Magazynek bębnowy – rodzaj magazynka do broni palnej o dużej pojemności^[1]. Magazynki bębnowe o kształcie cylindrycznym (podobnym do bębna) przechowują naboje ułożone spiralnie wokół środka magazynka, równolegle do lufy. Magazynki bębnowe konkurują z bardziej popularnymi magazynkami pudełkowymi, które mają mniejszą pojemność i przechowują naboje ułożone rzędowo^[1]. Pojemność magazynków bębnowych jest różna, ale zazwyczaj mieści się w przedziale od 50 do 100 nabojów^[1].

W 1853 roku Charles N. Tyler opatentował pierwszy obrotowy magazynek bębnowy^[2], a pierwszy nowoczesny magazynek tego typu zaprojektował w 1871 roku William H. Elliot, lepiej znany jako wynalazca Remington Model 95^[3][4].

Do pistoletu Luger zaprojektowano magazynek bębnowy^[5], chociaż pistolet ten zwykle był używany ze zwykłym magazynkiem pudełkowym na 8 nabojów; czasami wykorzystywano również eksperymentalny magazynek Schneckenmagazine („magazynek ślimakowy”) na 32 naboje^[6].

Moubray G. Farquhar i Arthur H. Hill w 1915 roku złożyli wniosek o brytyjski patent na „Nowy lub ulepszony magazynek nabojowy do broni osobistej i karabinów maszynowych” na swój karabin Farquhar–Hill, który został zaakceptowany w 1919^[7]. Karabin ten nigdy nie wyszedł jednak poza etap prototypu.

W 1915 roku Standschütze Hellriegel M1915, austro-węgierski pistolet maszynowy chłodzony wodą, został wyprodukowany podczas I wojny światowej w bardzo ograniczonej liczbie egzemplarzy^[8].

Radziecki pistolet maszynowy PPD, pierwotnie zaprojektowany w 1934 roku przez Wasilija Diegtiariowa, mógł używać 35-nabojowego magazynka pudełkowego lub 71-nabojowego magazynka bębnowego skopiowanego z fińskiego pistoletu maszynowego Suomi KP/-31. Radziecki pistolet maszynowy PPSz-41, zaprojektowany w 1941 roku, który zastąpił PPD, był tańszą i bardziej niezawodną konstrukcją. Tak jak PPD, używał naboju 7,62 × 25 mm TT i mógł być zasilany zarówno z 35-nabojowego magazynka pudełkowego, jak i 71-nabojowego magazynka bębnowego, przy czym ten drugi był o wiele powszechniejszy^[9].

Pistolet maszynowy Thompson („Tommy gun”) wykorzystywał magazynek bębnowy w swojej klasycznej formie, ale magazynki bębnowe tej broni zostały porzucone w modelach z czasów II wojny światowej^[10]. Thompson mógł używać 20- i 30-nabojowych magazynków pudełkowych albo 50-nabojowych cylindrycznych magazynków bębnowych; te ostatnie były znane jako „bębny L”, ponieważ „L” to rzymska cyfra 50^[11]. Dostępny był także 100-nabojowy magazynek „bęben C” (cyfra rzymska oznaczająca 100), ale ważył ponad osiem funtów i zwiększał całkowitą masę broni do prawie 9,1 kg.^[11] Warianty M1928 Navy i M1928A1, używane przez US Navy i US Marine Corps, również mogły wykorzystywać magazynki bębnowe, ale standardowe magazynki pudełkowe były bardziej popularne ze względu na dużą masę magazynków bębnowych i ich tendencję do zacinania się^[12].

Przykładem karabinu maszynowego z opcjonalnym magazynkiem bębnowym, zawierającym zakładkę startową i pas do przytrzymywania nabojów o pojemności 50 pocisków, jest MG 42, uniwersalny karabin maszynowy na nabój 7,92 × 57 mm Mauser zaprojektowany w nazistowskich Niemczech i szeroko używany przez Wehrmacht oraz Waffen SS w drugiej połowie II wojny światowej. 50-nabojowy Gurttrommel (bęben pasowy) był używany również w poprzednim niemieckim uniwersalnym karabinie maszynowym MG 34^[13].

