Off-Broadway – profesjonalny teatr nowojorski o wielkości widowni mniejszej niż 500 miejsc, przez co zgodnie z zasadami klasyfikacyjnymi nie może być zdefiniowany jako teatr broadwayowski. Produkcja off-broadwayowska jest sztuką teatralną, musicalem lub rewią^[1].

Pojęcie początkowo odnosiło się do teatrów (i dzieł w nich wystawianych) zlokalizowanych na bocznych ulicach przecinających Broadway w okolicy Theater District - tam gdzie zgrupowane są teatry broadwayowskie. Termin został potem przedefiniowany przez League of Off-Broadway Theatres and Producers (zrzeszenie właścicieli i producentów) i obecnie oznacza profesjonalny teatr w Nowym Jorku z liczbą miejsc od 100 do 499, jak również produkcje tam wykonywane podlegające pod umowy ze związkami branżowymi^[1]. Poprzednio (niezależnie od wielkości sali) za teatr broadwayowski uznawano każdy teatr zlokalizowany na Manhattanie w tzw. Broadway Box (pomiędzy 6 i 8 Aleją oraz Times Square i 42 Ulicą), natomiast pozostałe należały do off-Broadwayu i off-off-Broadwayu. Zmiana definicji była korzystna dla teatrów spełniających standardy jakościowe, jak i wykonawców tam występujących, ze względu na wyższe stawki i lepszą ochronę związkową na Broadwayu^[2]. Przykładem odwrotnym - obecnych teatrów off-Broadway dawniej klasyfikowanych jako broadwayowskie - są Laura Pels Theatre i Snapple Theater Center niespełniające limitu miejsc.

Teatry nieprzekraczające 100 miejsc na widowni są klasyfikowane jako off-off-Broadway.

Według krytyków początki off-Broadwayu należy datować na początek lat pięćdziesiątych XX wieku^[3] w reakcji na wzrastającą komercjalizację Broadwayu i potrzebę zapewnienia „schronienia dla nowej generacji” kreatywnych artystów. Pierwszym znaczącym osiągnięciem było wznowienie w 1954 roku Opery za trzy grosze (Kurta Weilla i Bertolda Brechta).

Wiele przedstawień z off-Broadwayu po odniesieniu sukcesu zostało przeniesione na Broadway. Dotyczy to m.in. musicali:

• Hair,
• Godspell,
• Chór,
• Little Shop of Horrors,
• Rent,
• Avenue Q,
• Rock of Ages,
• In The Heights

oraz sztuk:

• Doubt,
• I Am My Own Wife,
• Bridge & Tunnel,
• The Normal Heart,
• Coastal Disturbances

Wiele produkcji było wystawianych przez wiele lat wyłącznie na off-Broadwayu. Rekordzistą jest wystawiany 42 lata The Fantasticks^[4].

Dzieła, wykonawcy i personel techniczny off-Broadwayu mają prawo do ubiegania się o nagrody:

• New York Drama Critics' Circle Award,
• Outer Circle Critics Award,
• Drama Desk Award,
• Obie Award (przyznawanej od 1956 przez The Village Voice),
• Lucille Lortel Award (przyznawanej od 1985 przez League of Off-Broadway Theatres & Producers),
• Drama League Award.

Dziełom z off-Broadwayu nie przysługują natomiast nagrody Tony Awards. Tylko raz, w 1956 (zanim zmieniono zasady przyznawania nagród Tony) Lotte Lenya zdobyła tę nagrodę dla „najlepszej aktorki drugoplanowej w musicalu” za Operę za trzy grosze^[5].

• teatr broadwayowski
• off-off-Broadway

• Internet Off-Broadway Database. lortel.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-12)]. (ang.)
• The League of Off-Broadway Theatres and Producers (ang.)
• Oficjalna strona. offbroadwayonline.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-08-14)]. (ang.)