Laura Dern
 Laura Dern (2017) | |
| Imię i nazwisko |
Laura Elizabeth Dern |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
10 lutego 1967 |
| Zawód |
aktorka, producentka filmowa |
| Współmałżonek |
Ben Harper |
| Lata aktywności |
od 1973 |
 Podpis aktorki | |
Laura Elizabeth Dern-Harper[1][2] (ur. 10 lutego 1967 w Los Angeles) – amerykańska aktorka filmowa i telewizyjna. Zdobywczyni Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej za rolę Nory Fanshaw w dramacie Noaha Baumbacha Historia małżeńska (Marriage Story, 2019).
Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się w Los Angeles w Kalifornii jako córka pary aktorskiej Diane Ladd i Bruce’a Derna[3]. Jej pradziadek ze strony ojca, George H. Dern, był gubernatorem stanu Utah[4]. Jej rodzina miała korzenie niemieckie, norweskie, angielskie, szkockie, irlandzkie, holenderskie, szwajcarskie, francuskie i walijskie[5]. Jej pra-pra-wujkiem był Archibald MacLeish, poeta i dramaturg, trzykrotny laureat Nagrody Pulitzera, a pra-kuzynem – Tennessee Williams[4]. Wychowywała się w wierze katolickiej. Po rozwodzie rodziców, gdy miała dwa lata, Dern była w dużej mierze wychowywana przez matkę i babcię. Uczęszczała do The Buckley School[6] w Sherman Oaks. Ukończyła studia na Uniwersytecie Kalifornijskim[6].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Mając sześć lat była statystką jako Sharon Anne, córka Maggie (w tej roli jej matka Diane Ladd) w dramacie kryminalnym Josepha Sargenta Biała błyskawica (White Lightning, 1973) z Burtem Reynoldsem. W wieku siedmiu lat wystąpiła cameo w dramacie Martina Scorsese Alicja już tu nie mieszka (Alice Doesn't Live Here Anymore, 1974) z Ellen Burstyn jako dziewczynka jedząca lody ze stożka w jadalni (zjadła 26 stożków na 26 ujęć)[4]. Jako 13-latka została obsadzona w roli Debbie w dramacie młodzieżowym Adriana Lyne’a Lisice (Foxes, 1980) z Jodie Foster. W 1982 została najmłodszą zdobywczynią Miss Złotego Globu[4].
Studiowała aktorstwo w Lee Strasberg Theatre and Film Institute[6]. W komedii muzycznej Lou Adlera Przed państwem: The Fabulous Stains (Ladies and Gentlemen, The Fabulous Stains, 1982) pojawiła się jako Jessica McNeil, kuzynka głównej bohaterki granej przez Diane Lane. Po udziale w dreszczowcu Grizzly 2: Revenge (1983) jako Tina z Johnem Rhysem-Daviesem i Charliem Sheenem oraz komediodramacie Arthura Hillera Nauczyciele (Teachers, 1984) w roli Diane Warren z Nickiem Nolte, Morganem Freemanem i JoBeth Williams, zyskała uznanie krytyków dzięki kreacji Diany Adams, niewidomej dziewczyny, która staje się zainteresowaniem „Rocky’ego” (Eric Stoltz) w dramacie biograficznym Petera Bogdanovicha Maska (Mask, 1985) z udziałem Cher. W ekranizacji powieści Joyce Carol Oates Gładkie słówka (Smooth Talk, 1985) zagrała 15-letnią Connie, którą wprowadza w dorosłe życie znacznie starszy od niej Arnold Friend (Treat Williams). Była nominowana do Independent Spirit Awards[4] za rolę Sandy Williams w dreszczowcu Davida Lyncha Blue Velvet (1986) u boku Kyle’a MacLachlana[7], z którym w 1988 wystąpiła na scenie Off-Broadwayu w sztuce Pałac Amatorów (The Palace of Amateurs) w nowojorskim Minetta Lane Theater. Laura i jej matka Diane Ladd zagrały razem w nagrodzonej Złotą Palmą w Cannes adaptacji powieści Barry’ego Gifforda Dzikość serca (Wild at Heart, 1990) w reżyserii Davida Lyncha u boku Nicolasa Cage’a. Dern była brana pod uwagę do roli Clarice Starling w filmie Milczenie owiec (1991).
