For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Kalendarium historii Gdańska.

Kalendarium historii Gdańska

Obraz Gdańska z XVII wieku

Kalendarium

[edytuj | edytuj kod]

VII-X wiek

[edytuj | edytuj kod]

XI wiek

[edytuj | edytuj kod]

XII wiek

[edytuj | edytuj kod]

XIII wiek

[edytuj | edytuj kod]

XIV wiek

[edytuj | edytuj kod]

XV wiek

[edytuj | edytuj kod]
  • 1410, 5 sierpnia – rada gdańska postanowiła uznać władzę Władysława Jagiełły. Gdańsk uzyskał przywileje, m.in. otrzymał okoliczne osady Pruszcz, Migowo, Orunia, Ujeścisko, Wiślina i Bogatka.
  • 1411
    • 1 lutego – Władysław Jagiełło, w wyniku traktatu w Toruniu, uwolnił Gdańsk od złożonej mu przysięgi. Gdańsk spotkały represje ze strony Krzyżaków.
    • 2223 lutego – zjazd stanów pruskich ustanowił podatek, w celu spłaty zobowiązań względem Królestwa Polskiego. Zgodę wyraził ogół stanów oprócz Gdańska.
    • marzec – Krzyżacy w ramach odwetu zamknęli port w Gdańsku.
    • 6 kwietnia – delegacja gdańszczan zaproszona na rokowania z Krzyżakami została podstępnie uwięziona, trzech delegatów zostało zamordowanych – Konrad Leczkow, Arnold Hecht (burmistrzowie) i Bartłomiej Gross (rajca).
  • 1416, 18 czerwca – rewolta mieszczan w Gdańsku przeciwko radzie, spowodowana polityką monetarną wielkiego mistrza i znaczną inflacją.
  • 1423 – mroźna zima spowodowała zamarznięcie Bałtyku.
  • 1425 – Gdańsk otrzymał prawo do bicia monet.
  • 1436Stare Miasto otrzymało prawo posiadania więzienia.
  • 1440, 14 marca – Gdańsk przystąpił do Związku Pruskiego.
  • 1441, 8 lipca – spłonął Żuraw.
  • 14431444 – odbudowano Żuraw.
  • 1446 – Krzyżacy zezwolili na organizację jarmarku na terenie Młodego Miasta.
  • 1453 – odlany został wielki dzwon „Gratia Dei” dla kościoła Mariackiego.
  • 1454
    • 5 lutego – wybuch powstania w Gdańsku przeciwko Krzyżakom, zajęty został Wielki Młyn na Starym Mieście. Wypowiedzenie posłuszeństwa Zakonowi.
    • 11 lutego – komtur zamkowy Pfersfelder przekazał cały zamek radzie gdańskiej. Zakończył się okres panowania Krzyżaków w Gdańsku po 145 latach i 3 miesiącach.
    • 6 marca – król Kazimierz Jagiellończyk na wniosek poselstwa Związku Pruskiego z Janem Bażyńskim na czele, wcielił Gdańsk do Polski, udzielając mu jednocześnie przywileju bicia własnej monety.
    • 16 czerwca – Gdańsk uzyskał wielki przywilej podporządkowujący Głównemu Miastu, Osiek, Młode i Stare Miasto, ponadto uzyskał monopol wyłączności praw miejskich w promieniu 5 mil (tj. 30–40 km) oraz gwarancję, że na tym obszarze nie będzie zbudowany żaden zamek.
    • Gdańsk przystąpił do wojny trzynastoletniej.
  • 1455
  • 1456
  • 1457
    • 9 maja – gdańszczanie złożyli hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi.
    • 15 maja – Gdańsk otrzymał tzw. wielki przywilej, zapewnił on gdańszczanom swobodny przywóz towarów Wisłą z Polski, Litwy i Rusi bez konieczności kontroli. Zniesiono cło funtowe oraz cła lądowe i wodne na terenie Prus Królewskich oraz przyrzeczono nie wprowadzać żadnych ceł i opłat na Wiśle.
    • 25 maja – dzięki przywilejowi nadanemu przez Kazimierza Jagiellończyka do herbu miasta, dwóch krzyży, dodana została złota korona.
    • 15 sierpnia – zwycięstwo gdańskich okrętów kaperskich nad przeważającą eskadrą duńsko-inflancką.
  • 1463, 15 września – flota gdańsko-elbląska pokonała flotę krzyżacką na Zalewie Wiślanym.
  • 1466, 19 października – zawarto pokój toruński, gdzie zapisano, że Pomorze Gdańskie oraz Warmia pozostają przy Polsce.
  • 1467 – król zlikwidował urząd gubernatora i powołał na wzór Korony tytuł capitaneus Prussiae Generalis. Król powołał starostę dla Gdańska.
  • 1472, 28 stycznia – przywilej uznający orzeczenia władz miasta w sprawie długów za ostateczne, nie podlegające apelacji do króla.
  • 1473, 27 kwietnia – po wypłynięciu z portu w Lubece kaperska karaka „Peter von Danzig” (dowódca Paweł Beneke) zaatakowała galeon pod flagą Burgundii, z pokonanej jednostki do Gdańska przewieziono zdobycz – tryptyk Hansa Memlinga „Sąd Ostateczny”, dar dla kościoła Najświętszej Marii Panny.
  • 1489 – Gdańsk uzyskał zniesienie prawa składu w Toruniu.
talar wybity przez miasto Gdańsk w czasie oblężenia w 1577, na awersie zamiast postaci króla Stefana Batorego, postać Jezusa Chrystusa