Magazynki talerzowe są często zaliczane do magazynków bębnowych. Magazynek talerzowy różni się od standardowych magazynków bębnowych tym, że naboje są w nim przechowywane prostopadle do linii lufy, a nie równolegle i zwykle są montowane na górze broni. Ten typ magazynka jest używany w starszej broni, takiej jak karabin maszynowy Lewis, Vickers K czy Bren (tylko w wersji przeciwlotniczej)^[14], lekkim karabinie maszynowym Diegtiariowa i pistolecie maszynowym American-180. Bardzo nietypowe rozwiązanie zastosowano w japońskim karabinie maszynowym Typ 89 zasilanym z dwóch 45-nabojowych magazynków talerzowych w kształcie ćwiartki okręgu (każdy magazynek miał miejsce na dziewięć 5-nabojowych ładowników do osobnego wymieniania)^[15].

Współcześnie produkowane są magazynki bębnowe dla różnych rodzajów broni palnej, w tym m.in. Ruger Mini-14, karabinku AK i jego wariantach, broni na magazynki STANAG oraz w pistolecie maszynowym H&K MP5 (rzadko używany)^[5].

Magazynki bębnowe zdobyły niegdyś złą sławę z powodu problemów związanych z zawodnością, takich jak zacięcia, lecz udoskonalenia technologiczne zaowocowały ich lepszą wydajnością, a jednocześnie obniżyły koszty produkcji^[16]. W rezultacie magazynki bębnowe stały się bardziej powszechne na rynku cywilnym w Stanach Zjednoczonych, chociaż są znacznie mniej powszechne niż standardowe magazynki pudełkowe o mniejszej pojemności^[16]. W 2019 roku blisko sześciu producentów w Stanach Zjednoczonych produkowało magazynki bębnowe, sprzedając je w cenie około 100 dolarów za sztukę^[16]. Wśród producentów znalazły się takie firmy jak KCI USA czy Magpul Industries; ta druga produkuje magazynki bębnowe zarówno do użytku cywilnego, jak i wojskowego^[16].

Magazynki bębnowe zostały użyte w wielu głośnych masowych strzelaninach w Stanach Zjednoczonych, co podsyciło wezwania do zakazania magazynków bębnowych i innych magazynków o dużej pojemności na rynku cywilnym^[16]. Magazynki bębnowe zostały użyte podczas strzelaniny w Aurorze w 2012 roku^[17][18], w Las Vegas w 2017 roku i w Dayton w 2019, umożliwiając przestępcom wystrzelenie dziesiątek nabojów w bardzo krótkich odstępach czasu, bez konieczności zatrzymywania się w celu przeładowania^[16][19]. Eksperci wskazali ograniczenia w dostępności magazynków o dużej pojemności jako czynnik, który może sprawić, że masowe strzelaniny staną się mniej śmiercionośne^[19].

W latach 1994–2004 ustawa federalna Federal Assault Weapons Ban zakazywała na obszarze całych Stanów Zjednoczonych produkowania nowych magazynków mieszczących powyżej 10 naboi^[5][16]. Po wygaśnięciu tego aktu prawnego nie ma obecnie ogólnokrajowego zakazu posiadania magazynków bębnowych, które są uznawane za akcesoria do broni palnej podlegające regulacji^[16]. Jednak od 2023 roku dwanaście stanów (Kalifornia, Kolorado, Connecticut, Delaware, Hawaje, Massachusetts, New Jersey, Nowy Jork, Oregon, Rhode Island, Vermont, Waszyngton)^[16] oraz Dystrykt Kolumbii^[19][20] ustanowiły własny limit pojemności magazynków.

• Bill Yenne: Tommy Gun: How General Thompson's Submachine Gun Wrote History. Thomas Dunne Books, 2009. (ang.).
• Robert E. Walker: Cartridges and Firearm Identification. CRC Press, 2013. (ang.).