W 1992 Dern i jej matka, Ladd, zostały pierwszą matką i córką w historii kina, które były nominowane do Oscara i Złotego Globu za rolę w tym samym filmie; za występ w dramacie Marthy Coolidge Historia Rose (Rambling Rose, 1991) – Ladd otrzymała nominację dla najlepszej aktorki drugoplanowej, a Dern – dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej[8]. Kreacja Janet Harduvel, zdruzgotanej wiadomością o śmierci jej męża (Vincent Spano), który latał jako pilot sił United States Air Force w jednym z najbardziej wyrafinowanych myśliwców na świecie General Dynamics F-16 Fighting Falcon, w dramacie telewizyjnym HBO Przerwany lot F-16 (Afterburn, 1992) z Robertem Loggią i Michaelem Rookerem przyniosła jej Złoty Glob i pierwszą nominację do Emmy[9]. Steven Spielberg zaangażował ją do roli dr Ellie Sattler w produkcji Park Jurajski (Jurassic Park, 1993) i Park Jurajski III (Jurassic Park III, 2001).
Nominacje do Emmy zdobyła za gościnne występy: w jednym z odcinków serialu Showtime Upadłe anioły (Fallen Angels, 1993) oraz w sitcomie American Broadcasting Company Ellen (1997). Wystąpiła w teledysku Widespread Panic do piosenki „Aunt Avis” (1997) w reż. Billy’ego Boba Thorntona. Zdobyła nominację do Złotego Globu dla najlepszej aktorki w miniserialu lub filmie telewizyjnym za rolę Wandy LeFauve, biednej matki mieszkającej w przyczepie poza Shreveport w Luizjanie, w dramacie telewizyjnym Showtime Dwie matki (The Baby Dance, 1998)[10], którego producentką była Jodie Foster, u boku Stockard Channing i Petera Riegerta. W 1999 otrzymała Nagrodę Specjalną na Sundance Film Festival za wkład w kino niezależne. Dołączyła do obsady jako Peggy w komedii romantycznej Roberta Altmana Dr T. i kobiety (Dr T and the Women, 2000) z Richardem Gere, Farrah Fawcett, Shelley Long, Helen Hunt i Liv Tyler, komedii sensacyjnej Davida Atkinsa Nowokaina (2001) u boku Heleny Bonham Carter, Kevina Bacona i Steve’a Martina oraz czarnej komedii Billy’ego Boba Thorntona Zdrowie taty (Daddy and Them, 2001) z udziałem Bena Afflecka i Jamie Lee Curtis.
W styczniu 2006 była gwiazdą gali Telekamery 2006. Otrzymała nagrodę specjalną, przyznawaną przez redakcję „Tele Tygodnia”. W 2007 wraz z Davidem Lynchem odebrała Honorową Independent Spirit Awards za wieloletnią współpracę. 1 listopada 2010 otrzymała gwiazdę na Alei Gwiazd w Los Angeles[4].
Była nominowana do Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej za postać Bobbi Grey, matki Cheryl (Reese Witherspoon) w biograficznym dramacie przygodowym Jean-Marca Valléego Dzika droga (2014).