XVI wiek

[edytuj | edytuj kod]
  • 1502, 28 lipca – zakończono budowę kościoła Mariackiego.
  • 1520, 810 listopada – w czasie wojny polsko-krzyżackiej 15191521 niemieccy landsknechci przeprowadzili ostrzał Gdańska z Biskupiej Górki.
  • 1525, styczeń – tumult gdański – rozruchy luterańskiego pospólstwa i plebsu przeciwko burmistrzowi Eberhardowi Ferberowi.
  • 1526
    • 26 stycznia – obalenie starego magistratu przez zrewoltowany tłum.
    • 17 kwietnia – król Zygmunt I Stary wkroczył na czele 8 tysięcy wojska do Gdańska, ściął buntowników i rozszerzył uprawnienia swojego burgrabiego, któremu nadał wyższe kompetencje niż burmistrzowi. Wprowadzona została unifikacja monetarna.
    • 22 lipca – król Zygmunt I Stary przekazał Gdańskowi prawa do Helu i części półwyspu.
  • 1540 – wielka powódź na Żuławach Gdańskich, pod wodą znalazły się Długie Ogrody i Wyspa Spichrzów.
  • 1557, 15 maja – przywilej króla Zygmunta Augusta przyznający protestantom równe prawa.
  • 1558 – założone zostało Gdańskie Gimnazjum Akademickie – szkoła protestancka o bardzo wysokim poziomie kształcenia (gimnazjum istniało do 1817).
  • 15601570 – do Gdańska przybyły grupy protestantów uchodzących przed prześladowaniami w Niderlandach – luteranie, kalwini i mennonici.
  • 15631570 – w czasie wojny siedmioletniej Gdańsk, pomimo skrupulatnego przestrzegania neutralności, tracił poprzez ograniczenie wymiany handlowej ze Szwecją oraz popadł w konflikt z innymi kontrahentami.
  • 1567, 25 lutego – flota królewska została przeniesiona do Pucka.
  • 1569
    • 2 lipca – dekret króla Zygmunta II Augusta nakazał przyjęcie floty królewskiej w porcie w Gdańsku.
    • 12 sierpnia – delegacja Rady miasta Gdańska została wyrokiem sądu sejmowego uwięziona.
  • 1570, 14 marca – wydano Statuty Karnkowskiego – regulacje prawne, dotyczące władztwa Polski nad Bałtykiem. Akcentowały one zwierzchnie prawa nad Gdańskiem króla Polski i Korony, a dopiero na dalszym miejscu wymieniały uprawnienia władz gdańskich. Władze Gdańska protestowały, gdyż statuty były sprzeczne z przywilejami Gdańska.
  • 1571 – Hans Kramer rozpoczął budowę nowożytnych fortyfikacji.
  • 1576Wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem
    • Gdańsk odmówił złożenia przysięgi Stefanowi Batoremu przed potwierdzeniem wszystkich wolności i przywilejów miejskich. Gdańszczanie napadli na „polskie” klasztory Brygidek, Karmelitów i Dominikanów oraz przygotowali obronę miasta paląc okoliczne osady: Stare Szkoty, Oliwę, Chełm, Biskupią Górę i inne.
    • 15 września – Stefan Batory wydał rozporządzenie wzywające do blokady handlowej Gdańska.
    • 13 października – zakończono budowę mostu zwodzonego przez fosę przed Bramą Wyżynną.
  • 1577
    • 15 lutego – w odwecie za uznanie przez cystersów Stefana Batorego za króla gdańszczanie zrabowali i zniszczyli klasztor w Oliwie.
