Sacrum Commercium beati Francisci cum domina Paupertate lub tylko Sacrum Commercium (łac. Mistyczne zaślubiny błogosławionego Franciszka z Panią Ubóstwem) – trzynastowieczny poemat alegoryczny autorstwa Jana z Parmy o duchowych zaślubinach św. Franciszka z Asyżu z Panią Ubóstwem.

Poemat stanowi źródło do biografii Franciszka z Asyżu i historii założonego przez niego zakonu, szczególnie w tym, co dotyczy ubogiej formy życia ślubowanej zgodnie z regułą.

Utwór przedstawia w udramatyzowanej formie biblijno-ascetyczną refleksję dotyczącą franciszkańskiego ubóstwa^[1].

Od XIV w. łaciński zwrot «Sacrum Commercium» tłumaczony jest jako mistyczne zaślubiny. We wczesnych źródłach franciszkańskich i pismach samego Franciszka mowa jest raczej o pani czy damie ubóstwie, pani biedzie niż o małżonce. Idea wyrażona we wczesnych źródłach bliższa jest raczej językowi rycerskiemu – wierność rycerza szlachetnej damie. Dopiero Żywot Drugi Tomasza z Celano i Legenda większa Bonawentury z Bagnoregio przypiszą świętemu relację wierności małżeńskiej względem Pani Biedy^[2]. Commercium może też być tłumaczone jako: przymierze, wymiana, kontrakt, relacja^[3].

Kronika 24 generałów przypisuje autorstwo Sacrum Commercium byłemu generałowi zakonu Janowi z Parmy. Po ustąpieniu ze stanowiska w 1257 teolog ten osiadł w eremie w Greccio. Zmarł w 1289. Sacrum Commercium jest bogate w cytaty ze Starego i Nowego Testamentu, brak w nim jednak jakichkolwiek wskazówek, iż autorem mogła być osoba oskarżona o joachinizm o silnych konotacjach profetycznych i apokaliptycznych. Jak wiadomo z historii zakonu, Jan z Parmy był sądzony z rozkazu papieża ze względu na sympatię dla ruchu związanego z osobą potępionego mistyka cysterskiego Joachima z Fiore^[2]. Giorgio Petrocchi przypisał autorstwo Janowi Parentiemu^[4].

Sacrum Commercium dzieli się na prolog i 31 rozdziałów^[5]:

1. Prolog (1-4)^[a]
2. Błogosławiony Franciszek pyta o Ubóstwo (5-8)
3. Franciszek prosi, aby mu oznajmiono, gdzie mieszka Ubóstwo (9-11)
4. Błogosławiony Franciszek zachęca braci (12-13)
5. Ubóstwo podziwia łatwość wznoszenia się wstępujących (14-15)
6. Błogosławiony Franciszek wychwala Ubóstwo (16-18)
7. Wspaniałość Ubóstwa (19-22)
8. Odpowiedź Pani Ubóstwa (23-24)
9. Wspomnienie z raju (25-30)
10. Świadectwo Chrystusa (31)
11. Apostołowie (32)
12. Następcy Apostołów (33)
13. Pokój przeciwny Ubóstwu (34-35)
14. Prześladowanie siostrą Ubóstwa (36)
15. Pochwała prawdziwie ubogich (37)
16. Fałszywi ubodzy (38)
17. Chciwość (39)
18. Ubóstwo upomina fałszywych zakonników (40)
19. Ich odpowiedź (41)
20. Ubóstwo mówi o dobrych zakonnikach (42)
21. Chciwość przybiera nazwę „jasnego rozeznania” (43-44)
22. Przezorna troska (45)
23. Chciwość prosi Lenistwo o pomoc (46)
24. Zakonnicy pokonani przez Lenistwo (47-49)
25. Wzbogaceni ubodzy prześladują Ubóstwo (50)
26. Ubóstwo wzywa ich do opamiętania się (51)
27. Pan przemawia do Ubóstwa (52)
28. Pani Ubóstwo mówi błogosławionemu Franciszkowi o wzlocie i upadku w życiu zakonnym (53-55)
29. Odpowiedź błogosławionego Franciszka i braci (56-57)
30. Zgoda Ubóstwa (58)
31. Uczta Ubóstwa z braćmi (59-63)
32. Pani Ubóstwo błogosławi braciom i zachęca ich do trwania w otrzymanej łasce (64-69)

• Pieśń słoneczna

• Polski przekład poematu. greccio.franciszkanie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-11)].