09.02.2020 otrzymała Oscara dla najlepszej aktorki drugoplanowej za rolę Nory Fanshaw w dramacie Noaha Baumbacha Historia małżeńska (Marriage Story, 2019), za którą została uhonorowana również Złotym Globem[11].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W latach 1995–1997 była związana z Jeffem Goldblumem. W latach 1997−2000 jej partnerem życiowym był Billy Bob Thornton. 23 grudnia 2005 poślubiła piosenkarza Bena Harpera[12], z którym była zaręczona pięć lat. Mają dwoje dzieci: syna Ellery Walkera (ur. 21 sierpnia 2001) i córkę Jayę (ur. 28 listopada 2004). Rozwiodła się z nim w 2013[13].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1973: Biała błyskawica (White Lightning) jako Sharon Anne, córka Maggie
- 1974: Alicja już tu nie mieszka (Alice Doesn't Live Here Anymore) jako dziewczynka jedząca lody
- 1980: Lisice (Foxes) jako Debbie
- 1981: Ladies and Gentlemen, the Fabulous Stains jako Jessica
- 1983: Happy Endings jako Audrey Constantine
- 1984: The Three Wishes of Billy Grier jako Crissy
- 1984: Nauczyciele (Teachers) jako Diane
- 1985: Maska (Mask) jako Diana
- 1985: Gładkie słówka (Smooth Talk) jako Connie
- 1986: Blue Velvet jako Sandy Williams
- 1987: Siostra, siostra (Sister, Sister)
- 1988: Nawiedzone lato (Haunted Summer) jako Claire Clairmont
- 1989: Nightmare Classics jako Rebecca
- 1989: Projekt Manhattan (Fat Man and Little Boy) jako Kathleen Robinson
- 1990: Dzikość serca (Wild at Heart) jako Lula
- 1990: Symfonia przemysłowa nr 1 (Industrial Symphony No. 1: The Dream of the Broken Hearted) jako kobieta ze złamanym sercem
- 1991: Historia Rose (Rambling Rose) jako Rose
- 1992: Przerwany lot F-16 (Afterburn) jako Janet Harduvel
- 1993: Park Jurajski (Jurassic Park) jako dr Ellie Sattler
- 1993: Doskonały świat (A Perfect World) jako Sally Gerber
- 1993–1995: Upadłe anioły (Fallen Angels) jako Annie Ainsley
- 1993−2004: Frasier jako June (głos)
- 1994: A Century of Women jako członek rodziny (głos)
- 1994–1998: Ellen jako Susan
- 1995: Down Came a Blackbird jako Helen McNulty
- 1996: Bękart z Karoliny (Bastard Out of Carolina) jako narrator
- 1996: Złe i gorsze (Citizen Ruth) jako Ruth Stoops
- 1996: Oblężenie Ruby Ridge (The Siege at Ruby Ridge) jako Vicki Weaver
- 1997: Bobby kontra wapniaki (King of the Hill) jako Katherine (głos)
- 1998: Dwie matki (The Baby Dance) jako Wanda LeFauve
- 1999: Pora cudów (A Season for Miracles) jako Berry Thompson
- 1999: Dosięgnąć kosmosu (October Sky) jako panna Riley
- 1999–2006: Prezydencki poker (The West Wing) jako Tabatha Fortis
- 2000: Dr T. i kobiety (Dr T and the Women) jako Peggy
- 2001: W tych ścianach (Within These Walls) jako siostra Pauline Quinn
- 2001: Jestem Sam (I Am Sam) jako Randy
- 2001: Park Jurajski III (Jurassic Park III) jako dr Ellie Sattler
- 2001: Zdrowie taty (Daddy and Them) jako Ruby
- 2001: Ostrość widzenia (Focus) jako Gertrude Hart
- 2001: Nowokaina (Novocaine) jako Jean Noble
- 2002: Polisa śmierci (Damaged Care) jako Linda Peeno
- 2004: Już tu nie mieszkamy (We Don't Live Here Anymore) jako Terry Linden
- 2005: The Prize Winner of Defiance Ohio jako Dortha Schaefer
- 2005: Szczęśliwe zakończenia (Happy Endings) jako Pam
- 2006: Inland Empire jako Nikki Grace / Susan Blue
- 2006: Samotne serca (Lonely Hearts) jako Rene
- 2007: Rok psa (Year of the Dog) jako Bret
- 2008: The Monday Before Thanksgiving jako Theresa
- 2008: Decydujący głos (Recount) jako Katherine Harris
- 2009: Piętno przeszłości (Tenderness) jako ciotka Teresa
- 2010: Poznaj naszą rodzinkę (Little Fockers) jako Prudence
- 2011: Iluminacja (Enlightened) jako Amy Jellicoe
- 2012: Mistrz (The Master) jako Helen Sullivan
- 2014: Dzika droga (Wild) jako Bobbi Lambrecht, matka Cheryl
