Natria monofluorofosfato
2D Kemia strukturo de la Natria unufluorofosfato
3D Kemia strukturo de la Natria unufluorofosfato
Alternativa(j) nomo(j)
Natria salo de fluorofosfata acido Dunatria unufloro-fosfata acido
Kemia formulo	Na2PFO3
CAS-numero-kodo	10163-15-2 7631-97-2
ChemSpider kodo	22686
PubChem-kodo	24266
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blanka pulvoro
Molmaso	143,95 g mol−1
Smiles [Na+].[Na+].[O-]P([O-])(F)=O
Denseco	2,6 g/cm3
Fandopunkto	625 °C (1,157 ℉; 898 K)
Solvebleco	Akvo:25 g/100 mL
Nesolvebleco	insoluble in ethanol, ether
Mortiga dozo (LD50)	502 mg/kg (muso, buŝa)
Ekflama temperaturo	Ne bruliva
Sekurecaj Indikoj
Risko	R20 R21 R22
Sekureco	S36 S37 S38
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero T Toksa Xi Irita
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H302, H312, H315, H319, H335
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P261, P264, P270, P271, P280, P301+312, P302+352, P304+312, P304+340, P305+351+338, P312, P321, P330, P332+313, P337+313, P362, P363, P403+233, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Natria unufluorofosfato, monofluorofosfato de natrio aŭ Na₂PFO₃ estas neorganika oksokombinaĵo de natrio, fluoro kaj fosforo, senodoraj kaj senkoloraj kristaloj solveblaj en akvo, kaj uzatas kiel ingredienco en dentokremo.

• Natria unufluorofosfato estas industrie produktata pere de reakcio inter la natria fluorido kaj natria metafosfato:

${\displaystyle \mathrm {NaPO_{3}+NaF\longrightarrow Na_{2}PO_{3}F} }$

Ĉi-procezo inkludas la rompon de pirofosfataj ligiloj, simile al hidrolizo. Natria unufluorofosfato ankaŭ povas prepariĝi per traktado de kvarnatria pirofosfato aŭ dunatria fosfato kun fluorida acido:

• Reakcio de fluorida acido kaj kvarnatria pirofosfato:

${\displaystyle \mathrm {Na_{4}P_{2}O_{7}+2\;HF\longrightarrow 2\;Na_{2}PO_{3}F+H_{2}O} }$

• Reakcio de fluorida acido kaj dunatria fosfato:

${\displaystyle \mathrm {Na_{2}HPO_{4}+HF\longrightarrow Na_{2}PO_{3}F+H_{2}O} }$

En la laboratorio, natria unufluorofosfato prepareblas per hidrolizo de dufluorofosfataj jonoj^[2] kaj natria hidroksido:

${\displaystyle \mathrm {HPOF_{2}+2\;NaOH\longrightarrow Na_{2}PO_{3}F+HF+H_{2}O} }$

Natria unufluorofosfato estis unue priskribita en 1929 far la germana kemiisto Willy Lange (1900-1976)^[3], kiu, tiam studis en la Universitato de Berlino. Liaj vanaj provoj je preparado de libera unufluorofosfata acido kondukis lin al kontrolado pri la stabileco de ĝiaj esteroj. Kune kun Gerda von Kruger^[4], unu el lia lernantaro, Lange tiam sintezis la duetilan fluorofosfaton kaj kelkaj analogoj, kiuj montriĝis tre toksaj, ĉefe rilate al nervaj agentoj.

En la jardeko 1930, Gerhard Schrader (1903-1990)^[5], laborante por la germana kompanio IG Farben, provis disvolvi sintezan insekticidon. Liaj esploroj baziĝis sur esterojn de fosfata acido kaj rezultis en akcidenta malkovro de iu nervagento tiel kiel la duizopropila fluorofosfato, Tabun^[6], Soman^[7] kaj Sarin^[8].

