Powiat kożuchowski – dawny powiat ze stolicą w Kożuchowie, istniejący początkowo w XIX wieku, a następnie w latach 1945–1953 (de facto do 1975, po przekształceniu w powiat nowosolski) na terenie obecnego powiatu nowosolskiego i częściowo zielonogórskiego (województwo lubuskie).

Po zakończeniu II wojny światowej na mocy porozumień pomiędzy zwycięskimi mocarstwami, ziemia kożuchowska została przyłączona do Polski jako część tzw. Ziem Odzyskanych, stając się jednym z powiatów województwa wrocławskiego.

W 1945 roku prawa miejskie utracił Nowogród Bobrzański, a także Otyń, znajdujący się początkowo w powiecie zielonogórskim.

W związku z reformą administracyjną w 1950 roku, powiat kożuchowski wszedł w skład nowego województwa zielonogórskiego z dniem 6 lipca 1950 roku. Według podziału administracyjnego z 1 lipca 1952 roku powiat składał się z 3 miast, 5 gmin i 43 gromad (wsi):

• miasta: Kożuchów, Nowa Sól i Nowe Miasteczko^[1]
• gminy: Borów (8 gromad), Broniszów (10), Lipiny (4), Nowogród Bobrzański (10) i Wrociszów (11)

Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 kwietnia 1953, siedzibę powiatu kożuchowskiego przeniesiono z Kożuchowa do Nowej Soli, równocześnie zmieniając jego nazwę na powiat nowosolski. Rozporządzenie weszło w życie 24 kwietnia 1953, a powiat nowosolski funkcjonował do 1975 roku.

Współczesny powiat nowosolski reaktywowano z dniem 1 stycznia 1999. Należały do niego początkowo wschodnie tereny, które w 2002 roku utworzyły powiat wschowski. W obecnym stanie różni się od ówczesnego powiatu kożuchowskiego głównie nieobecnością gminy Nowogród Bobrzański i obecnością gmin Kolsko i Otyń.

• Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 1952
• Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
• Dz.U. z 1953 r. nr 23, poz. 95
• Serwis miasta Nowa Sól

• podział administracyjny Polski 1957–1975
• powiat nowosolski
• powiat zielonogórski