For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Հայաստանի մարդահամար.

Հայաստանի մարդահամար

Հայաստանի մարդահամար, Հայաստանում անցկացվում է մոտավորապես յուրաքանչյուր 10 տարին մեկ անգամ՝ երկրում ժողովրդագրության մասին ճշգրիտ տվյալներ հավաքելու նպատակով։

Ժողովրդագրական միտումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչ հայերը Հայաստանում կազմում էին հիմնական մեծամասնություն, խորհրդային տարիներին երկրի երկրորդ ամենամեծ բնակչություն ունեցող ազգությունը ադրբեջանցիներն էին, որոնք 1898 թվականին կազմում էին երկրի բնակչության մոտ 2,5%-ը[1]։ Այնուամենայնիվ, Արցախի ազատագրական պայքարի ժամանակ՝ հարևան Ադրբեջանի դեմ մղվող պատերազմի ընթացքում, բոլոր ադրբեջանցիները լքել են Հայաստանը։ Համապատասխանաբար, նույն ժամանակ Ադրբեջանից Հայաստան են ներգաղթել մեծ թվով հայ գաղթականներ, ինչի արդյունքում Հայաստանը դարձել է ավելի միատարր՝ մոնոէթնիկ։ Բնակչության բռնի այս փոխանակությանն արդյունքում Ադրբեջանից հեռացել են նաև Ադրբեջանի ուդիների քրիստոնյա ժողովուրդը, որոնցից շատերը այնտեղ ընկալվում էին որպես հայեր, քանի որ երկու ժողովուրդների՝ հայերի և ուդիների միջև կան սերտ մշակութային կապեր[2]։ Հայաստանում բնակվող ուդիների թիվը 1989 թվականից մինչև 2006 թվականը 19-ից[1] դարձել է 200[2]։

Բացի այդ, անկախությունից ի վեր Հայաստանից գաղթել են մի քանի այլ էթնիկ խմբեր ևս՝ ռուսները (1989 թվականից մինչև 2001 թվականը 51,555-ից[1] դարձել է 14,660[3]), ուկրաինացիները (1989 թվականից մինչև 2001 թվականը 8,341-ից[1] դարձել է 1,633[3]), հույները (1989 թվականից մինչև 2001 թվականը 4,650-ից[1] դարձել է 1,176[3]) և բելառուսները (1989 թվականից մինչև 2001 թվականը 1,061-ից[1] դարձել է 160[3]Եզդիների, քրդերի, ասորիների թիվը համեմատաբար հաստատուն է մնացել (1989-2001 թվականների ընթացքում միայն մոտ 2000 ասորիներ են լքել Հայաստանը[1])։ Չնայած վրացիները պատմականորեն Հայաստանի ամենամեծ էթնիկ խմբերի թվում է եղել, նրանց թիվը 1989 թվականից ի վեր (այդ ժամանակ նրանց թիվը 1364 էր[1]) էականորեն նվազել է։

Խորհրդային Հայաստանի մարդահամար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Ընդհանուր Քաղաքային Գյուղական Հայեր Ադրբ․ Ռուսներ Եզդիներ/Քուրդ Ուկր․ Ասորիներ Հույներ Վրացիներ Բելառ․ Այլ
1926[4] 878,929 165,908 (18.8%) 713,021 (81.1%) 743,571 (84.5%) 83,181 (9.4%) 19,548 (2.2%) 15,2621 (1.7%) 2,826 (0.3%) 2,215 (0.3%) 2,980 (0.3%) 274 (0.03%) 360 (0.04%) 10,927 (1.2%)
1939[5] 1,282,338 անհայտ անհայտ 1,061,997 (82.8%) Decrease 130,896 (10.2%) 51,464 (4%) 20,481 (1.5%) Decrease 5,496 (0.4%) 3,280 (0.2%) Decrease 4,181 (0.3%) 652 (0.05%) 458 (0.03%) Decrease 3,433 (0.2%) Decrease
1959[6] 1,763,048 անհայտ անհայտ 1,551,610 (88%) 107,748 (6.1%) Decrease 56,477 (3.2%) Decrease 25,627 (1.4%) Decrease 5,593 (0.3%) Decrease 4,326 (0.2%) 4,976 (0.2%) Decrease 816 (0.04%) Decrease 805 (0.04%) 9,396 (0.5%)
1970[7] 2,491,873 1,481,532 (59.4%) 1,010,341 (40.5%) Decrease 2,208,327 (88.6%) 148,189 (5.9%) Decrease 66,108 (2.6%) Decrease 37,486 (1.5%) 8,390 (0.3%) 5,544 (0.2%) 5,690 (0.2%) 1,439 (0.05%) 1,179 (0.04%) 9,521 (0.3%) Decrease
1979[8] 3,037,259 1,992,539 (65.7%) 1,038,208 (34.3%) Decrease 2,724,975 (89.7%) 160,841 (5.2%) Decrease 70,336 (2.3%) Decrease 50,822 (1.6%) 8,900 (0.2%) Decrease 6,183 (0.2%) 5,653 (0.1%) Decrease 1,314 (0.04%) Decrease 1,183 (0.03%) Decrease 7,052 (0.2%) Decrease
1989[1] 3,304,776 2,229,540 (67.8%) 1,058,137 (32.2%) Decrease 3,083,616 (93.3%) 84,860 (2.5%) Decrease 51,555 (1.5%) Decrease 56,127 (1.6%) 8,341 (0.2%) 5,963 (0.1%) Decrease 4,650 (0.1%) 1,364 (0.04%) 1,061 (0.03%) 7,239 (0.2%)

