BOV
Краіна паходжання	Югаславія
Аператар	Югаславія
Вытворца	TAM-Europe[d] і Yugoimport SDPR[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

BOV (сербахарв.: Borbeno Oklopno Vozilo) — бронетранспарцёр, выраблены ў Югаславіі.

Гісторыя

Сямейства бронетранспарцёраў BOV было распрацавана югаслаўскай фірмай TAM з Марыбара ў канцы 1970-х гадоў.

Бронеаўтамабілі ўпершыню выкарыставаны ў вайне ў Харватыі, дзе ўжываліся спецпадраздзяленнямі харвацкага МУС супраць сербскіх апалчэнцаў. Потым яны прымяняліся часцямі ЮНА ў Славеніі, а затым і на прасторах усёй былой Югаславіі. Харвацкія BOV-3 у 1991—1992 гадах збілі некалькі самалётаў ЮНА. Найбольш актыўна гэтыя машыны ўжываліся ў Косаве і Метохіі ў 1998—1999, калі падраздзяленні арміі Югаславіі праводзілі аперацыі па выцясненні албанскіх атрадаў. У ходзе вайны НАТА супраць СРЮ супрацьпаветраныя BOV-3 прымалі ўдзел у адлюстраванні авіяцыйных удараў.

Апісанне

Усе варыянты бронеаўтамабіляў маюць аднолькавую кампаноўку: у пярэдняй частцы размяшчаецца аддзяленне кіравання, затым баявое аддзяленне, а за ім — маторна-трансмісійнае. Наперадзе знаходзяцца месцы кіроўцы і камандзіра. Над іх сядзеннямі ў даху корпуса маюцца люкі.

Бронеаўтамабілі абсталёўваліся шасціцыліндравымі дызельнымі рухавікамі з паветраным астуджэннем F 6L 413f магутнасцю 148 к. с., якія дазваляюць развіваць хуткасць да 95 км/г. Рухавікі вырабляліся па ліцэнзіі з ФРГ. Каробка перадач ручная, пяць хуткасцяў для руху наперад і адна — назад.

Бранявая абарона складалася са сталёвых пласцін таўшчынёй 8 мм.

Асноўнымі задачамі машыны былі барацьба з дыверсантамі, абарона важных аб’ектаў і супрацьдзеянне беспарадкам.

Варыянты

Бронеаўтамабіль выпускаўся ў некалькіх варыянтах:

1. BOV-1 — супрацьтанкавы браніраваны аўтамабіль. Таксама вядомы як POLO M-83. Абсталяваны двума кантэйнерамі з трыма пускавымі ўстаноўкамі мадэрнізаваных СТКР 3М14 «Малютка» ў кожным. Кантэйнеры ўстаноўлены на змантаванай на даху баявога аддзялення вежы. Знутры корпуса перазарадка пускавых установак немагчымая. Знешні выгляд бронеаўтамабіля трохі змяніўся — замест рубкі, якая маецца ў дэсантнага варыянту, была ўсталяваная вежа з пускавымі ўстаноўкамі. Перад люкам кіроўцы знаходзіцца тры назіральных прыбора і адзін перад люкам камандзіра. Прычым самі люкі знаходзяцца ў верхняй частцы пярэдняга нахільнага бронеліста.
2. BOV-3 — версія для супрацьпаветранай абароны. Пры распрацоўцы было прынята рашэнне абсталяваць яе зенітнай устаноўкай M55A4B1, якая складаецца з трох 20-мм гармат Hispano-Suiza HSS-804. Хуткастрэльнасць — 750 стрэлаў у хвіліну. Далёкасць эфектыўнай стральбы па наземных цэлях — 2000 метраў, па паветраных — 1500 метраў.
3. BOV-30 — прататып БТР супрацьпаветранай абароны з двайной мантаванай 30-мм гарматай. У масавую вытворчасць не пайшоў, было выраблена толькі некалькі асобнікаў.
4. BOV-М — бронетранспарцёр для міліцыі. Гэтая версія ўзброена дымавым гранатамётам і кулямётам 7,62-мм і 12,7-мм.
5. BOV-SN — версія аўтамабіля хуткай дапамогі.
6. BOV-VP — бронетранспарцёр ваеннай паліцыі. Таксама вядомы як M-86. Бронетранспарцёр з дэсантным аддзяленнем на восем чалавек, не ўлічваючы камандзіра і кіроўцы. У кармавой частцы размешчаны дзве дзверы для дэсантавання. Узбраенне — 12,7 мм кулямёт, адкрыта ўсталяваны на даху баявога аддзялення. Па бартах знаходзіцца па тры пускавыя ўстаноўкі дымавых гранат BDK-79.

Сербскай абароннай кампаніяй Yugoimport SDPR таксама распрацаваны:

• BOV-M10 — артылерыйская сістэма кантролю і кіравання.
• BOV-M11 — браніраваны транспартны сродак разведкі.

Аператары

• Бангладэш — больш за 5 BOV M11, станам на 2022 год^[1]
• Боснія і Герцагавіна — 32 BOV-1 станам на 2024 год^[2]
• Сербія — 39 BOV-VP M-86 і 48 BOV-1 (M-83) у арміі і 12 BOV-VP M-86 у паліцыі станам на 2024 год^[3]
• Харватыя  — 20 BOV-1 станам на 2024 год^[4]
• Чарнагорыя — 6 BOV-VP і 9 BOV-1 станам на 2024 год^[5]
• Славенія — на 2022 год зняты з узбраення^[6]

Крыніцы

Спасылкі

• BOV на сайце GlobalSecurity.org (англ.)
• BOV на сайце Федэрацыі амерыканскіх навукоўцаў (FAS) (англ.)