Rhode Island

State of Rhode Island

stan
13. stan od 29 maja 1790
Pieczęć Flaga
Hymn: Rhode Island's It for Me
Dewiza: Hope
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Providence
Kod ISO 3166-2	US-RI
Gubernator	Daniel McKee(inne języki) (D)
Powierzchnia	4001 km²[1]
Populacja (2023) • liczba ludności	1 095 962[2]
• gęstość	409,2 os./km²
Strefa czasowa	UTC-05:00 UTC-04:00
Języki urzędowe	de iure brak de facto angielski
Położenie na mapie USA
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Rhode Island (wymowa:/rɵˈdaɪlɨnd/^ⓘwymowa:/rɵˈdaɪlɨnd/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, na wybrzeżu Oceanu Atlantyckiego, w regionie Nowej Anglii.

Najmniejszy stan pod względem powierzchni, na północy i wschodzie graniczy ze stanem Massachusetts, a na zachodzie z Connecticut. Do 2020 roku oficjalna nazwa stanu brzmiała State of Rhode Island and Providence Plantations, kiedy to skrócono ją wskutek referendum^[3].

Rhode Island jest pierwszym miejscem w Ameryce Północnej, gdzie zniesiono niewolnictwo – 18 maja 1652 r., czyli 138 lat przed przeobrażeniem kolonii Rhode Island w stan Stanów Zjednoczonych^[4]. Tutaj powstał pierwszy zbór baptystyczny w Ameryce^[5]. Tutaj zorganizowano pierwszą paradę Dnia Niepodległości (4 lipca).

Rhode Island posiada najwyższy odsetek osób pochodzenia portugalskiego i dominikańskiego w Stanach Zjednoczonych, a także należy do stanów z najwyższym odsetkiem osób pochodzenia włoskiego i irlandzkiego^[6].

• 1636 – Roger Williams założył osadę Providence
• 1644 – powstanie kolonii
• 1652 – wprowadzenie zakazu sprowadzania do kolonii niewolników
• 1657 – przybycie do kolonii kwakrów
• 1658 – z Holandii przybyli osadnicy żydowscy
• 1675 – pokonanie miejscowych Indian
• 4 maja 1776 jako pierwsza kolonia Rhode Island ogłosiła niezależność od Wielkiej Brytanii
• 29 maja 1790 – ratyfikowanie Konstytucji Stanów Zjednoczonych

Rhode Island, jeszcze jako jedna z 13 kolonii, wprowadziła całkowitą tolerancję wyznaniową i jako drugi po Michigan stan zniosła karę śmierci.

Klimat stanu Rhode Island – umiarkowany ciepły, morski.

Stan Rhode Island podzielony jest na pięć hrabstw.

1. hrabstwo Bristol. Siedziba władz: Bristol
2. hrabstwo Kent. Siedziba władz: East Greenwich
3. hrabstwo Newport. Siedziba władz: Newport
4. hrabstwo Providence. Siedziba władz: Providence
5. hrabstwo Washington. Siedziba władz: West Kingston(inne języki)

Providence

Warwick

Cranston

Pawtucket

East Providence

Woonsocket

Newport

Central Falls

Miasta w stanie Rhode Island^[7]

Na terenie stanu Rhode Island znajduje się 8 miast (city). Lista (2022 r.)^[7]:

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Rhode Island liczy 1 097 379 mieszkańców, co oznacza wzrost o 44 812 (4,3%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010^[8]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 4,8% populacji, 18,6% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 18,9% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,9% ludności stanu stanowią kobiety^[9].

W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami są^[10]:

• język angielski – 79,18%,
• język hiszpański – 10,41%,
• język portugalski – 3,41%,
• język francuski – 1,36%.

Według danych pięcioletnich z 2022 roku, 74,6% mieszkańców stanowi ludność biała (69,8% nie licząc Latynosów), 8,4% ma rasę mieszaną, 6,2% to czarnoskórzy Amerykanie lub Afroamerykanie, 3,5% to Azjaci, 0,4% to rdzenna ludność Ameryki i 0,07% pochodziło z wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 16,7% ludności stanu^[6].

Do największych grup należą osoby pochodzenia irlandzkiego (16,7%), włoskiego (15,1%), francuskiego lub francusko–kanadyjskiego (12,2%), angielskiego (10,8%), portugalskiego (7,2%) i dominikańskiego (5,4%). Do innych większych grup należą osoby pochodzenia niemieckiego (53,4 tys.), portorykańskiego (48 tys.), „amerykańskiego” (39,7 tys.), polskiego (35,7 tys.), afrykańskiego subsaharyjskiego (34,5 tys.), gwatemalskiego (27,9 tys.) i szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (21,4 tys.)^[6].

Dane z 2014 r.^[11]:

• katolicy – 42%,
• protestanci – 30% (głównie zielonoświątkowcy, anglikanie, baptyści, kalwini, metodyści, ewangelikalni i luteranie),
• bez religii – 20% (w tym: 3% agnostycy i 4% ateiści),
• pozostałe religie – 8% (w tym: żydzi, prawosławni, mormoni, świadkowie Jehowy, buddyści, unitarianie uniwersaliści, muzułmanie, bahaiści i hinduiści^[12]).

W badaniu Gallupa z 2004 roku wyszło, że Rhode Island jest najbardziej katolickim stanem, gdzie ponad połowa mieszkańców (52%) określała siebie jako katolicy^[13].

Ponad dwie trzecie produktu krajowego brutto (PKB) Rhode Island pochodzi z branż usługowych. Największy udział w PKB stanu mają nieruchomości, opieka zdrowotna, finanse i ubezpieczenia oraz władze stanowe i lokalne^[14].

Działalność produkcyjna Rhode Island obejmuje chemikalia, sprzęt transportowy (w tym stoczniowy przemysł obronny), komputery i elektronikę, tworzywa sztuczne oraz wytwarzanie gotowych wyrobów metalowych^[14].

Podobnie jak reszta Nowej Anglii, Rhode Island nie ma żadnych zasobów energii z paliw kopalnych. Gaz ziemny, który napędza niemal całą produkcję energii elektrycznej w Rhode Island i zapewnia ciepło dla ponad połowy gospodarstw domowych, jest w całości dostarczany przez międzystanowe rurociągi. Ponad 7% energii elektrycznej z Rhode Island w 2017 roku pochodziło ze źródeł odnawialnych, głównie ze spalania biomasy^[14].

W 2015 roku największy dochód przyniosły^[15]:

• jaja kurze (11,5 mln $),
• hodowla indyków (6,86 mln $),
• jabłka (1,83 mln $),
• hodowla bydła (1,78 mln $) i produkty mleczne (2,97 mln $),
• uprawa ziemniaków (1,49 mln $) i kukurydzy cukrowej (1,18 mln $),
• produkcja siana (573 tys. $),
• hodowla trzody chlewnej (327 tys. $),
• i produkcja miodu (202 tys. $).

• Dewiza: Hope („Nadzieja”)
• Przydomek: Little Rhody, Ocean State („Małe Rhody”, „Stan oceanu”)
• Symbole: kogut z Rhode Island, klon czerwony, fiołek

W stanie Rhode Island rozgrywa się akcja większości odcinków serialu Family Guy. Główne postaci mieszkają w fikcyjnym mieście Quahog.

• Oficjalna strona internetowa stanu Rhode Island. state.ri.us. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-12-03)].