1 Իր մեջ ներառում է ինչպես եզդի, այնպես էլ քուրդ բնակչության թվաքանակը, որոնք 1926 թվականի մարդահամարի ժամանակ հաշվարկվել են առանձին, սակայն միավորվել են հետագա մարդահամարների ժամանակ։

ՀՀ մարդահամարներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խորհրդային Հայաստանի լուծարումից հետո Հայաստանում առաջին մարդահամարը կազմակերպվել է 2001 թվականի հոկտեմբերի 10-19-ին Հայաստանի ազգային վիճակագրության ծառայության կողմից։ Ազգային ժողովը բնակչության մարդահամարի մասին օրենք ընդունել էր դեռևս 1999 թվականին, սակայն կառավարությունը անհապաղ մարդահամար անցկացնելու համար անհրաժեշտ միջոցներ չի ունեցել։ Ըստ Հայաստանի օրենսդրության՝ մարդահամարը պետք է անցկացվի յուրաքանչյուր 10 տարին մեկ։

Հայաստանում հաջորդ մարդահամարը նախատեսվում է անց կացնել 2020 թվականին[9]։

Տարի Ընդհանուր Քաղաքային Գյուղական Հայեր Եզդիներ Ռուսներ Ասորիներ Ուկր․ Քրդեր Հույներ Վրացիներ Այլ
2001[3] 3,213,011 2,066,153 (64.3%) 1,146,858 (35.7%) 3,145,354 (97.9%) 40,620 (1.2%) 14,660 (0.4%) 3,409 (0.1%) 1,633 (0.05%) 1,519 (0.04%) 1,176 (0.03%) - 4,640 (0.1%)
2011[10] 3,018,854 Decrease 1,911,287 (63.3%) Decrease 1,107,567 (36.7%) 2,961,801 (98.1%) 35,308 (1.1%) Decrease 11,911 (0.3%) Decrease 2,769 (0.09%) Decrease 1,176 (0.03%) Decrease 2,162 (0.07%) 900 (0.02%) Decrease 617 (0.02%) 1,734 (0.05%)

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 The All-Union Population Census of 1989 Արխիվացված Հունվար 4, 2012 Wayback Machine. Demoscope.ru
  2. 2,0 2,1 «Muslim Kurds and Christian Udis». Hetq Online. 2006 թ․ նոյեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2006 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Information from the 2001 Armenian National Census» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 28-ին.
  4. The All-Union Population Census of 1926. Demoscope.ru
  5. The All-Union Population Census of 1939. Demoscope.ru
  6. The All-Union Population Census of 1959. Demoscope.ru
  7. The All-Union Population Census of 1970. Demoscope.ru
  8. The All-Union Population Census of 1979. Demoscope.ru
  9. Մարդահամար 2020 - Հայաստանի վիճակագրական կոմիտե
  10. «Հայաստանի 2011 թվականի մարդահամարի արդյունքները». armstat.am. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 10-ին.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Հայաստանի մարդահամար
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?