    • 17 kwietnia – klęska gdańszczan w bitwie z wojskami królewskimi nad jeziorem Lubieszowskim. Przegrana spowodowała silniejsze zjednoczenie się mieszczan w obronie miasta.
    • 11 czerwca – początek oblężenia Gdańska przez wojska króla Stefana Batorego.
    • 16 września – atak floty gdańskiej i duńskiej na Elbląg, gdzie na rozkaz Stefana Batorego powstawała flota wojenna.
    • 12 grudnia – Gdańszczanie złożyli w Malborku hołd Stefanowi Batoremu i przeprosili go. Batory w wyniku braku rozstrzygnięć wojskowych oraz nacisku magnatów i szlachty zgodził się na kompromis.
    • 16 grudnia – Stefan Batory potwierdził przywileje miasta i wolność wyznania dla luteran. Gdańsk zobowiązał się wypłacić w pięciu ratach odszkodowanie w wysokości 200 tys. florenów. Autonomia Gdańska została zachowana.
  • 1591
    • 25 sierpnia – na redzie portu zatonął statek, na którym przypłynął Jan Bernard Bonifacio.
    • 28 września – Bonifacio w zamian za dożywocie w domu profesorów przekazał liczącą 1161 woluminów bibliotekę uratowaną z katastrofy.
  • 1596, 22 czerwca – powstała Biblioteka Rady Miasta Gdańska. Zaczątkiem była darowizna Jana Bonifacio.
  • 1598 – utworzono Nową Motławę.

XVII wiek

[edytuj | edytuj kod]
Obserwatorium Heweliusza
  • 1646, 11 lutego – uroczysty wjazd do miasta królowej Marii Ludwiki, uwieczniony na obrazie Bartholomäusa Milwitza Wjazd Ludwiki Marii do Gdańska
  • 1650 – z naniesionego przez Wisłę piasku zaczęła powstawać wyspa Westerplatte.
  • 1655
    • początek potopu szwedzkiego, Gdańsk zwiększył siły obronne miasta. Nastąpił spadek aktywności handlu i regres w życiu gospodarczym miasta.
    • flota szwedzka zablokowała port w Gdańsku.
    • maj – wojska szwedzkie zdobyły Gdańską Głowę, Szaniec Steblewski. Rozpoczęła się blokada lądowa miasta.
  • 1656, lipiec – przybyła flota holenderska na Zatokę Gdańską i odblokowała port w Gdańsku.
  • 1659, 22 grudnia – skapitulowała szwedzka załoga twierdzy Gdańska Głowa.
  • 1660, 3 maja – zawarto pokój w Oliwie. Gdańszczanie ten dzień ogłosili dorocznym świętem.
  • 1669, lipiec – ostatni zjazd miast hanzeatyckich.
  • 1683, 13 stycznia – biskup kujawski Bonawentura Madaliński poświęcił nową Kaplicę Królewską pod wezwaniem św. Ducha.
Mapa z „Historycznego opisu historii miasta Gdańska” autorstwa Reinholda Curicke z 1687 r. (Der Stadt Dantzig historische Beschreibung...)
  • 1696
  • 1697
    • 27 czerwca – na sejmie elekcyjnym większość głosów otrzymał książę Conti, część województw opowiadała się za Fryderykiem Augustem, którego popierała również Rada Gdańska.
    • 26 września – Książę Conti przypłynął z eskadrą 6 fregat francuskich do Oliwy, gdzie został przepędzony przez jazdę saską i polską.
    • 18 październikaFrancja podjęła represje względem Gdańska, zajmowane były statki i towary gdańskie.
  • 17001721 – podczas wielkiej wojny północnej Gdańsk był niejednokrotnie zagrożony przez obce wojska. W celu wzmocnienia miasta zatrudniono fortyfikatora Jana Charpentiera.

