Горад Сколэ укр.: Сколе Герб[d] Сцяг[d] Краіна  Украіна Вобласць Львоўская вобласць Раён Стрыйскі раён[d] Каардынаты 49°02′16″ пн. ш. 23°30′50″ у. д.HGЯO Першая згадка 1397 Ранейшыя назвы Александрыя Горад з 1660 Плошча 8,63 км² Вышыня цэнтра 436 м Насельніцтва 6700 чалавек (2009) Шчыльнасць 1 чал./км² Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Тэлефонны код +380-3251 Паштовы індэкс 82600 КААТУУ 4624510100 Афіцыйны сайт skole-rada.gov.ua Сколэ на карце Украіны ±

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сколэ^[1] ці Сколе (укр.: Сколе) — горад раённага значэння Сколіўскага раёна Львоўскай вобласці, раённы цэнтр.

Размешчаны ў ціхай зацішнай упадзіне, акружанай з усіх бакоў гарамі: з захаду — гара Карчанка (1180 м), з поўначы — Дабрана (824 м), з усходу — Клыва (670 м), з паўночнага ўсходу — Чудзілава (670 м), на поўдні — Зялемін (1177 м), далей на поўдзень віднеюцца вяршыні Кіеўца (1064 м) і Крамянной (1137 м).

Частка гэтых гор належыць Нацыянальнаму парку «Сколеўскія Бяскіды». Абсалютныя вышыні Сколеўскай даліны — 440—446 метраў над узроўнем мора.

Густая рачная сетка, якую ўтварылі прытокі рэк Стрый і Опір, робіць гэтую тэрыторыю прывабнай для летняга турызму. Горад — пачатковы пункт многіх турыстычных маршрутаў па Карпатам. Паблізу горада размешчаны нацыянальны прыродны парк «Сколеўскія Бяскіды».

Адносна паходжання назвы горада існуюць тры розныя версіі:

• ад слова «скала», паколькі даліна, у якой размешчаны горад, акружаная скаламі. Версія малаверагодная, бо ўласна скал ў раёне амаль няма.
• ад назвы скіфскага племені сколатаў, якія нібыта засялялі ў старажытнасці гэтыя землі. Версія таксама здаецца непраўдападобнай, таму што асноўны жыццёвы ландшафт скіфскай цывілізацыі — гэта стэп.
• ад дзеяслова «сколоть» (бел. «закалоць» — забіць, пакараць смерцю) — існуе легенда, якая базуецца на інфармацыі Лаўрэнцьеўскага летапісу, што тут у 1015 г. ад рукі брата Святаполка загінуў тураўскі князь Святаслаў Уладзіміравіч, сын Уладзіміра Вялікага, з жонкай Параскай і дружыннікамі. Падчас нападу Святаполк, празваны ў народзе «акаянным», усклікаў: «Сколіте іх всех!» («Забіце іх усіх!»). Гэтая версія найбольш распаўсюджаная і мае некалькі літаратурных варыянтаў.

Горад упершыню згадваецца ў гістарычных дакументах у 1397 г. Але людзі жылі тут нашмат раней, аб чым сведчаць археалагічныя знаходкі. Праз горад здаўна праходзіў важны гандлёвы шлях на Закарпацце.

Пасля смерці князя Уладзіміра Святаславіча ў 1015 г. ягоны сын Святаслаў Уладзіміравіч (князь драўлянскі), даведаўшыся аб забойстве сваіх братоў Барыса і Глеба, вырашыў бегчы ў Венгрыю, адкуль па легендзе паходзіла ягоная жонка. Але воіны зводнага брата-суперніка Святаполка Акаяннага дагналі яго на беразе ракі Опір. Легенда распавядае аб жорсткай бітве на месцы цяперашняга горада. Уся даліна ўздоўж Опіра была пакрыта целамі загінулых. Сілы Святаполка былі вялікімі, і ён аддаў загад пазабіваць іх усіх. З гэтым эпізодам легенда звязвае назву горада. Князь Святаслаў загінуў у гэтай бітве, а ягоныя дружыннікі адмовіліся перайсці на службу да Святаполка і аселі ў Бяскідах, паклаўшы пачатак Слаўскаму. Дачка (па іншай версіі — жонка) Святаслава, Параскева (Парашка) схавалася на вяршыні гары і, знойдзеная дружыннікамі Святаполка, загінула (па легендзе — кінулася з вяршыні гары). Па легендзе гара названая ў яе гонар Парашкой.

