Ингуш чĕлхи
| Ингуш чĕлхи | |
|---|---|
| Тăван ячĕ: | ГӀалгӀай мотт |
| Патшалăхсем: | РФ, Казахстан, Турци, Иордани |
| Официаллă статус: |  РФ:  Ингушети
|
| Йĕркелекен: | Ингуш Чаха Ахриев ячĕллĕ гуманитари ăслăхĕсен ăслăх-тĕпчев институчĕ[1] |
| Статус: | уязвимый[2] |
| Классификаци | |
| Категори: | Еврази чĕлхисем |
Çурçĕр кавказ мăн çемьи (необщепризнано)
| |
| Çырулăх: | кириллица (ингуш çырулăхĕ) |
| Чĕлхе кочĕсем | |
| ГОСТ 7.75–97: | инг 205 |
| ISO 639-1: | — |
| ISO 639-2: | inh |
| ISO 639-3: | inh |
| Çавăн пекех пăхăр: Проект:Лингвистика | |
Ингу́ш чĕлхи (тăван ят ГӀа́лгӀай мотт) — ингушсен тăван чĕлхи, Çурçĕр Кавказра тата Казахстанра, çаплах кăштах Иорданире, сарăлнă. 2010 çулта Раççейре халăха çырнипе Раççей Федерацинче ингушла 306 пине яхăн çын пуплет[3]. Нахчи-дагестан чĕлхе çемьине кĕрекен нахчи чĕлхисенчен пĕри пулать.
Ингуш алфавичĕ
[тӳрлет | кодне тӳрлет]
Хальхи ингуш алфавичĕ[4]:
| А а | Аь аь | Б б | В в | Г г | ГӀ гӀ | Д д | Е е |
| Ё ё | Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Кх кх | Къ къ |
| КӀ кӀ | Л л | М м | Н н | О о | П п | ПӀ пӀ | Р р |
| С с | Т т | ТӀ тӀ | У у | Ф ф | Х х | Хь хь | ХӀ хӀ |
| Ц ц | ЦӀ цӀ | Ч ч | ЧӀ чӀ | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы |
| Ь ь | Э э | Ю ю | Я я | Яь яь | Ӏ |
Литература
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Генко А. Н. Из культурного прошлого ингушей // Записки коллегии востоковедов при Азиатском музее АН СССР. — Л.: 1930 Т. V.
- Имнайшвили Д. С. Основные и послеложные падежи в ингушском языке // Изв. ИЯИМК. — Тбилиси: 1942 Т. XII.
- Куркиев А. С. Основные вопросы лексикологии ингушского языка. — Грозный: .
- Мальсагов 3. К. Ингушская грамматика со сборником ингушских слов. — Владикавказ: 1925.
- Мальсагов 3. К. Грамматика ингушского языка. — Изд. 2-е. — Грозный: 1963.
- Мальсагов X. С.-Г. Происхождение ингушских фамилий, тейповых общин и роль ингушского языка в языковой семье мира. — Назрань: 2004.
- Оздоев И. А., Озиев С. А. Грамматика ингушского языка. — Ч. 1. — Грозный: 1958.
- Оздоев И. А. Синтаксис ингушского литературного языка. (Простое предложение). — Грозный: 1964.
- Johanna Nichols. Ingush Grammar. Berkeley: University of California Press, 2010. ISBN 0-520-09877-3. (Книга находится в открытом доступе: [1])
Сăмахсарсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Бекова А. И., Дударов У. Б., Илиева Ф. М., Мальсагова Л. Д., Тариева Л. У. Ингушско-русский словарь. — Нальчик: 2009.
- Джамалханов 3. Д., Мациев А. Г., Оздоев И. А. Ингушско-чеченско-русский словарь. — Грозный: 1962.
- Куркиев А. С. Ингушско-русский словарь. — Магас: «Сердало», 2005. — 5000 экз. — ISBN 5-94452-054-X
- Оздоев И. А. Русско-ингушский словарь. — М: 1980.
- Johanna Nichols. Ingush-English and English-Ingush dictionary = Ghalghaai-ingalsii, ingalsii-ghalghaai lughat. London; New York: Routledge Curzon, 2004. ISBN 0-415-31595-6
Асăрхавсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- ^ Ингушский научно-исследовательский институт гуманитарных наук имени Чаха Ахриева (выр.). ingnii.ru. Тĕрĕсленĕ 26 Нарӑс уйӑхӗн 2016.
- ^ NESCO Atlas of the World's Languages in Danger
- ^ Цитатăланă чухнехи йăнăш Неверный тег
<ref>; для сносокperepis-2010не указан текст - ^ ГӀалгӀай-эрсий дошлорг (Ингушско-русский словарь). Нальчик, 2009. ISBN 978-5-88195-965-4
Каçăсем
[тӳрлет | кодне тӳрлет]- Ингушский и чеченский языки: грамматика, словари
- Ошибка: не задан параметр Шаблон:Para в шаблоне ((публикация)). — Большая российская энциклопедия.
- Языки мира: Кавказские языки — Ингушский язык
- Ethnologue report for Ingush
- Ingush Language Project at UC Berkeley
- Ингушский онлайновый словарь 2018 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 24-мӗшӗнче архивланӑ.
| РФ чĕлхисем |
|
|---|---|
| Федераци чĕлхи | |
| Федераци субъекчĕсен чĕлхисем | |
| Официаллă статусри чĕлхесем | |
Нахчи-дагестан (тухăç кавказ) чĕлхисем |
|
|---|---|
| Нахчи | |
| Авар-анд-цез | авар-анди • авар • диалектсем
|
| Даргин² |
|
| Лезгин | |
| Ыттисем |
лак² • хиналуг³ |
| Асăрхавсем: ¹ «чĕлхе» термина усă курни тавлашуллă; ² сайра хутра лак-даргин туратĕнче пĕрлештереççĕ; ³ унчен лезгин чĕлхисем йышне кĕртнĕ; † çухалнă чĕлхе | |
| Культура |
Эздел • Литература • Халаплăх (ят-йыш) • Кухня • Ятсем • Мусăк: Илли • Ташă • Костюм: Курхарс |
|---|---|
| Архитектура |
Турулсем • Святилища • Храмсем • Некропольсем |
| Ингуш чĕлхи |
Тăван ячĕ • Этнонимсем |
| Тĕнчери ингушсем |
Мухаджирлĕх |
| Истори |
Терек облаçĕ • Сунжа тăрăхĕ • Ингуш тăрăхĕ • Туçи АССР • Ингуш автономи облаçĕ • Чечен-Ингуш автономи облаçĕ • Чечен-Ингуш АССР • Чеченсене тата ингушсене депортацилени • Чечен-Ингуш АССР çĕнĕрен туни • Ингушети |
| Урăххи |
Тептар • Тайп • Шахар |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Cover photo is available under {{::mainImage.info.license.name || 'Unknown'}} license.
Credit:
(see original file).
