошчай больш за 10 км² налічваецца 20.

Самае вялікае па плошчы возера Нарач (79,6 км²), самае глыбокае — Доўгае возера (глыбіня 53,7 м). Да найбольшых належаць азёры Асвейскае (52,8 км²), Чырвонае (40,8 км²), Лукомскае (37,7 км²), Дрывяты (36,1 км²) і інш. Найбольш азёр на поўначы краіны — у Беларускім Паазер’і і на поўдні — у Беларускім Палессі. У асобных раёнах (Браслаўскі, Ушацкі) пад азёрамі да 10 % тэрыторыі.

Многія азёры ўтвараюць групы або ланцужкі, звязаныя невялікімі рэкамі і пратокамі, у іх ліку Ушацкая група азёр, якая ўключае каля 40 азёр, сістэма Браслаўскіх азёр (больш за 50), якую звязвае рака Друйка.

Катлавіны беларускіх азёр найчасцей маюць ледавіковае (пераважна на поўначы), рачное і карставае паходжанне. Азёры паўночнай часткі краіны звычайна размешчаны ў межах марэнных узвышшаў і раўнін на вышыні да 160—180 м над узроўнем мора. У большасці яны маюць добра выражаныя берагі, стромкія, высокія схілы.

Вылучаюцца наступныя тыпы ледавіковых катлавін:

• Падпрудныя. Утварыліся ад расталых ледавіковых вод у паніжэннях паміж марэннымі градамі, іх форма круглаватая або лопасцевая, схілы асіметрычныя (Нарач, Асвейскае, Мядзел, Дрывяты, Лукомскае і інш.).
• Лагчынныя. Утварыліся ад ледавіковага выворвання вузкіх глыбокіх лагчын (глыбіня да 80—100 м) і эварзійнай дзейнасці талых вод (Доўгае, Саро, Сянно, Балдук і інш.).
• Эварзійныя. Узніклі ад разбуральнай дзейнасці вады, якая вадаспадам сцякала з ледавіка і выбівала невялікія, але глыбокія (25—30 м) чашы са стромкімі схіламі і акруглым малюнкам берагавой лініі (Рудакова, Вісяты, Варанец, Жэнна, Светлае і інш.).
• Тэрмакарставыя. Узніклі на месцы раставання лінзаў лёду ў марэнных адкладах у час адступання ледавіка, малыя і неглыбокія, часам акруглыя прасадачнага паходжання (Лісіцкае, Усомля, Канашы).

Найбольш разнастайныя абрысы берагавой лініі ў складаных катлавінах азёр, утвораных у выніку ўзаемадзеяння некалькіх фактараў; у іх плане спалучэнне буйных мысаў і ўпадзін, высокіх паўастравоў і розных па форме заліваў (Крывое, Атолава, Лепельскае возера).

Па ўсёй краіне, асабліва ў басейне рэк Дняпро і Прыпяць, шмат рачных азёр-старыц. Карставыя (Вулькаўскае, Свіцязь, Сомінскае, Лукаўскае і інш.) і суфазійныя катлавіны звязаны з вышчалочваннем вапнякоў, мелу, вымываннем гліністых часціц і прасадкай грунту. Самыя буйныя азёры Беларускага Палесся мелкаводныя. Гэта азёры-разлівы, якія ляжаць у плоскіх забалочаных паніжэннях і акружаныя тарфянымі балотамі (Чырвонае, Арэхаўскае, Олтушскае, Выганашчанскае возера і інш.).

Азёры паўночнай часткі краіны звычайна размешчаны ў межах марэнных узвышшаў і раўнін на вышыні да 160—180 м над узроўнем мора. У большасці яны маюць добра выражаныя берагі, стромкія, высокія схілы. Самыя буйныя азёры Беларускага Палесся ляжаць у плоскіх забалочаных паніжэннях.

У водным жыўленні азёр Беларусі пераважаюць паверхневы сцёк і атмасферныя ападкі, роля падземных вод малазначная. Узровень вады ў азёрах на працягу года амаль пастаянны, звычайна вагаецца ад 1 да 1,5 м; вясной узровень вады павышаецца, зімой і летам паніжаецца.

Да азёрнай расліннасці належыць фітапланктон (больш за 500 відаў), прадстаўлены дыятомавымі і сінезялёнымі водарасцямі. Макрафіты ўтвараюць палосы расліннасці, найчасцей уздоўж берага.

Прадстаўнікі зоапланктону займаюць сярод жывёльных арганізмаў азёр самую нізкую ступень, найбольш пашыраны галінаставусыя, весланогія рачкі. Сярод насельнікаў дна (бентас) — малюскі, алігахеты, хіранаміды, ракападобныя. У азёрах Беларусі больш за 20 відаў прамысловых рыб, найбольш каштоўныя з іх: лешч, сазан, шчупак, судак. Прамысловае значэнне маюць таксама віды, што ўзнаўляюцца або папаўняюцца штучна (напр., еўрапейскі вугор).

