Spółgłoska zwarta zębowa dźwięczna
| d̪ | |
| Jednostka znakowa |
d̪ |
|---|---|
| Unikod |
U+0064 U+032a |
| UTF-8 (hex) |
64 cc aa |
| Inne systemy | |
| X-SAMPA | d_d |
| Kirshenbaum | d[ |
| IPA Braille↗ | ⠙⠠⠹ |
| Przykład | |
| informacje • pomoc | |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |
Spółgłoska zwarta zębowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych, oznaczany w międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA symbolem [d̪].
Artykulacja
[edytuj | edytuj kod]Opis
[edytuj | edytuj kod]W czasie artykulacji tej spółgłoski:
- modulowany jest strumień powietrza wydychany z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna;
- prąd powietrza w jamie ustnej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka – spółgłoska środkowa;
- język styka się z zębami – jest to zatem spółgłoska zębowa;
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, jest to spółgłoska ustna;
- dochodzi do całkowitego zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną i nosową, a następnie do przerwania utworzonej blokady i wybuchu (plozji) – jest to spółgłoska zwarta.
- wiązadła głosowe drgają periodycznie, spółgłoska ta jest więc dźwięczna[1].
Warianty
[edytuj | edytuj kod]Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
- wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [d̪ʲ]
- wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy spółgłosce welaryzowanej: [d̪ˠ]
- przewężenie w gardle, mówimy spółgłosce faryngalizowanej spółgłosce: [d̪ˤ]
- zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o labializowanej spółgłosce [d̪ʷ][1]
Spółgłoska może być wymówiona:
- bez całkowitego drgania wiązadeł głosowych, mówimy wtedy o spółgłosce ubezdźwięcznionej: [d̥][1].
Przykłady
[edytuj | edytuj kod]Przykłady w wybranych językach:
Wariant dziąsłowy
[edytuj | edytuj kod]| Język | Słowo | IPA | Znaczenie | Uwagi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| angielski | duck | [dɑk] | 'kaczka' | Głoska może być wymawiana inaczej, zależnie od miejscowej odmiany języka[2][3]. | niderlandzki[4] | dak | [dɑk] | 'dach' | ||
| indonezyjski[5] | dacing | [ˈdätʃɪŋ] | 'waga odważnikowa' | |||||||
| luksemburski[6] | brudder | [ˈbʀudɐ] | 'brat' | |||||||
| niemiecki[7] | Dach | [dax] | 'dach' | Głoska pośrednia pomiędzy zębową i zębodołową. | ||||||
| japoński[8] | 男性的 (danseiteki) | [dãnse̞ːte̞ki] | 'męski' | |||||||
Wariant zębowy
[edytuj | edytuj kod]| Język | Słowo | IPA | Znaczenie | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|---|
| białoruski[9] | падарожжа | [päd̪äˈroʐʐä] | 'podróż' | ||
| francuski[10] | dais | [d̪ɛ] | 'baldachim' | Zobacz też artykuł: Wymowa i transkrypcja języka francuskiego. | |
| polski[11][1] | droga | [droga] | - | ||
| portugalski[12] | dar | [ˈd̪aɾ] | 'dawać' | ||
| rosyjski[13] | дышать | [d̪ɨ̞ˈʂatʲ] | 'oddychać' | ||
| słoweński[14] | danes | [ˈd̪àːnəs̪] | 'dzisiaj' | ||
| włoski[15] | dare | [ˈd̪äːre] | 'dawać' | ||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Magdalena Derwojedowa: Zamiast korepetycji Język polski Kompendium. Świat książki, 2005. ISBN 83-7391-251-7.
- ↑ Beverley Collins, Inger M. Mees, The Phonetics of English and Dutch, Brill Publishers, 2003 [dostęp 2018-09-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-28] (ang.).
- ↑ James M Scobbie, Olga B. Gordeeva, Benjamin Matthews, Acquisition of Scottish English Phonology: an overview, QMU Speech Science Research Centre Working Papers, 2006 [dostęp 2018-09-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
- ↑ Carlos Gussenhoven. Dutch. „Journal of the International Phonetic Association”. 22 (2), s. 45–47, 1992. DOI: 10.1017/S002510030000459X. (ang.). Data dostępu: 17 września 2018
- ↑ Craig D. Soderberg, Kenneth S. Olson. Indonesian. „Journal of the International Phonetic Association”. 38 (2), s. 209–213, 2008. DOI: 10.1017/s0025100308003320. (ang.).
- ↑ Peter Gilles, Jürgen Trouvain. Luxembourgish. „Journal of the International Phonetic Association”. 43 (1), s. 67–74, 2013. DOI: 10.1017/S0025100312000278. (ang.). Data dostępu: 17 września 2018
- ↑ Max Mangold, Das Aussprachewörterbuch, Dudenverlag, 2005 (ang.).
- ↑ Hideo Okada. Phonetic Representation:Japanese. „Journal of the International Phonetic Association”. 21 (2), s. 94–97, 1991. DOI: 10.1017/S002510030000445X. (ang.).
- ↑ Ped Padluzhny, Fanetyka belaruskai litaraturnai movy, 1989, s. 13 (ang.).
- ↑ Cecile Fougeron, Caroline L Smith. Illustrations of the IPA:French. „Journal of the International Phonetic Association”. 23 (2), s. 73, 1993. DOI: 10.1017/S0025100300004874. (ang.).
- ↑ Wiktor Jassem. Polish. „Journal of the International Phonetic Association”. 33 (1), s. 103–107, 2003. DOI: 10.1017/S0025100303001191. (ang.).
- ↑ Madalena Cruz-Ferreira. European Portuguese. „Journal of the International Phonetic Association”. 25 (2), s. 90–94, 1995. DOI: 10.1017/S0025100300005223. (ang.).
- ↑ Daniel Jones, Dennis Ward, The Phonetics of Russian, Cambridge University Press, 1969 (ang.).
- ↑ Tone Pretnar, Emil Tokarz, Slovenščina za Poljake: Kurs podstawowy języka słoweńskiego, Katowice: Uniwersytet Śląski, 1980 (pol.).
- ↑ Derek Rogers, Luciana d'Arcangeli. Italian. „Journal of the International Phonetic Association”. 34 (1), s. 117–121, 2004. DOI: 10.1017/S0025100304001628. (ang.).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