- 2014: Gwiazd naszych wina (The Fault in Your Stars) jako matka Hazel (gł. bohaterki)
- 2016: McImperium (The Founder) jako Ethel Kroc, pierwsza żona Raya Kroca
- od 2017: Wielkie kłamstewka (Big Little Lies) jako Renata Klein
- 2017: Pomniejszenie (Downsizing) jako Laura Lonowski
- 2017: Gwiezdne wojny: Ostatni Jedi (Star Wars: The Last Jedi) jako wiceadmirał Amilyn Holdo
- 2018: Opowieść (The Tale) jako Jennifer
- 2018: Chrzest ogniem (Trial by Fire) jako Elizabeth
- 2018: Jeremiah Terminator LeRoy jako Laura
- 2019: Historia małżeńska (Marriage Story) jako Nora Fanshaw
- 2019: Małe kobietki jako Marmee March
- 2019: Przykładny obywatel (Cold Pursuit) jako Grace Coxman
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Nagroda | Kategoria | Film |
|---|---|---|---|
| 1993 | Złoty Glob | Najlepsza aktorka w miniserialu lub filmie telewizyjnym[14] | Przerwany lot F-16 (1992) |
| 1999 | Sundance Film Festival | Nagroda Wizji Niezależnej[15] | – |
| 2009 | Złoty Glob | Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym[14] | Decydujący głos (2008) |
| 2012 | Złoty Glob | Najlepsza aktorka w serialu komediowym lub musicalu[14] | Iluminacja (2011) |
| 2017 | Nagroda Primetime Emmy | Wybitna główna aktorka w serialu lub filmie limitowanym lub w antologii[14] | Wielkie kłamstewka |
| 2018 | Złoty Glob | Najlepsza aktorka drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym[14] | |
| 2020 | Złoty Glob | Najlepsza aktorka drugoplanowa[15][15] | Historia małżeńska (2019) |
| Oscar | Najlepsza aktorka drugoplanowa[15] | ||
| Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej | Najlepsza aktorka drugoplanowa[15] | ||
| Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych | Wybitny występ aktorki w roli drugoplanowej[15] |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Laura Dern. Listal. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).
- ↑ Personalidade: Laura Dern (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-12-20]. (port.).
- ↑ Laura Dern Biography (1967-). Film Reference. [dostęp 2015-12-20]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Laura Dern Actress, Director, Producer, Writer. „TV Guide”. [dostęp 2020-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-13)]. (ang.).
- ↑ Laura Dern What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2022-06-26]. (ang.).
- ↑ a b c Laura Dern Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2016-05-30]. (ang.).
- ↑ Laura Regensdorf (2019-10-08): Laura Dern, Famous for Her Flameout Heroines, Is a Low-Key Wellness Hero. „Vanity Fair”. [dostęp 2019-12-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-13)]. (ang.).
- ↑ Laura Dern. TV.com. [dostęp 2020-01-15]. (ang.).
- ↑ Laura Dern. AlloCiné. [dostęp 2020-01-15]. (fr.).
- ↑ Laura Dern. MyMovies. [dostęp 2020-01-15]. (wł.).
- ↑ Anthony Breznican (2020-01-14): Laura Dern: “The Struggles Are the Gift”. „Vanity Fair”. [dostęp 2020-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-15)]. (ang.).
- ↑ Unlucky in love Laura Dern 'blindsided' by husband Ben Harper filing for divorce. „Daily Mail”. [dostęp 2010-10-11]. (ang.).
- ↑ Helena de Bertodano (2014-06-15): Laura Dern: on divorce, taking risks and The Fault In Our Stars. „The Daily Telegraph”. [dostęp 2020-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-15)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Laura Dern Awards. FamousFix. [dostęp 2022-01-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Laura Dern Awards. AllMovie. [dostęp 2022-05-03]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Laura Dern w bazie IMDb (ang.)
- Laura Dern w bazie Filmweb
- Laura Dern w bazie Notable Names Database (ang.)
| 1980–1999 |
|
|---|---|
| 2000–2019 |
|
| 2020–2039 |
|
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