• p
• d
• e

Franciszkanizm

Początki	Asyż Franciszek z Asyżu Klara z Asyżu Źródła franciszkańskie Pierwsi towarzysze Krzyż z San Damiano Porcjunkula Greccio La Verna Carceri Transitus Pieśń słoneczna Reguła niezatwierdzona Reguła zatwierdzona Testament Życiorys pierwszy Żywot naszego ojca Życiorys drugi Sacrum Commercium Życiorys większy Życiorys mniejszy Kwiatki św. Franciszka
Święci i błogosławieni rodziny franciszkańskiej	Antoni z Padwy Elżbieta z Turyngii Agnieszka z Asyżu Róża z Viterbo Salomea Piastówna Ludwik IX Agnieszka z Pragi Kinga (Kunegunda) Małgorzata z Kortony Jolenta Helena Aniela z Foligno Rajmund Llull Jan z Montecorvino Odoryk de Pordenone Konrad z Piacenzy Brygida Szwedzka Mikołaj Tavelić Jakub Strzemię Bernardyn ze Sieny Jan Kapistran Jakub z Marchii Szymon z Lipnicy Jan z Dukli Władysław z Gielniowa Katarzyna z Genui Męczennicy z Gorkum Karol Boromeusz Paschalis Baylón Męczennicy z Pragi Józef z Kupertynu Rafał Chyliński Wincenty Pallotti Jan Maria Vianney Jan Bosko Salwator Lilli Adam Chmielowski Aniela Salawa Bernardyna Maria Jabłońska Maksymilian Maria Kolbe Leopold Mandić Pio z Pietrelciny Męczennicy z Toledo Zbigniew Strzałkowski i Michał Tomaszek
Wybitni uczeni franciszkańscy	Bonawentura z Bagnoregio Robert Grosseteste Jan Duns Szkot Mikołaj z Liry Matteo d’Acquasparta Piotr Jan Olivi Michał z Ceseny William Ockham Aleksander z Hales Roger Bacon Piotr z Alkantary Luke Wadding Agostino Gemelli Gabriel Maria Allegra Luca Pacioli Raniero Cantalamessa Frédéric Manns
Papieże	Mikołaj IV Aleksander V (antypapież) Sykstus IV Sykstus V Klemens XIV Pius IX (tercjarz) Leon XIII (tercjarz) Pius X (tercjarz) Jan XXIII (tercjarz)
Działalność, instytucje, siedziby	Kaznodzieja Domu Papieskiego Antonianum Seraphicum Kustodia Ziemi Świętej Studium Biblicum Franciscanum Centrum Studiów o Chrześcijańskim Wschodzie Bazylika Najświętszej Marii Panny od Aniołów w Asyżu Bazylika św. Franciszka w Asyżu Bazylika św. Klary w Asyżu Bazylika św. Antoniego w Padwie
Zakon franciszkański	Zakon Braci Mniejszych Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych Zakon Braci Mniejszych Kapucynów Zakon Świętej Klary (klaryski) Franciszkański Zakon Świeckich (tercjarze) Trzeci Zakon Regularny żeńskie zgromadzenia franciszkańskie Franciszkanie Odnowy Franciszkanie Niepokalanej FRA Albertyni Albertynki

• Duchowość franciszkańska
• Franciszkanizm w literaturze
• Generałowie zakonu franciszkanów
• Prowincje OFM