Osada – terminologiczne oznaczenie jednostki osadniczej na terenie wiejskim.

1. Według ustawy o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych, osada to niewielka jednostka osadnicza na terenie wiejskim o odmiennym (wyróżniającym się) charakterze zabudowy albo zamieszkana przez ludność związaną z określonym miejscem lub rodzajem pracy, w szczególności: osada młyńska, osada leśna, osada rybacka, osada kolejowa, osada po byłym państwowym gospodarstwie rolnym. Osada może być samodzielna lub może stanowić część innej jednostki osadniczej^[1]. Zgodnie ze schematem aplikacyjnym załączonym do rozporządzenia z dnia 9 stycznia 2012 r. w sprawie ewidencji miejscowości, ulic i adresów, może być zaliczana do rodzaju miejscowości^[2].
2. Według definicji etnologicznych osada jest miejscem dłuższego pobytu grupy ludzi wraz z szeregiem urządzeń wykonanych przez nich dla zapewnienia sobie warunków niezbędnych do prowadzenia przyjętego przez tę grupę ludzką trybu i poziomu życia^[3].
3. W Królestwie Polskim przyjmowano, że osiąga wielkość pośrednią między miastem a wsią. W okresie reform administracyjnych lat 1869–1870, odebrano prawa miejskie 338 z 452 istniejących tam miast^[4], w zamian obdarzając je czysto honorowym mianem osady, pozwalającym lokalnej społeczności na wyróżnianie się spośród wsi, lecz niedającym żadnych dodatkowych praw^[5].

• kolonia
• osiedle
• przysiółek
• wieś
• miasto

• Osada, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 417 .