XVIII wiek

[edytuj | edytuj kod]

XIX wiek

[edytuj | edytuj kod]
Wkroczenie wojsk francuskich do Gdańska po oblężeniu – inscenizacja z 2010
  • 1815, 9 czerwcakongres wiedeński określił nowe granice. Gdańsk powrócił pod panowanie Prus.
  • 1824 – początek budowy szosy BerlinSzczecinSłupsk – Gdańsk.
  • 1831, 1 października – kasacja klasztoru cystersów w Oliwie.
  • 1838, 9 stycznia – z inicjatywy dr. Matthiasa Loschima powstało na Starym Mieście pierwsze publiczne przedszkole.
  • 1840, 31 stycznia – wody Wisły przerwały pas wydm we wsi Górka tworząc nowe ujście zwane Wisłą Śmiałą.
  • 1842 – uruchomiono komunikację dwunastoosobowymi powozami między Długim Targiem i domem kuracyjnym w Sopocie.
  • 1845 – zamknięte zostało ujście Martwej Wisły pomiędzy Wisłoujściem i Westerplatte. Rozpoczął się proces powstawania półwyspu Westerplatte.
  • 1852
  • 1853, 20 grudnia – powstała pierwsza gazownia.
  • 1857, 17 czerwca – otwarty został Gdański Prywatny Bank Emisyjny, do 1891 posiadał prawo do emisji pieniędzy.
  • 1862
    • powstało Muzeum Miejskie.
    • 5 grudnia – Gdańsk otrzymał połączenie kolejowe z Warszawą.
  • 1867, 15 sierpnia – otwarto pierwszy basen kąpielowy.
  • 18701873 – rozebrano przedproża na Głównym Mieście (Długa, Ogarna, Tkacka i Targ Rybny).

XX wiek

[edytuj | edytuj kod]
Cytat z Blaszanego bębenka szczegółowo opisuje zniszczenie Gdańska. Tablica znajdowała się na małym budynku na peronie drugim dworca Gdańsk Główny. Zniknęła po jego wyburzeniu.
Dom w Aniołkach, w którym mieszkały „gdańskie pięcioraczki”
  • 1971, 12 maja – w klinice Akademii Medycznej na świat przyszły tzw. „gdańskie pięcioraczki”: Agnieszka, Ewa, Adam, Piotr i Roman Rychert.
Hala Olivia

XXI wiek

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Wspomnienia z odbudowy Głównego Miasta. Izabella Greczanik-Filipp (red.). T. 2. Gdańsk: „Marpress”, 1997. ISBN 83-87291-23-4.
  2. a b Waldemar Kowalski: W cieniu wyzwolenia – Gdańsk 1945. Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 2005.
  3. Dekret z dnia 30 marca 1945 r. o utworzeniu województwa gdańskiego (Dz.U. z 1945 r. nr 11, poz. 57).
  4. T. Jankowski. Miasto na furmankach. „30 dni”. 6 (32), czerwiec 2001. 
  5. M. Abramowicz. Gdańsk – marzec 1945. „30 dni”. 3 (17), marzec 2000. 
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Kalendarium historii Gdańska
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?