Golub-Dobrzyń
| miasto i gmina | |||||
 Panorama Golubia-Dobrzynia. Na pierwszym planie zamek | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Prawa miejskie |
Golub: ~1300 | ||||
| Burmistrz |
Dominika Piotrowska | ||||
| Powierzchnia |
7,5 km² | ||||
| Populacja (31.12.2022) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
+48 56 | ||||
| Kod pocztowy |
87-400, 87-401 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
CGD | ||||
Położenie na mapie powiatu golubsko-dobrzyńskiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||||
 53°06′45″N 19°03′05″E/53,112500 19,051389
| |||||
| TERC (TERYT) |
0405011 | ||||
| SIMC |
0983155 | ||||
Urząd miejski Plac Tysiąclecia 2587-400 Golub-Dobrzyń | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Golub-Dobrzyń – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, siedziba powiatu golubsko-dobrzyńskiego i gminy wiejskiej Golub-Dobrzyń.
Golub-Dobrzyń powstał formalnie 15 maja 1951 (de facto już w 1941 roku[2]) przez połączenie miast Golubia i Dobrzynia nad Drwęcą[3], leżących na przeciwległych brzegach Drwęcy.
Rzeka nie tylko oddzielała od siebie miasta, lecz także stanowiła linię graniczną między Polską a państwem zakonu krzyżackiego w latach 1231–1454; w latach 1466–1772 oddzielała woj. chełmińskie od ziemi dobrzyńskiej, a od 1815–1918 oddzielała zabór pruski od rosyjskiego[4].
Prawobrzeżny Golub był miastem już w XIV w., chociaż dokładna data ustanowienia jego praw miejskich nie jest znana. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął już w średniowieczu. Wznowił go wielki mistrz zakonu krzyżackiego Michał Küchmeister w roku 1421. W 1772 r. znalazł się w zaborze pruskim, przejściowo w latach 1807–1815 w Księstwie Warszawskim, po czym ponownie w Królestwie Prus do 1918 r. Jest prawie sześć razy mniejszy od Dobrzynia; w 2011 roku liczył 1887 mieszkańców[5].
Lewobrzeżny Dobrzyń nad Drwęcą posiadał prawa miejskie w latach 1789–1870 i ponownie od 1919[6][7]. W 1793 r. znalazł się w zaborze pruskim, od 1807 do 1815 w Księstwie Warszawskim, później w Królestwie Polskim do 1832 r., a następnie w Imperium Rosyjskim aż do 1918 r. Według danych z 2011 Dobrzyń miał 10 722 mieszkańców[5]
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa toruńskiego, a wcześniej w latach 1950–1975 do województwa bydgoskiego.
Według danych GUS z 31 grudnia 2022 r. Golub-Dobrzyń liczył 11 443 mieszkańców[1].
Struktura powierzchni
[edytuj | edytuj kod]Według danych z roku 2005[8] miasto Golub-Dobrzyń ma obszar 7,5 km², w tym:
- użytki rolne: 47%
- użytki leśne: 15%
co stanowi 1,22% powierzchni powiatu.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Według danych z 1 stycznia 2006[9] miasto miało 13 057 mieszkańców. Na dzień 31 grudnia 2009 natomiast, liczba zamieszkujących Golub-Dobrzyń osób wynosiła 14 069[10].
Dane z 31 grudnia 2022[1]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 11 443 | 100 | 6003 | 52,46 | 5440 | 47,54 |
| Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
1525,7 | 800,4 | 725,3 | |||
- Piramida wieku mieszkańców Golubia-Dobrzynia w 2014 roku[11].
_(cropped).jpg)
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zobacz hasła Golub oraz Dobrzyń.
Burmistrzowie
[edytuj | edytuj kod]- Henryk Kowalski, burmistrz w latach 1990–1995; pierwszy po okresie Polski Ludowej
- Janina Tuszyńska, burmistrz w latach 1995–1998
- Bohdan Bartoszewski, burmistrz w latach 1998–2002
- Roman Tasarz, burmistrz w latach 2002–2014
- Mariusz Piątkowski, burmistrz w latach 2014–2024
- Dominika Piotrowska, burmistrz od 2024 r.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Według rejestru zabytków NID[13] na listę zabytków nieruchomych wpisane są:
- Zamek w Golubiu z XIV wieku, przebudowany w XVI i XVII wieku, nr rej.: A-149/65 z 18.10.1934
- Kościół św. Katarzyny w Golubiu z początku XIV w. w stylu gotyckim z renesansową kaplicą Kostków, parafialny, ul. Kościelna 13, nr rej.: A/341 z 22.04.1930
- Kościół św. Katarzyny w Dobrzyniu z 1823–1827 r., parafialny, Plac Tysiąclecia 14, nr rej.: A/494 z 31.08.1927 i z 23.01.1996, wewnątrz wyposażenie pochodzące częściowo ze zburzonego kościoła św. Mikołaja w Toruniu
- Mury obronne w Golubiu (fragmenty) z XIV i XV w. z zachowaną basztą, nr rej.: A/140/432 z 21.12.1959 (brak decyzji w KOBiDZ)
- Dom podcieniowy z 1771 r., Rynek 19, szachulcowy, nr rej.: A/581 z 2.07.1960
- kamienica, Rynek 35, XIV/XV, 1617, XIX-XX, nr rej.: A/1525 z 20.04.2009
- stare miasto w Golubiu, XIV, nr rej.: 366/124 z 17.09.1957
inne:
- zespół kamienic z XVIII i XIX w. w Golubiu
- kościół poewangelicki z 1909 r. w stylu neogotyckim w Golubiu
- Najmniejszy dzwon Zygmunta, uruchamiany na specjalne okazje
- W centrum Dobrzynia zachowane kwartały przedwojennej zabudowy
Osiedla mieszkaniowe
[edytuj | edytuj kod]- Stare Miasto
- Podzamek
- Osiedle Brodnickie
- Osiedle Młodych (Sahara, Żeromskiego)
- Osiedle Zwycięstwa
- Osiedle Leśne
- Osiedle Drwęckie
- Osiedle Panorama
- Osiedle Sokołowskie
- Osiedle Ruziec
Sklepy sieciowe
[edytuj | edytuj kod]- Biedronka
- Polo Market
- Intermarché, Bricomarché
- Netto
- Lidl
- Rossmann
- Pepco
- Dino
- Lewiatan
- Media Expert
- Odido
- 5.10.15
- Żabka
- Martes Sport
- CCC
- kaes.