Донныя адклады азёр Беларусі тэрыгенныя, хемагенныя, арганагенныя, нярэдка мяшаныя. Тэрыгенныя адклады — пяскі, гліны, галечны матэрыял, што намнажаюцца ў прыбярэжнай зоне ад разбурэныя берагоў. Хемагенныя — прыбярэжяыя адклады вапнякоў (азёрнага мергелю); утвараюцца на глыбіні 2—5 м у глыбокіх азёрах. Аргана-мінеральныя і арганічныя адклады займаюць асноўную частку дна (крэменязёмістыя, тонкадэтрытавыя, грубадэтрытавыя, змешаныя ілы і сапрапелі); узніклі ў выніку назапашвання адмерлых арганізмаў (пераважна раслінных) і дробных глеістых мінеральных часцінак. Запасы сапрапеляў у азёрах каля 3 млрд. м³^[1].

Азёры выкарыстоўваюцца як крыніцы і збіральнікі вады, для рыбалоўства і рыбагадоўлі, арашэння зямель, рэгулявання сцёку, добраўпарадкавання населеных пунктаў і стварэння воднарэкрэацыйных сістэм, турызму.

• В. П. Якушка. Азёры // Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
• Озера Белоруссии / О. Ф. Якушко и др. — Мн.: Ураджай, 1988. — 216 с.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Азёры Беларусі
• Азёры Беларусі на poseidon.by Архівавана 6 жніўня 2013. (руск.) (бел.)

Геаграфія Беларусі
Літасфера	Тэктоніка Карысныя выкапні Рэльеф Глебы Крайнія пункты Геаграфічны цэнтр
Гідрасфера	Рэкі і каналы Азёры Вадасховішчы Балоты
Атмасфера	Клімат Агракліматычныя вобласці
Біясфера	Флора Фаўна Экалогія (Чырвоная кніга)
Ахова прыроды	Запаведнікі Нацыянальныя паркі Заказнікі Помнікі прыроды Водна-балотныя ўгоддзі
Антрапасфера	Адміністрацыйны падзел Сталіца Гарады Час

Краіны Еўропы: Азёры
Азербайджан¹ Албанія Андора Аўстрыя Балгарыя Беларусь Бельгія Боснія і Герцагавіна Ватыкан Венгрыя Вялікабрытанія Германія Грузія Грэцыя Данія Ірландыя Ісландыя Іспанія Італія Казахстан² Кіпр¹ Латвія Літва Ліхтэнштэйн Люксембург Малдова Мальта Манака Нарвегія Нідэрланды Партугалія Паўночная Македонія Польшча Расія² Румынія Сан-Марына Сербія Славакія Славенія Турцыя² Украіна Фінляндыя Францыя Харватыя Чарнагорыя Чэхія Швейцарыя Швецыя Эстонія
Залежныя тэрыторыі
Азорскія астравы Аландскія астравы Гернсі Гібралтар Джэрсі Востраў Мэн Фарэрскія астравы Шпіцберген Ян-Маен
Непрызнаныя і часткова прызнаныя дзяржавы
Абхазія¹ Косава Паўднёвая Асеція¹ Прыднястроўе
¹ Часткова або цалкам у Азіі, у залежнасці ад праведзенай мяжы (en) ² У асноўным у Азіі

Беларусь у тэмах
Гісторыя	Бронзавы век Старажытная гісторыя Кіеўская Русь Полацкае княства Тураўскае княства Вялікае Княства Літоўскае Рэч Паспалітая Расійская імперыя Паўночна-Заходні край Заходняя вобласць БНР БССР ССРБ Літбел Рэспубліка Беларусь
Палітыка	Канстытуцыя Прэзідэнт Урад Парламент Палітычныя партыі Знешняя палітыка Унутраная палітыка Выбары
Геаграфія	Прыродныя ўмовы Рэльеф Геалогія Вадаёмы Флора Фаўна Азёры Адміністрацыйны падзел Раёны Сельсаветы Гарады Сталіца Гістарычныя сталіцы Пасёлкі гарадскога тыпу Аграгарадкі
Грамадства і сімвалы	Насельніцтва Беларусы Мовы Беларуская «Наркамаўка» Тарашкевіца Трасянка Руская Руская мова ў Беларусі Русіфікацыя Беларусі Спорт Адукацыя Навука Рэлігія Свабода слова Узнагароды Герой Беларусі Герб Сцяг Гімн Бела-чырвона-белы сцяг Герб «Пагоня» Штандар Прэзідэнта Узброеныя сілы СМІ Тэлебачанне IT-сфера Правы чалавека Краязнаўства
Эканоміка	Валюта Нацыянальны банк Сельская гаспадарка Турызм і адпачынак Сусветная спадчына Транспартная сістэма Энергетыка Газатранспартная сістэма Суднабудаўніцтва Гандаль Жыллёвае будаўніцтва Сувязь Пошта Інтэрнэт
Культура	Адзежа Архітэктура Выяўленчае мастацтва Скульптура Кіно Беларусьфільм Спіс фільмаў Літаратура Дзіцячая літаратура Беларускае фэнтэзі Музеі Музыка конкурс песні Еўрабачанне Святы Славутасці Танцы Традыцыі Тэатры Бібліятэкі
Партал «Беларусь»