Olsza zielona
| |||||
| Systematyka[1][2] | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Podkrólestwo | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Nadklasa | |||||
| Klasa | |||||
| Nadrząd | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
olsza zielona | ||||
| Nazwa systematyczna | |||||
| Alnus alnobetula (Ehrh.) K.Koch Acta Phytotax. Sin. 16(2): 92 1978[3] | |||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||||
 | |||||
Olsza zielona, kosa olcha (Alnus alnobetula (Ehrh.) K.Koch) – gatunek krzewu należący do rodziny brzozowatych (Betulaceae A. Gray). Występuje w Ameryce Północnej, w Europie i w Azji (m.in. na Syberii i na Kamczatce), sięgając na północ aż do 70 stopnia szer. geogr. W Polsce na naturalnych stanowiskach występuje wyłącznie w Bieszczadach, wysoko w górach. Można ją spotkać w Tatrach, gdzie została nasadzona. Spełnia tam podobną rolę, jak kosówka – zapobiega erozji i utrwala zbocza.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Bardzo rozłożysty krzew (rzadko małe drzewko), o gęstych pędach. Osiąga wysokość przeważnie do 2 m, w dobrych warunkach nawet do 4 m.
- Łodyga
- Tworzy liczne pędy wygięte na kształt kosy. Roczne pędy o oliwkowozielonym lub czerwonobrunatnym kolorze są nieco spłaszczone i lekko filcowato owłosione.
- Pąki
- Odstające stożkowate, okryte 4-6 purpurowobrunatnymi lub zielonawymi, orzęsionymi łuskami, czasami nieco lepkie.
- Liście
- Jajowate lub eliptyczne, o długości 3-6 cm, zaostrzone, brzegi podwójnie piłkowane. Nerwy wyraźnie widoczne, w liczbie 5-10 par, w kątach nieco owłosione.
- Kwiat
- Roślina jednopienna, o oddzielnych kwiatostanach męskich i żeńskich występujących na tej samej roślinie. Już przed zimą na gałązkach występują kwiatostany męskie i żeńskie, które zakwitną dopiero na wiosnę. Zakwitają równocześnie z rozwojem liści (kwiecień-maj) i są wiatropylne.
- Owoc
- Kuliste lub jajowate owocostany, silnie zdrewniałe, przypominające wyglądem szyszki, zawierające oskrzydlone orzeszki. Długo utrzymują się na roślinie.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]W Polsce jest gatunkiem wysokogórskim. W Bieszczadach występuje ponad górną granicą bukowych lasów, zarastając połoniny, na których zaprzestano wypasu bydła, a także opuszczone pola uprawne. Najniższe jej stanowisko znajduje się w Orelcu (464 m n.p.m.). Szczególnie obficie rośnie wzdłuż potoków. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Pulmonario-Alnetum viridis[5]. Jest jednym z nielicznych w Polsce gatunków roślin, który zwiększa swój zasięg schodząc z wysokich gór w dół. Liczba chromosomów 2n = 28.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
- ↑ a b Alnus alnobetula (Ehrh.) K.Koch. The Plant List. [dostęp 2016-06-06]. (ang.).
- ↑ Alnus alnobetula, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
