Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Torzym

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Torzymski rynek
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	sulęciński
Gmina	Torzym
Data założenia	XIV
Prawa miejskie	1375–1945 i od 1994
Burmistrz	Ewelina Niwald - Brzuśnian
Powierzchnia	9,11 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	2541[1] 278,9 os./km²
Strefa numeracyjna	68
Kod pocztowy	66-235
Tablice rejestracyjne	FSU
Położenie na mapie gminy Torzym Torzym
Położenie na mapie Polski Torzym
Położenie na mapie województwa lubuskiego Torzym
Położenie na mapie powiatu sulęcińskiego Torzym
52°18′46″N 15°04′40″E/52,312778 15,077778
TERC (TERYT)	0807054
SIMC	0915484
Urząd miejski ul. Wojska Polskiego 32 66-235 Torzym
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Torzym (tuż po wojnie Toruń Lubuski^[2], niem. Sternberg) – miasto w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, położone nad rzeką Ilanką i jeziorem Ilno. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Torzym. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. zielonogórskiego.

Pod względem historycznym Torzym leży we wschodniej, prawobrzeżnej części dawnej ziemi lubuskiej^[3][4], określanej jako ziemia torzymska^[4][5][6].

Ośrodek usługowy dla rolnictwa i leśnictwa oraz wypoczynkowy; sanatorium. Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Torzym liczył 2541 mieszkańców^[1].

Około połowy XIII wieku tereny te stały się własnością Konrada Sternberga, arcybiskupa magdeburskiego, który w latach 1266–1276 założył tu zamek. Pierwsza pisemna wzmianka o grodzie Sternberg pochodzi jednak dopiero z 1300 roku. Od 1313 roku jej nazwa odnosiła się także do całego obszaru Brandenburgii na wschód od Odry. Władztwo polskie sięgnęło tu ponownie w trakcie wojny o przynależność ziemi lubuskiej po 1319, w 1321 sięgnęły tu granice księstwa głogowskiego^[7]. Od 1373 do 1415 miasto znajdowało się pod panowaniem Korony Czeskiej. Około 1375 roku osada nad brzegiem jeziora Ilno uzyskała prawa miejskie. Od XV wieku brak informacji o zamku Sternberg. Prawdopodobnie znajdował się on nad Ilanką, około 3 km na północny zachód od miasta. W 1506 roku do Torzymia dotarła wyprawa zbrojna zorganizowana przez księcia głogowskiego i przyszłego króla Polski Zygmunta I Starego i elektora brandenburskiego Joachima, skierowana przeciw rycerzom–rozbójnikom. Zniszczono wówczas doszczętnie zamek, który nigdy potem nie został już odbudowany. W dalszym ciągu rozwijało się jednak miasto, dzieląc wraz z okolicą wzloty i upadki w trakcie kolejnych dziesięcioleci. Związane są one z okresami dobrej koniunktury gospodarczej z jednej strony, z drugiej zaś z licznymi wojnami, najazdami oraz pożarami drewnianej głównie zabudowy.

W miejscowości znajdowało się wiele majątków rycerskich, do których należało pięć folwarków i trzy młyny nad Ilanką. Ze względu na niską żyzność okolicznych gleb, większą rolę odgrywała hodowla bydła. W szczególności chodziło o handel bydłem, który rozsławił miasto. Rocznie w Sternbergu odbywały się trzy targi bydła. Korzystne położenie przy drodze łączącej Frankfurt z Poznaniem pozwoliło na powstanie tu browaru i gorzelni.

Około 1800 roku Sternberg nie posiadał murów miejskich, był tylko ogrodzony. W 1834 roku powstał kościół według projektu Schinkla (obecny kościół parafialny). W 1869 roku miasto uzyskało połączenie kolejowe (linia z Frankfurtu do Poznania). W latach 1818–1873 miasto Sternberg należało do powiatu o tej samej nazwie, jednak nigdy nie było jego siedzibą. Od momentu podziału powiatu do 1945 roku miejscowość przynależała do powiatu Oststernberg.

Po I wojnie światowej Sternberg stał się miejscowością sanatoryjną. Zniszczenia II wojny światowej (nawet do ok. 85%) spowodowały, że miejscowość wraz z przyłączeniem do Polski w 1945 r. utraciła prawa miejskie. Wysiedlono także jej dotychczasowych, niemieckojęzycznych mieszkańców. Zamiast dotychczasowej nazwy Sternberg administracja polska używała początkowo określenia Toruń Lubuski, jednak ostatecznie jako oficjalną przyjęto formę Torzym. W latach 1951–1953 w Torzymiu stacjonował sztab 19 Dywizji Zmechanizowanej Wojska Polskiego.

Osada została ponownie podniesiona do rangi miasta w 1994 r.

Źródło:^[8]

• Piramida wieku mieszkańców Torzymia w 2014 roku^[9].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Torzymiem.

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Torzymiu.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[10]:

• kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, z początku XIX wieku, 1831 roku
• dom, pl. Kościuszki 4, z początku XIX wieku

inne zabytki:

• cmentarz żydowski
• kamieniczki z końca XIX i początku XX wieku

• Kościół Rzymskokatolicki
  • Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego
• Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
  • Parafia św. Michała Archanioła – Cerkiew prawosławna św. Michała Archanioła

Swoją siedzibę ma tu Miejski Klub Sportowy „Toroma” Torzym, założony w roku 1962, grający obecnie w gorzowskiej klasie okręgowej. Charakterystyczne barwy zespołu: żółto-zielono-niebieskie^[11]. Klub domowe mecze rozgrywa na Stadionie Miejskim o pojemności 600 widzów.

W mieście znajdują się zespoły zieleni miejskiej.

Na północ od miasta zlokalizowany jest węzeł Torzym w ciągu autostrady A2 (E30). Przez miasto przebiega droga krajowa nr 92 oraz droga wojewódzka nr 138 Sulęcin – Torzym – Gubin^[12].

W Torzymiu znajduje się przystanek kolejowy Torzym (na linii kolejowej nr 3 Warszawa – Frankfurt nad Odrą).

• Miasto i gmina Torzym
• Urząd Miasta i Gminy Torzym