Нухай чĕлхи
| Нухай чĕлхи | |
|---|---|
| Тăван ячĕ: | Ногай тили, Ногайша |
| Патшалăхсем: | Раççей |
| Регионсем: | Дагестан, Ставрополь Ен, Карачай-Черкеси, Аçтăрхан облаçĕ |
| Официаллă статус: | Дагестан, Карачай-Черкеси |
| Классификаци | |
| Категори: | Еврази чĕлхисем |
Алтай чĕлхисем (тавлашуллă)
| |
| Çырулăх: | кириллица (Нухай çырулăхĕ) |
| Чĕлхе кочĕсем | |
| ГОСТ 7.75–97: | ног 505 |
| ISO 639-1: | |
| ISO 639-2: | nog |
| ISO 639-3: | nog |
| Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика | |
Нухай чĕлхи (ногай тили, ногайша) — ытларах Ставрополь Еное, Дагестанра, Карачай-Черкесире, Аçтăрхан облаçĕнче пурăнакан нухай халăхĕн чĕлхи. Нухай чĕлхи Раççей Федерацинче 87,1 тыс. çын пуплет (2010, çырав), çав шутра 81851 нухай. Çурçĕр-анăç (кăпчак) чĕлхисен кăпчак-нухай кĕçĕн группине кĕрет. 3 диалекта палăртаççĕ: хăй нухай (Ставрополь Ен), каранухай (Дагестан) тата акнухай (Карачай-Черкеси). Уйрăмлă вырăн аçтăрхан-нухай диалекчĕ йышăнать.
Çырулăхĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Статьян çак пайне халлĕхе çырман.Википедине хутшăнакан ĕмĕчĕпе, çак вырăнтаятарлă пай.Эсир çак пая çырса проекта пулăшма пултаратăр.
Нухай литератури
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Нухай прозăçисемпе сăвăçисем:
- Абдулжалилов Фазиль Апасович (1913—1974)
- Джанибеков Абдулхамид Шершенбиевич (1879—1955)
- Капаев Суюн Имамалиевич (1927—2001)
- Капаев Иса Суюнович (1949)
- Кумратова Келдихан Исаевна (1944)
- Темирбулатова Кадрия Оразбаевна (псевдоним Кадрия) (1949—1979)
Вуламалли
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Баскаков Н. А. Ногайский язык и его диалекты: Грамматика, тексты и словарь / Н. А. Баскаков; Отв. ред. проф. Н. К. Дмитриев; Институт языка и письменности АН СССР. — М.; Л.: Издательство Академии наук СССР, 1940. — 1 000 экз.
- Калмыкова С. А. Алфавит ногайского языка // Вопросы совершенствования алфавитов тюркских языков СССР / Отв. ред. д-р филол. наук Н. А. Баскаков; Институт языкознания АН СССР. — М.: Наука, 1972. — 2400 экз.
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Викисăмахсарти сăмах йышĕ ногайского языка категоринче «Нухай чĕлхи»
 РФ чĕлхисем |
|
|---|---|
| Федераци чĕлхи | |
| Федераци субъекчĕсен чĕлхисем | |
| Официаллă статусри чĕлхесем | |
Тĕрĕк чĕлхисем, чĕлхевĕсем, диалекчĕсем, калаçăвĕсем |
|
|---|---|
| пратĕрĕк † | |
| Пăлхар ушкăнĕ | |
| Авалхи тĕрĕк |
авалхи кăркăс (енисей-кăркăс) † | орхон-енисей (ватă тĕрĕк) | уйгур рунă (орхон-уйгур) † |
| Туçи алтай (вар-хĕвелтухăç) ушкăнĕ1 |
кăркăс-кăпчак3: кăркăс (çурçĕр кăркăс, ферган-кăпчак (†), кăнтăр кăркăс), кăнтăр алтай (диал.: хăй алтай (ойрот), теленгит, телеут) | çурçĕр алтай1: шор челхин кондом диалекчĕ2, чулăм челхин анат чулăм диалекчĕ2, çурçĕр алтай (диал.: кумандă, челкан) | тапалар3 |
| Карлук ушкăнĕ |
карлук-уйгур: авалхи уйгур †, карахан (карахан-уйгур) †, халаджа (аргу)1 | карлук-хорезм: литература çыруллă ватă чĕлхесем — хорезм-тĕрĕк †, чагатай, тĕрĕк чĕлхи †, хальхи — айна ‡, или-тĕрĕк, лобнор ‡1, узбек, уйгур (çĕнĕ уйгур), хотан2, хотон (†) ‡1, кăнтăр кăркăс — карлук диалекчĕсем2 |
| Кăпчак ушкăнĕ |
авалхи кăпчак † | нухай-кăпчак: алабуга-нухай2, аçтăрхан-нухай2, казах, каракалпак, нухай, крым тутар чĕлхин çеçенхир диалекчĕ, узбек-нухай (узбек чĕлхин кăпчак диалекчĕсем) ‡2, ферган-кăпчак — нухай-кăпчак диалекчĕсем2, кăнтăр кăркăс — нухай-кăпчак диалекчĕсем2, юртă-нухай2 | атăл-кăпчак: пушкăрт, çĕпĕр-тутар, тутар (диал.: мишер) | половец-кăпчак: авалхи половец †, караим крым тутар1 (караим, крым диалекчĕ2, крым тутар (литература), крымчак2, крым тутар чĕлхин вăтам диалекчĕ, урум (азовçум) — кăпчак пуплевĕсем2), кумăк-карачай-балкар1 (эрмен-кăпчак †, карачай-балкар, кумăк), мамлюк-кăпчак † |
| Огуз ушкăнĕ |
авалхи огуз † | печенег †1 | салар | çурçĕр узбек (икан-карабулак) | хăй огуз: азербайджан (диалектсем) | айналлу2 | афшар2 | балкан-гагауз | гагауз | кашкай2 | осман † | салчук2 | сири-туркмен2 | сонкор-тĕрĕк | турккă (диал.: кипр) | туркмен (диал.: трухмен) | урум (азовçум) — огуз пуплевĕсем | хорасан-тĕрĕк (диал.: боджнурди) | хорезм (ӳспек чĕлхин огуз диалекчĕсем)2 | цалк2 | крым тутар чĕлхин кăнтăр çыранĕн диалекчĕ |
| Саян (тобас) ушкăнĕ | |
| Хакас (кăркăс) ушкăнĕ |
сарăк-югур (хара-йогур) | фуюй-кăркăс | хакас-алтай: шор чĕлхин мрас диалекчĕ2, чулăм чĕлхин вăтам калаçăвĕ2, хакас |
| Якут ушкăнĕ |
ака теекен | о-теекен, çав шутра долган2, якут литератури |
| Çырулăх |
орхон-ениçей рунисем | пăлхар рунисем | яналиф |
| Асăрхавсем: 1 чĕлхе е чĕлхе ушкăнĕн классификацийĕ тавлашуллă, чĕлхе ушкăнĕ гипотезăллă (Терĕк чĕлхисен классификацийĕ пăхăр); 2 «чĕлхе» термина уса курни йăнăш («чĕлхе е диалект» проблема пăхăр); 3 кăпчак, пулас; † çухалнă, уйрăлнă е улшăннă чĕлхесем; (†) çухалнă чĕлхесем, пулас; ‡ хутăш чĕлхесем | |
|
Ку тĕнче чĕлхисен пĕри пирки вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