Intertempe, Lange, kiu estis edziĝinta al juda virino, elmigris el Germanio al Usono kaj komencis labori por la kompanio "Procter and Gamble". En 1947, li kaj Ralph Livingston el kompanio "Monsanto" publikigis la preparadon de la liberaj fluorofosfata acidoj kaj menciis la uzon de kelkaj toksaj esteroj de la unufluorofosfata acido (kiel la duizopropila fluorofosfato) en la traktado de glaŭkomo kaj myasthenia gravis^[9].

La tre konata tokseco de ĉi-esteroj kondukis al timoj tiel ke la simplaj saloj estus toksaj, kaj tiaj timoj malebligis ajnan grandskale komercan uzon de la saloj. En 1950, sub la sponsorado de la fabrikantoj de la komponaĵoj, Ozark Chemical Company, la tokseco de la natria unufluorofosfato estis studita de Harold Hodge (1904-1990), en la Universitato de Roĉestro, kiu inkluzivis anti-kariaj testoj. En 1967, Colgate-Palmolive arkivis plurajn patentojn pri la uzo de la natria unufluorofosfato en dentokremoj.

• Sigma Aldrich
• Fluoride history
• Santa Cruz Biotechnology
• American Elements
• Trying to be greener^{[rompita ligilo]}
• Why There's Antifreeze in Your Toothpaste: The Chemistry of Household ..., Simon Quellen Field
• ChemicalLand21

v • d • r Neorganikaj saloj de natrio  • Natria aluminiato • Natria heksafluoro-aluminiato • Natria kloroaluminiato • Natria antimonato • Natria tioantimonato • Natria heksafluoro-antimonato • Dunatria hidrogena arsenato • Dunatria metila arsenato • Natria arsenato • Natria heksafluoro-arsenato • Natria duhidrogena arsenato • Natria arsenito • Natria azido • Natria bismutato • Natria kvarborato • Dunatria oktaborato • Natria oktaborato • Natria kvarfluoroborato • Natria metaborato • Natria perborato • Natria bromato • Natria bromido • Natria hipobromito • Natria cianato • Natria tiocianato • Natria tiocianido • Natria cianido • Natria ferocianido • Natria dukloro-izo-cianurato • Natria heksacianoferato • Natria bifluorido • Natria fluorido • Dunatria fosfato • Fosfato de natrio dubaza • Natria unuhidrogena fosfato • Dunatria pirofosfato • Natria aluminia fosfato • Natria bifosfato • Natria duhidrogena fosfato • Natria dutiofosfato • Natria fosfato • Natria heksafluoro-fosfato • Natria heksakloro-fosfato • Natria heksametafosfato • Natria hipofosfato • Natria metafosfato • Kvarnatria pirofosfato • Natria unufluorofosfato • Natria dufluorofosfato • Natria tiofosfato • Natria fosfido  • Dunatria hidrogena fosfito • Natria bifosfito • Natria hipofosfito • Natria pirofosfito • Natria duhidrogena fosfito • Natria germaniumato • Natria aluminia hidrido • Natria borohidrido • Natria cianoborohidrido • Natria hidrido • Natria hidroksido • Natria jodato • Natria perjodato • Natria jodido • Natria hipojodito • Natria jodito • Natria bikarbonato • Natria karbonato • Natria perkarbonato • Natria tiokarbonato • Natria klorato • Natria perklorato • Natria klorido • Natria hipoklorito • Natria klorito • Natria dukromiato • Natria kromiato • Natria manganato • Natria permanganato • Natria molibdenato • Natria molibdato • Natria nitrato • Natria peroksonitrato • Natria nitrido • Natria hiponitrito • Natria kobaltonitrito • Natria nitrito • Natria peroksonitrito • Natria poloniido  • Natria oksido • Natria peroksido • Natria heksafluoro-platenato • Natria heksakloro-platenato • Natria polisulfido • Natria per-reniato • Natria selenato • Natria selenido • Natria selenito • Natria seskvikarbonato • Natria siliciido • Natria aluminia silikato • Natria fluoro-silikato • Natria fluoro-silikato  • Natria heksafluoro-silikato  • Natria orto-silikato  • Natria meta-silikato  • Natria piro-silikato  • natria silikato • Natria stanato • Natria aluminia sulfato • Natria bisulfato • Natria dutionato  • Natria kvartionato  • Natria bisulfato  • Natria tritionato • Natria hiposulfato • Tiosulfato de natrio kaj oro • Natria persulfato • Natria pirosulfato • Natria sulfato • Natria tiosulfato • Natria bisulfido • Natria sulfido • Natria unusulfido • Natria bisulfito • Natria metabisulfito • Natria pirosulfito • Natria sulfito • Natria hiposulfito • Natria superoksido • Natria per-tekneciato • Natria telurido • Natria telurato  • Natria telurito • Natria volframato • Natria dutionito • Natria meta-titanato • Natria orto-titanato • Natria duuraniato • Natria uraniato • Natria deka-vanadato • Natria meta-vanadato • Natria orto-vanadato • Natria piro-vanadato • Natria volframato • Sodamido  • Natriamido

