Дұң
гам, бугам
Бүкіл халықтың саны
2 514 000 (1990)
Ең көп таралған аймақтар
Қытай
Тілдері
дұң тілі, қытай тілі
Діні
дәстүрлі нанымдар

Дұң ұлты (өз аты - гам, бугам)^[1] — Қытайдағы аз ұлттардың бірі^[2]. Олар негізінен Гуйжоу, Хунан, Гуаңши, Хубей провинцияларында қоныстанған. 1990 жылғы Қытай санағы бойынша шамамен 2 514 000 адам тұрады.^[3]

Олар дұң тілінде сөйлейді. Дұң тілі қытай-тибет тіл жүйесінің жуаң-дұң тіл семиясына, дұң-шүй тіл тобына жатады. Қытай тілі де кеңінен таралған.^[4]

Бұрын дұң халқының өз жазу тілі болмаған, олар қытай таңбаларын қолданған. 1958 жылы Гуйчжоу провинциясының Рунцзян диалектісінің оңтүстік диалектісі мен фонетикасының негізінде латын әріптерін пайдаланатын жазу жүйесі жасалды.^[5]

Көпшілігі (шамамен 80%) дәстүрлі нанымдарды ұстанады, қалғандары буддистер (махаяна).^[6]

Дұңдар өздерінің шығу тегі жағынан Қытайдың тарихи әдебиетінде бойюэ деп аталатын жуан-тун тобының халықтарының ең көне ата-бабаларымен тығыз байланысты, ал наньюэден тәуелсіз ежелгі юйюэ тобын құрады. Қытай шежірелеріне сәйкес, дұңдардың ата-бабалары қазіргі кездегі аумақтардың ең ежелгі халқы болған деп пайымдауға болады. Дұң тайпалық одақтарда өмір сүрді, олар алғашқы қауымдық жүйенің ыдырау сатысында, қалыптасып келе жатқан феодалдық қатынастармен болды. Дұң өлкелерін қытайлар отарлауына байланысты феодализация процесі күшейе түсті. Қауымдастықтың бұрыннан сақталған түрі феодалдық өндіріс тәсілінің қажеттіліктеріне бейімделді. Шаруалардың ең кедей бөлігі әр түрлі езгілерге қарсы, көптеген салықтар мен алымдарға қарсы күреске көтерілді. XIV ғасырда шаруа Мианның басшылығымен болған көтеріліс халық арасында әлі күнге дейін ұмытылған жоқ. Көтеріліс астанадан арнайы жіберілген қытай әскерлерінің күшімен басылды. Тайпин көтерілісі кезінде Тяньчжу, Цзиньпин, Юпинг, Сансуй және басқа уездердегі 100 мыңнан астам дұң көтеріліске шықты. Жергілікті езгілер мен қанаушыларға қарсы, кейіннен де империализм мен гоминьдан үстемдігіне қарсы күрес 1949 жылы ғана аяқталды.^[7]

Дұңдардың негізгі кәсібі – егіншілік, олар күріш, жүгері, тәтті картоп, көкөністер өсіреді. Сонымен қатар, су басқан күріш алқаптарында балық өсіріледі. Дұңдар сонымен қатар мал шаруашылығымен (буйвол, шошқа, т.б.), орман шаруашылығымен, шырша өсірумен айналысады. Дұңдардың қонақты түйеқұспен қарсы алатын әдеті бар. Қолөнері дамыған: ағаш, тас және металл өңдеу, мата тоқу, бояу және кестелеу, мұны негізінен әйелдер атқарады.^[8]

Отбасы шағын, неке патрилокальды, бірақ жас әйелді үйлену тойынан кейін ата-анасының үйіне қайтару салты сақталды, ол бірінші баласы туғанға дейін сонда болды. Қауымдық-патронимиялық байланыстар күшті.^[9]

Тұрғын үйлері қаңқалы-бағаналы, әдетте екі қабатты, тақтай қабырғалары, төбесі жабынқышпен қапталған. Бірінші қабаттың орталық бөлмесі қонақ бөлмесі болып табылады, кіреберіске қарама-қарсы қабырғада ата-баба құрбандық орны бар, бүйірлік бөлмелер мен екінші қабат тұрғын үй болып табылады.^[10]

Ерлер киімі - қысқа, жағасыз, тік астарлы немесе оң жағалы күртеше, қысқа шалбар; әйелдер – екі жағына бірдей қаусырмалы киімдер, жағасы жоқ кеудеше, белдемше.^[11]

Тағамның негізі - пісірілген күріш, көкөністер, ет, балық.^[12]

• Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Дұң ұлты

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

Азия халықтары Бұл ((Әлем халықтары)) үлгісінің бір бөлігі Абунгтер • Айндар • Алас • Алоро-Пантар халықтары • Алорлар • Алтайлықтар • Алундар • Алюторлар • Амбелаундар • Амбон-Тимор халықтары • Амбондықтар • Андамандықтар • Апайо • Апатани • Арабтар • Армяндар • Ассамдықтар • Ассириялықтар • Асуралар • Ауғандықтар • Афридилер • Ачандар • Ачех • Аэталар • Әзербайжандар • Багоболар • Бадагалар • Баджолар • Бадуйлар • Бай • Байга • Балантак • Балиліктер • Балти • Банар • Банджарлар • Баоань • Бартангтар • Батақтар • Батиндер • Батуаса • Бахрейндіктер • Бахтиарлар • Белудждер • Бенгалдықтар • Бесая • Биак • Бикол • Билаан • Бима-Сумбан халықтары • Бирхорлар • Бихарлықтар • Болаанг-монгондоу • Бонток • Брагуи • Бру • Бугистер • Буи • Буид • Букиднон • Булан • Бунак • Бунгку • Буриш • Буруандар • Бутунг • Буряттар • Бхилдер • Бхумидж • Ва • Вандамен • Варопен • Ватубелдер • Вахандар • Веддалар • Вемал • Ветарлар • Висайя • Вьетнамдықтар • Вьеттер • Гадаба • Гаддандар • Гайо • Галела • Галештер • Гаошань • Гаро • Гилзай • Гиляндар • Гондтар • Горонтало • Грузиндер • Гуджар • Гуджараттар • Гурунг • Гэлао • Дархаттар • Даур • Дафла • Даяктар • Дербеттер • Джакун • Джат • Джарава • Джемшид • Джуанг • Догра • Долғандар • Донголар • Друкпа • Дулун • Дұң ұлты • Дүнгендер • Дунсян • Еврейлер • Жапондар • Захчиндер • Зярай • Ибандар • Иватандар • Инибалои • Иорданиялықтар • Ирактықтар • Ирула • Ителмендер • Ифугао • Ицзу • Ишкашымдықтар • Йемендіктер • Кадазан • Кайелдер • Калинга • Канканай • Каннара • Капауку • Карендер • Катарлықтар • Катулар • Качарлар • Качиндер • Кашмирліктер • Каялар • Каян • Кей • Келабиттер • Кемактар • Керинчилер • Кеттер • Клемантан • Кодагу • Конкандар • Корейлер • Корку • Коряктар • Кота • Кубу • Куи • Куки • Күрдтер • Курумба • Кусунда • Кхамти • Кханг • Кхасилер • Кхмерлер • Кхму • Кхолар • Кхондалар • Қажарлар • Қазақтар • Қалмақтар • Қарақалпақтар • Қытайлар • Қырғыздар • Ладактар • Лактар • Ламахолоттар • Ламеттер • Лао • Лати • Лахалар • Лаху • Лепча • Летийлер • Ли • Лимбу • Лио • Лису • Лоба • Лоинанг • Лубу • Лурлар • Лы • Ма • Мааньян • Магарлар • Магинданао • Мадурлар • Макасар • Малайлар • Малаялилер • Малер • Мазендерандар • Мальдивтер • Мамак • Манг • Манггараи • Мангиан • Мандайя • Мандар • Манипури • Манобо • Мансилер • Манусела • Маньчжурлар • Маонань • Маранао • Маратхи • Марокколықтар • Маринд-Аним • Маронене • Меланау • Ментавайлар • Месхет түріктері • Мизо • Микирлер • Минангкабау • Минахас • Мнонг • Моғолдар • Моңғолдар • Монгорлар • Мондар • Мори • Моро • Мулао • Муна • Мунда • Мунжандар • Мыонг • Мэньба • Мяо • Нага • Наге • Нанайлар • Наси • Нгада • Нгаджу • Нганасандар • Ндау • Неварлар • Негидалдар • Ненецтер • Непалдықтар • Ниастар • Нивхтар • Никобарлар • Ну • Нунг • Нұрыстандықтар • Ойраттар • Омандықтар • Ониндер • Ораондар • Ориялар • Ороктар • Орочтар • Орочондар • Отданум • Өзбектер • Палавеньо • Палаунг • Плестиналықтар • Памир халқы • Пампанган • Пангасинандар • Пенджабдықтар • Парсылар • Пасемах • Пахарилер • Пашаи • Пуми • Пунандар • Реюньондар • Ротилар •Савара • Саларлар • Самаль • Самбал • Сангирлер • Санзиу • Санталдар • Сантяй • Сарыұйғырлар • Сасактар • Саудиялықтар • Сахалар • Сахурлар • Солтүстік Халмахер халықтары • Седанг • Сейшелдіктер • Селькуптар • Семангтар • Сеноилар • Сибо • Сикка • Сикхи • Симуле • Сингалдар • Синдхтар • Синьмун • Сириялықтар • Срэ • Стиенг • Суай • Субанон • Суи • Сула • Сулу • Сумбавтар • Сумбандар • Сунварлар • Сундтар • Тагакаоло • Тагалдар • Тагбануа • Тәжіктер • Тай • Таймандар • Талыштар • Тамангтар • Тамилдер • Таойлар • Таттар • Теймури • Теленгиттер • Телеуіттер • Телугулер • Тенггерлер • Тернатандар • Тетумдер • Тёро • Тибеттіктер • Тидорлықтар • Тингиан • Трипура • Тобело • Тогутил • Тода • Томини • Тораджи • Торғұттар • Тофалар • Тулу • Тубалар • Туцзя • Түріктер • Түрікмендер • Тхай • Тхакали • Тхару • Тхо • Тывалар • Тьыт • Тям • Удиндер • Үзімшіндер • Урали • Ұйғырлар • Үдегейлер • Филиппиндіктер • Фирузкухтер • Хаву • Хазарлар • Хакастар • Халха • Хамнигандар • Хани • Ханттар • Хелонг • Хиндустандықтар • Хо • Хотогойттар • Хошуттар • Хрэ • Хуэй • Хиналугтар • Цзино • Цзяжун • Цян • Чакма • Чантель • Чараймактар • Чахарлар • Чепанг • Чжуан • Чин • Чувандар • Чукчалар • Чурулар • Шалқандар • Шан • Шахсевендер • Шерпалар • Шина • Шорлар • Шугнандар • Шуй • Шұлымдар • Шэ • Эвенкілер • Эвендер • Эде • Эйну • Энггандар • Энде • Энец • Юан • Юкагирлер • Явалықтар • Ягнобилер • Язгулямдар • Яо