Ralph Waite

Ralph Waite (2012)
Data i miejsce urodzenia	22 czerwca 1928 White Plains
Data i miejsce śmierci	13 lutego 2014 Palm Desert
Zawód	aktor, reżyser telewizyjny, aktywista polityczny
Współmałżonek	Beverly Waite (1951–1966; rozwód) Kerry Shear Waite (1977–1981; rozwód) Linda East (1982–2014; jego śmierć)
Lata aktywności	1954–2014

Ralph Waite (ur. 22 czerwca 1928 w White Plains, zm. 13 lutego 2014 w Palm Desert) – amerykański aktor i reżyser telewizyjny. Odtwórca roli Johna Waltona Seniora w serialu CBS The Waltons (1972–1981), za którą w 1978 był nominowany do nagrody Emmy^[1].

Urodził się w White Plains w stanie Nowy Jork jako syn Esther (z domu Mitchell) Waite i Ralpha H. Waite’a, inżyniera budowlanego^[2]. W 1946 ukończył White Plains High School. Podczas II wojny światowej w latach 1946–1948 służył w United States Marine Corps^[3], a następnie ukończył Uniwersytet Bucknell w Lewisburgu w Pensylwanii^[4]. Krótko pracował jako pracownik socjalny^[3]. Uzyskał tytuł magistra w Divinity School na Uniwersytecie Yale i był wyświęconym pastorem prezbiteriańskim^[4] i redaktorem religijnym w Harper & Row^[5] w Nowym Jorku, zanim zdecydował się na karierę aktorską. Był pastorem w Zjednoczonym Kościele Chrystusowym w Garden City na Long Island^[5]. Był członkiem letniego programu teatralnego Peninsula Players w sezonie 1963.

Wystąpił na scenie off-Broadwayu w sztukach – Balkon Jeana Geneta (1960)^[6], Nocne bębny Bertolta Brechta (1967)^[6] jako Andrew Kragler z Hectorem Elizondo, Hamlet (1967)^[6] w roli Klaudiusza i Wieczór Trzech Króli (1969)^[6] jako Orsino. W 1963 trafił na Broadway w przedstawieniu Maraton ’33^[7] w reż. June Havoc. Wystąpił jako Lyle Britten w broadwayowskiej produkcji Jamesa Baldwina Blues dla pana Charliego (1964)^[7] z Joe Donem Bakerem. W 1965 otrzymał doskonałe recenzje za rolę Matthew Stantona w spektaklu Koza Hogana opowiadającym o polityce Brooklynu w latach 90. XIX wieku^[8].

Karierę na telewizyjnym ekranie rozpoczął od udziału w serii National Council of Churches Look Up and Live (1966). Na kinowym ekranie debiutował w dramacie więziennym Stuarta Rosenberga Nieugięty Luke (1967)^[9] z Paulem Newmanem. Po znakomitym występie bezsilnego brata Jacka Nicholsona w dramacie Boba Rafelsona Pięć łatwych utworów (1971) zaczęły napływać oferty^[10]. Wystąpił w roli Pozzo w telewizyjnej adaptacji sztuki Samuela Becketta Czekając na Godota (1977). Za rolę trzeciego oficera Slatera w serialu Korzenie (1977) zdobył nominację do nagrody Emmy^[1]. Od 14 września 1972 do 15 stycznia 1981 grał postać Johna Waltona Seniora, patriarchy epoki Wielkiego Kryzysu lat 30. i w czasie II wojny światowej w serialu CBS The Waltons; w latach 1973–1980 wyreżyserował też 16 odcinków. W 1975 założył Los Angeles Actors Theatre, któremu przewodził. W 1995 odniósł sukces, kreując rolę Willa Kiddera w nagrodzonym Pulitzerem dramacie The Young Man from Atlanta Hortona Foote’a^[11].

Waite udzielał się również politycznie, trzykrotnie bezskutecznie kandydował do Kongresu w Kalifornii jako Demokrata: W 1990 rzucił wyzwanie weteranowi GOP zasiadającemu w Partii Republikańskiej, Alem McCandlessowi, w 37. dzielnicy hrabstwa Riverside, przegrywając o 5%. W 1998 Waite startował w wyborach specjalnych do 44. dzielnicy z siedzibą w Palm Springs, która została zwolniona po śmierci urzędującego Sonny’ego Bono. Został pokonany w tych wyborach przez Mary Bono, wdowę po Sonnym, i ponownie przegrał z nią w listopadzie^[12]. Został pokonany w tych wyborach przez Mary Bono, wdowę po Sonnym, i ponownie przegrał z nią w listopadzie^[13]. 21 października 1991 Waite przedstawił byłego gubernatora Kalifornii Jerry’ego Browna przed przemówieniem tego ostatniego, ogłaszającym jego kandydaturę do nominacji na prezydenta Demokratów w 1992^[14].

29 grudnia 1951 zawarł związek małżeński z Beverly Hall, z którą miał trzy córki – Sharon, Kathleen i Suzanne^[2]. W 1966 doszło do rozwodu^[2]. 27 sierpnia 1977 poślubił Kerry Shear Waite, z którą się rozwiódł 31 sierpnia 1981^[2]. 4 grudnia 1982 ożenił się z Lindą East^[2].

Zmarł 13 lutego 2014 w swoim domu w Palm Desert w Kalifornii w wieku 85 lat^[15][16].

• 1967: Nieugięty Luke jako „Alibi”
• 1969: Ostatnie lato jako ojciec Petera
• 1970: Pięć łatwych utworów jako Carl Fidelio Dupea
• 1971: Szeryf jako Jack Dekker
• 1971: Gang Mamy Grissom jako Mace
• 1972: Siedmiu wspaniałych nadjeżdża jako Jim MacKay
• 1990: Godziny rozpaczy jako
• 1992: Bodyguard jako Herb Farmer
• 1993: Na krawędzi jako Ranger Frank
• 1996: Daleko od domu 2: Zagubieni w San Francisco jako Cień (głos)
• 2000: Człowiek prezydenta (TV) jako prezydent Mathews
• 2002: Miasto słońca jako Furman Temple

• 1970: Bonanza odc. 351 „The Lady and the Mark” jako Hoby
• 1972–1981: The Waltons jako John Walton, Sr.
• 1977: Korzenie (Roots) jako Slater
• 1989: Napisała: Morderstwo jako prokurator okręgowy Paul Robbins
• 1999: Rocket Power jako doktor Freimouth (głos)
• 2001: Wszystkie moje dzieci jako Bart
• 2003–2005: Carnivale jako wielebny Norman Balthus
• 2007: Dowody zbrodni jako Felton Metz
• 2008: Detoks jako Jonus Mullins
• 2008: CSI: Kryminalne zagadki Las Vegas jako szeryf Montgomery
• 2008–2013: Agenci NCIS jako Jackson Gibbs (8 odcinków)
• 2009: Ace Ventura Junior jako dziadek Ventura
• 2009: Chirurdzy jako Irving Waller
• 2009–2013: Kości jako Hank Booth
• 2009–2014: Dni naszego życia jako ojciec Matt
• 2011: Z kopyta jako dyrektor Keener
• 2011: Off the Map: Klinika w tropikach jako Abuelito

• Ralph Waite w bazie IMDb (ang.)
• Ralph Waite w bazie Filmweb
• Ralph Waite w bazie Notable Names Database (ang.)