Chorzele

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Chorzele
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	przasnyski
Gmina	Chorzele
Data założenia	XV wiek
Prawa miejskie	1542–1870, 1919
Burmistrz	Eliasz Kostrzewa
Powierzchnia	17,51 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	3113[1] 177,8 os./km²
Strefa numeracyjna	29
Kod pocztowy	06-330
Tablice rejestracyjne	WPZ
Położenie na mapie gminy Chorzele Chorzele
Położenie na mapie Polski Chorzele
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Chorzele
Położenie na mapie powiatu przasnyskiego Chorzele
53°15′40″N 20°53′57″E/53,261111 20,899167
TERC (TERYT)	1422024
SIMC	0966270
Urząd miejski Stanisława Komosińskiego 1 06-330 Chorzele
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Chorzele – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie przasnyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Chorzele. Leży nad Orzycem.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa ostrołęckiego.

Były miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego^[2]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie przasnyskim, obwodzie przasnyskim województwa płockiego^[3].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto liczyło 3113 mieszkańców^[1].

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 57 Bartoszyce – Pułtusk oraz drogi wojewódzkie 614 do Myszyńca i 616 do Ciechanowa. 25 km na północ od miasta zlokalizowany jest międzynarodowy port lotniczy w Szymanach.

W okresie międzywojennym miejscowość byłą siedzibą komisariatu Straży Celnej „Chorzele” oraz ulokowana tu była placówka Straży Celnej „Chorzele”^[4]. Następnie stacjonowała w Chorzelach placówka Straży Granicznej I linii „Chorzele”^[5].

• 1472 – pierwsze wzmianki o Chorzelach, osadzie położonej na skraju puszczy
• 1542 – prawa miejskie, miasto staje się osadą królewską, która miała kontakty handlowe z Rusią
• 1690 – nadanie przywilejów po zniszczeniu miasta przez Szwedów
• 1795 – w zaborze pruskim
• XIX w. – rozwój przemysłu, szybki wzrost znaczenia ludności żydowskiej, wielkie targi żywym inwentarzem
• 1807 – w Księstwie Warszawskim
• 1815 – w Królestwie Polskim
• 1863–1864 – miejsce zwycięskich bitew powstańców z wojskami rosyjskimi
• 1870–1919 – cofnięte prawa miejskie
• 1905 – Chorzele zamieszkiwało 2 301 Żydów, stanowiąc 57% mieszkańców
• 1914-1918 – zniszczenia wojenne, które ograniczały rozwój miasta w dwudziestoleciu^[6]
• 1916 – uzyskanie połączenia kolejowego

W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej^[7].

• 1939–1945 – wcielenie do III Rzeszy, całkowita eksterminacja ludności żydowskiej
• 20 stycznia 1945 – zajęcie Chorzel przez radzieckie oddziały 32 Dywizji Kawalerii 3 Armii
• 1945 – w grudniu oddział podziemia niepodległościowego rozbił areszt Milicji Obywatelskiej i uwolnił 14 żołnierzy podziemia^[8]
• 1975 – gmina Chorzele w ramach województwa ostrołęckiego
• od 1999 r. w ramach powiatu przasnyskiego (woj. mazowieckie)

Źródło: Chorzele w liczbach^[9].

Burmistrzowie:

• Ludwik Rogowski (1990-1994)
• Krzysztof Nieliwodzki (1998-1999)
• Janusz Nidzgorski (1999-2002)
• Andrzej Krawczyk (2002-2006)
• Wojciech Kobyliński (2006-2010)
• Beata Szczepankowska (od 2010)

Największe zakłady przemysłowe w mieście to: firma Bel Polska sp. z o.o. i Spółdzielnia Mleczarska Mazowsze, oba działająca w branży mleczarskiej. Ważną rolę odgrywa też przemysł drzewny.^{[potrzebny przypis]}

Chorzele posiadają obecnie połączenie kolejowe z Ostrołęką, które reaktywowano 11 czerwca 2023 roku po 22 latach od zawieszenia^[10]. Stacja kolejowa znajduje się w północno-wschodniej części miasta. Chorzele posiadają również dość dobrze rozwinięte połączenia autobusowe. Miasto posiada bezpośrednie połączenie autobusowe z Warszawą, Olsztynem, Przasnyszem, Ciechanowem, Ostrołęką, Szczytnem, Mrągowem i Nidzicą.

• kościół Trójcy Przenajświętszej z 1878-1930
• niedziałający, drewniany wiatrak z XIX wieku
• pomnik Tadeusza Kościuszki
• Synagoga w Chorzelach
• cmentarz żydowski z XIX wieku, zdewastowany podczas okupacji niemieckiej

W Chorzelach odbywają się festyny, takie jak Spotkanie z folklorem czy Niedziele w mieście. Ponadto organizowane są konkursy plastyczne, recytatorskie i festiwal piosenki. W mieście działa Biblioteka Publiczna. Odbywają się również zawody strażackie.

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia św. Mikołaja.
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Chorzele (Sala Królestwa ul. Zarębska 31 lok. 1)^[11].

• Chorzele (stacja kolejowa)
• Powrót do ojczyzny – niemiecki film propagandowy kręcony w Chorzelach

• Chorzele (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 634 .
• Urząd Miasta i Gminy Chorzele
• Historia Żydów w Chorzelach na portalu Wirtualny Sztetl