Архімандры́т (грэч. αρχιμανδρίτης; ад αρχι — галоўны, старэйшы + μάνδρα — загон, аўчарнік, агароджа ў значэнні манастыр) — адзін з вышэйшых манаскіх чыноў у Праваслаўнай царкве, адпавядае мітрафорнаму (узнагароджанаму мітрай) протаіерэю і протапрэсвітару ў белым духавенстве. Урачысты ці афіцыйны зварота да архімандрыта, як і да протаіерэя — «Ваша Высокапрападобнасць».

Архімандрыт, які прыняў вялікую схіму, завецца схіархімандрытам.

Чын архімандрыта з’явіўся ва Усходняй Царкве ў V стагоддзі (ёсць некаторыя сведчанні таго, што ён існаваў ужо ў IV стагоддзі) — так называліся выбраныя архірэем з ігуменаў асобы для нагляду над манастырамі епархіі. Пазней назва «архімандрыт» перайшла да начальнікаў найважнейшых мужчынскіх манастыроў, а затым і да манахаў, якія займаюць царкоўна-адміністрацыйныя пасады.

Вядома пра існаванне ў старажытнай царкве жанчын архімандрытыс (грэч. ἀρχιμανδρίτισσα или ἀρχιμανδρῖτις). Такі чын мелі некаторыя з ігуменнь жаночых манастыроў, напрыклад, прападобная Еўпраксія Тавеніская.

На Русі ўпершыню гэты тытул сустракаецца каля 1174 года. Ім называецца Палікарп — ігумен Кіева-Пячэрскага манастыра. На Украіне было некалькі архімандрытаў — Кіева-Пячэрскі, Унеўскі, Пачаеўскі і іншыя. Пазней тытул архімандрыта стаў падавацца рэктарам семінарый, кіраўнікам духоўных місій, грэка-каталіцкіх манаскіх ордэнаў (чыноў).

У 1764 годзе паводле Маніфесту аб секулярызацыі манастырскіх земляў расійскія манастыры былі размеркаваны па трох класах; главы манастыроў 1 і 2 класаў сталі называцца архімандрытамі.

Архімандрыт носіць чорную мантыю, як усе манахі, але з чырвонымі скрыжалямі, якія носяць толькі епіскапы. Разам з узвядзеннем у сан архімандрыта адбываецца ўзнагароджанне мітрай, а ў выпадку, калі архімандрыт з’яўляецца намеснікам ці настаяцелем манастыра, ён карыстаецца правам нашэння жазла-посаха ў межах свайго манастыра, у тым ліку падчас набажэнства.

У Грэка-каталіцкай царкве маецца чын протаархімандрыта.

У Армянскай Апостальскай Царквы чын архімандрыта — вардапеты падаецца асобам, якія маюць навуковую ступень дактары багаслоўя. Протаархімандрыт у ААЦ называецца цайрагуйн вардапет.

	Архімандрыт на Вікісховішчы

• Архимандрит // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• М. С. Желтов. Архимандрит // Православная энциклопедия. — М.: Церковно-научный центр «Православная энциклопедия», 2001. — Т. III. — С. 577-578. — 752 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-89572-008-0.

Праваслаўны клір
Святары	Епіскапы Вікарый Епіскап (Архірэй) Архіепіскап Экзарх Мітрапаліт Патрыярх Святары Іераманах Ігумен Архімандрыт Іерэй Прэсвітар Протаіерэй Протапрэсвітар Дыяканы Дыякан Іерадыякан Протадыякан Архідыякан
Царкоўныя служкі	Алтарнік Іпадыякан Псаломшчык Дзяк Еклісіярх

Каталіцкая іерархія
Епіскапат	Папа (Папа на спачыне) Камерленга Кардынал-вікарый Кардынал Кардынал-дыякан Кардынал-святар Кардынал-біскуп Кардынал-протадыякан Патрыярх Вярхоўны архібіскуп Прымас Мітрапаліт Архібіскуп Біскуп Каад’ютар Аўксіліярый Біскуп-эмерыт (Архібіскуп-эмерыт) Тытулярны біскуп (Тытулярны архібіскуп)
Прэсвітары	Мансеньёр Пратанатарый Ганаровы прэлат Капелан Яго Святасці Генеральны вікарый Епіскапальны вікарый Канонік Пробашч Архіпрэсвітар Дэкан (ці Акруговы вікарый) Пастар Прыхадскі адміністратар Прыхадскі вікарый Кюрэ Памочнік пастара Капелан
Дыяканы	Дыякан Пастаянны дыякан
Служкі падчас літургіі	Акаліт Чытальнік Цырыманіярый Міністрант Турыферарый Круцыферарый
Для вызначаных задач	Прэфект Папскі легат Апостальскі нунцый Ваенны ардынарый Апостальскі адміністратар Епархіяльны адміністратар Апостальскі вікарый Апостальскі прэфект Пенітэнцыярый Архідыякан Прыміцэрый Рэктар
Ва ўсходнекаталіцкіх цэрквах	Экзарх Архімандрыт
У каталіцкіх ордэнах	Генеральны настаяцель Правінцыял Абат-прадстаяцель Абат Мітрафорны абат Рэгулярны абат Навіцый
Скасаваныя	Каралеўскі кардынал Князь-біскуп Акруговы біскуп Антыбіскуп Прэлат Ф’якета Абат камендаторый Субдыякан Экзарцыст Астыярый