Ітар ← Цыркон → Ніоб Ti ↑ Zr ↓ Hf 40Zr Пэрыядычная сыстэма хімічных элемэнтаў
Выгляд
срабрыста-белы
Агульная інфармацыя
Назва, сымбаль, атамны нумар	Цыркон, Zr, 40
Катэгорыя элемэнту	Пераходныя мэталы
Група, пэрыяд, блёк	4, 5, d-блёк
Адносная атамная маса	91,224(2) г·моль−1
Канфігурацыя электронаў	[Kr] 4d2 5s2
Электронаў у абалонцы	2, 8, 18, 10, 2
Фізычныя ўласьцівасьці
Фаза	Цьвёрдае цела
Шчыльнасьць	(0 °C, 101 325 Па) 6,511 г·см−3
Шчыльнасьць вадкасьці пры т. пл.	5,8[Крыніца?] г·см−3
Тэмпэратура плаўленьня	2128 K, 1855 °C, 3371 °F
Тэмпэратура кіпеньня	4682 K, 4409 °C, 7968 °F
Удзельная цеплыня плаўленьня	20,5 кДж·моль−1
Удзельная цеплыня выпарваньня	591[Крыніца?] кДж·моль−1
Цеплаёмістасьць	(25 °C) 25,36[Крыніца?] Дж·моль−1·K−1
Насычаная пара
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T/K 2639 2891 3197 3575 4053 4678
Структура крышталічнай краты	hexagonal close-packed
Магнэтызм	парамагнэтык
Электрычны супор	420 (пры 20 °C)Ω·м
Цеплаправоднасьць	(300 K) 23[1] Вт·м−1·K−1
Каэф. цеплавога расшырэньня	(25 °C) 5,7 мкм·м−1·K−1
Хуткасьць гуку (лінейная)	(20 °C) 3800 м/с
Модуль Юнга	68[2] ГПа
Модуль зруху	33[Крыніца?] ГПа
Модуль пругкасьці	95-97[1] ГПа
Каэфіцыент Пуасона	0,34[Крыніца?]
Цьвёрдасьць Моаса	5,0[1]
Цьвёрдасьць Вікерса	600—1800[1] МПа
Цьвёрдасьць Брынэля	680—1880[1] МПа
Уласьцівасьці атама
Ступені затляненьня	+4[3]
Электраадмоўнасьць	1,33
Энэргіі іянізацыі	1-я: 640,1 кДж·моль−1
	2-я: 1267 кДж·моль−1
	3-я: 2236 кДж·моль−1
Атамны радыюс	155 пм
Атамны радыюс (разл.)	206[4] пм
Кавалентны радыюс	154 пм
Радыюс Ван дэр Ваальса	252 пм
Іншыя характарыстыкі
Нумар CAS	7440-67-7
Найбольш стабільныя ізатопы
Асн. артыкул: ізатопы цыркону
іза % пэрыяд паўраспаду распад энэргія (МэВ) прадукты распаду 88Zr syn 83,4 сод ε 0,7645 88Y 90Zr 51,45 90Zr - стабільны ізатоп з 50 нэўтронамі 91Zr 11,22 91Zr - стабільны ізатоп з 51 нэўтронамі 92Zr 17,15 92Zr - стабільны ізатоп з 52 нэўтронамі 94Zr 17,38 94Zr - стабільны ізатоп з 54 нэўтронамі 95Zr[1] syn 64,03 d ε 0,7645 88Y 96Zr 2,8 96Zr - стабільны ізатоп з 56 нэўтронамі
п а р

Цырко́н (па-лацінску: Zirconium), Zr — хімічны элемэнт IV групы пэрыядычнай сыстэмы; атамны нумар 40. Бліскучы мэтал, падобны на сталь. Асноўныя вытворцы — Аўстралія, Паўночна-афрыканская рэспубліка, Кітай ды Інданэзія, у меншай ступені — Мазамбік, Індыя, Шры Ланка^[3]. Утрыманьне ў Зямной кары складае 1,3·10^-4 паводле масы. Штогадовая вытворчасьць складае каля 7000 тон. Цыркон даступны з камэрцыйных крыніц, таму выдзяленьне ў лябараторыі звычайна не патрабуецца^[5]. Упершыню выяўлены нямецкім хімікам Марцінам Кляпротам у 1789 годзе, Ёнс Якаб Бэрцэліюс выдзяліў чысты цыркон у 1824 годзе. Назва цыркон паходзіць ад пэрс. zargun‎‎, што абазначае падобны на золата^[6] ці колеру золата^[5]. Сечыва захопу цеплавых нэўтронаў складае 0,184 барн. На паветры ўстойлівы да карозіі з-за аксіднай стужкі на паверхні. Гарыць у паветры, калі падпальваецца.

Прымяняецца для легіраваньня сталі; пры вырабе рэактыўных рухавікоў, хірургічнага рыштунку.

• Цыркон (мінэрал)

• Mccutchan E. A., Sonzogni A. A. Nuclear Data Sheets for A = 88 // Nuclear Data Sheets. — 2014. — Vol. 115. — P. 135. — DOI:10.1016/j.nds.2013.12.002