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]
- Przedszkole Publiczne nr 2 im. Marii Konopnickiej
- Niepubliczne Przedszkole im. Juliana Tuwima „Julianek”
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Konstytucji 3 Maja, ul. Zamkowa 19 oraz ul. Brodnicka 1
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Orła Białego w Zespole Szkół Miejskich, ul. Żeromskiego 11
- Specjalna Szkoła Podstawowa nr 3 w Zespole Szkół nr 3, ul. Konopnickiej 15
- Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny, ul. PTTK 28
- Liceum Ogólnokształcące
- Szkoła Policealna dla Dorosłych
- Zespół Szkół nr 2, ul. Kilińskiego 31
- Liceum Ogólnokształcące
- Technikum Rolnicze
- Technikum Ekonomiczne
- Technikum Architektury Krajobrazu
- Technikum Organizacji Reklamy
- Technikum Informatyczne
- Branżowa Szkoła I Stopnia
- Zespół Szkół Miejskich w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Żeromskiego 11
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Orła Białego
- Ogólnokształcąca Szkoła Sztuk Pięknych
- Szkoła Muzyczna I stopnia Res Facta Musica, ul. Żeromskiego 11
- Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, ul. Żeromskiego 11
- Publiczna Szkoła Muzyczna I stopnia, ul. Konopnickiej 15
Kultura
[edytuj | edytuj kod]- Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Ks. K. Malinowskiego
- Czytelnia, ul. Żeromskiego 11
- Filia dla Dzieci i Młodzieży, ul. Żeromskiego 11
- Filia Osiedle Młodych, ul. Mickiewicza 6
- Wypożyczalnia, ul. Hallera 13
- Dom Kultury, ul. Hallera 13
Związki wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod].jpg)
- Parafia św. Katarzyny w Golubiu-Dobrzyniu (Dobrzyń nad Drwęcą)[14]
- Parafia św. Katarzyny w Golubiu-Dobrzyniu (Golub)
- zbór (Sala Królestwa: Kowalewo Pomorskie, ul. Kilińskiego 2)[15]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c GUS, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 grudnia 2022 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2023-05-06] (pol.).
- ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948., s. 125, 129.
- ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 200.
- ↑ Zarys historii [online], serwis.bip.golub-dobrzyn.com.pl [dostęp 2021-02-04].
- ↑ a b Bruzda, Sandra (2011, June 13). E-mail: Demographic data for 2011 for the left-bank part of Golub-Dobrzyń (Dobrzyń nad Drwęcą) – formerly in Congress Poland. Golub-Dobrzyń, Urząd Miasta, Wydział Organizacyjny i Spraw Społecznych in Golub-Dobrzyń.
- ↑ Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
- ↑ Dz.Pr.P.P. 1919 nr 13, poz. 140.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Dane Urzędu Stanu Cywilnego w UM Golub-Dobrzyń: Ludność. (Stan na dzień 31 XII 2012 r.). [dostęp 2013-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-19)].
- ↑ Golub-Dobrzyń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Napoleon Orda, Album widoków historycznych Polski. Poswięcony rodakom. Seria 5, Album widoków przedstawiających miejsca historyczne Księstwa Poznańskiego i Prus Zachodnich, W Warszawie: lit. M. Fajansa, 1880.
- ↑ NID, Rejestr zabytków nieruchomych, województwo kujawsko-pomorskie [online] [dostęp 2013-10-25] [zarchiwizowane z adresu 2023-08-13].
- ↑ Parafia św. Katarzyny w Dobrzyniu nad Drwęcą, Parafia św. Katarzyny w Dobrzyniu nad Drwęcą (Golub-Dobrzyń) [online], katarzynadobrzyn.pl [dostęp 2014-12-01].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2023-02-05].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Golub’ (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 659.
- Dobrzyń nad Drwęcą, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 87.
- Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona
| Części miasta wg TERYT |
|
|---|---|
| Historyczne miasta | |
| Dawniej w granicach miasta |
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonie | |
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne do 8 tys. mieszkańców |
|
| Miasta gminne powyżej 8 tys. mieszkańców |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