v • d • r Organikaj saloj de natrio  • Natria acetato  • Natria dehidroacetato  • Natria jodacetato  • Natria kloroacetato  • Natria dukloroacetato  • Natria trikloroacetato  • Dunatria fenil-acetato  • Ununatria fenil-acetato  • Natria akrilato  • Natria meta-akrilato  • Natria metil-akrilato • Natria apokoleato • Natria apolato • Natria benzoato  • Natria duacetato  • Natria laŭroamfoacetato  • Natria adipato  • Natria antrakinono-sulfonato  • Natria apolato  • Natria askorbato  • Natria benzoato  • Natria buterato  • Natria fenil-butirato • Natria ciklamato  • Dunatria citrato  • Natria citrato unubaza  • Trinatria citrato  • Natria eritorbato  • Natria etoksido  • Natria ftalato  • Natria izoftalato • Natria fenil-butirato  • Natria fenolato  • Natria fumarato  • Natria fenoksido  • Trinatria fera (III) oksalato  • Natria fera (III) oksalato • Natria fluoroacetato  • Natria trifluoroacetato • Natria formiato • Natria glikolato  • Natria tioglikolato  • Natria glukonato  • Natria glutamato • Dunatria glutamato  • Natria Glutamato dubaza  • Dunatria guanilato  • Natria inozinato  • Natria kakodilato  • Natria karbamato  • Natria duetila-dutiokarbamato  • Natria kaprato  • Natria kaprilato • Natria kapro-laktamato  • Natria kaproato  • Natria karbolato  • Natria kolikato • Natria fenato  • Natria deoksokoleato • Natria kokosato  • Natria laktato • Natria laŭrato  • Natria kvarfenil-borato  • Natria kromoglikato • Natria laktamato  • Natria lignosulfonato  • Natria maleato  • Natria malikato  • Dunatria malikato • Dunatria malonato  • Natria malonato • Natria metilparabeno  • Natria metoksido  • Natria miristato  • Natria oleato • Natria miristilo-etera sulfato  • Natria naftalenido  • Natria okzalato • Natria orto-fenila fenolo  • Natria tiopentalo  • Pentotalo  • Dunatria fenil-fosfato  • Natria pantotenato  • Natria palmitato  • Natria pikrato  • Natria pikramato  • Natria piruvato  • Natria propionato  • Natria propanoato  • Natria fenil-propanoato • Natria fenil-propionato • Natria ricinoleato  • Natria bis(trimetil-silicil)amido  • Natria salikato  • Natria sarkozinato  • Natria laŭrila sarkozinato  • Natria laŭroila sarkozinato  • Natria sorbato  • Natria stearato  • Natria stearoila laktilato  • Natria dodekila sulfato  • Natria laŭrila sulfato • Natria laŭretera sulfato  • Natria benzeno-sulfonato  • Natria dodekila-benzeno-sulfonato  • Kalia natria tartrato  • Natria bitartrato  • Dunatria tartrato  • Ununatria tartrato • Natria taŭrokoleato  • CF3SO2Na

Portalo pri Kemio