Побач з мястэчкаму 1660 г. уладальнік усяго наваколля Аляксандр Януш Заслаўскі заснаваў мястэчка Александрыю. У цэнтры мястэчка быў збудаваны драўляны замак. З часам за мястэчкам замацавалася сучасная назва. У XVIII ст. у мястэчку і прыселку Дэмнае была закладзена даменная печ і шкляны заводзік (гута). У XIX ст. уладальнік горада граф Яўгеній Конскі пабудаваў там паравую лесапілку. У 1864 г. тут была створана найбуйнейшая ў Галіцыі запалкавая фабрыка.

У 1886 г. буйныя прадпрымальнікі Грэдзель і Шміт перакупілі мясцовыя лясы. Барон Грэдзель перабудаваў лясныя промыслы, заклаў каменяломню, арганізаваў механічныя майстэрні, збудаваў гідраэлектрастанцыю.

Пасля пракладкі праз горад чыгуначнай лініі ў 1885 г. у ім і ваколіцах стала інтэнсіўна развіваецца турыстычна-рэкрэацыйная гаспадарка. У гэты перыяд былі адкрыты пансіянаты, вілы для адпачывальнікаў, турыстычнае бюро, кінатэатр, пляжы над ракой Опір, трамплін, хакейнае поле, каток, створана першая ў Карпатах санная траса. У 1912 г. горад стаў павятовым цэнтрам.

• Сколэ «Замки і храми України» (укр.)

Населеныя пункты Сколіўскага раёна
Горад	Сколэ
Пгт	Вэрхне Сынявыднэ Слаўскэ
Вёскі	Апарэць Арава Араўчык Валасянка Вэрхня Ражанка Вэрхнячка Галавэцка Грабавэць Грэбэніў Далыніўка Даўжкы Дубына Жупаны Завадка Задзільскэ Зыміўкы Казёва Кальнэ Кам’янка Клымэць Корасціў Корчын Крушэльныця Крывэ Лавочнэ Лыбахора Мыта Мэжыброды Нагірнэ Ныжне Сынёвыднэ Ныжня Ражанка Орыў Пагар Підгарадці Плаўя Побук Пшанэць Расохач Рыкіў Сможэ Сопіт Сухы Пацік Труханіў Тухалька Тухля Тысавэць Тышыўныця Тэрнаўка Урыч Хашчаваня Хітар Ялынкуватэ Ямэльныця

Львоўская вобласць
Раёны	Драгобыцкі Золачыўскі Львоўскі Самбірскі Стрыйскі Чэрванаградскі Яварыўскі
Гарады	Барыслаў Бібрка Броды Буск Бэлз Вынныкы Вэлыкі Мосты Гарадок Глыняны Дабромыль Драгобыч Дубляны Жыдачыў Жоўква Золачыў Камарна Кам’янка-Бузька Львоў Мастыска Моршын Мыкалаіў Наваяварыўск Новы Калыніў Новы Раздзіл Пустомыты Пэрэмышляны Рава-Руская Радэхіў Рудкы Сакаль Самбар Сасніўка Сколэ Стары Самбір Стрый Стэбнык Судова Вышня Трускавец Турка Угніў Ходарыў Хырыў Чэрванаград Яварыў
Пасёлкі гарадскога тыпу	Алэска Борыня Брухавычы Вэлыкы Любінь Вэрхне Сынявыднэ Гірнык Гніздычыў Дабратвір Дашава Дубляны Жвырка Жураўнэ Запыціў Івана-Франковэ Кракавэць Краснэ Кулыкіў Лапатын Магэрыў Мэдэнічы Новы Стрылышча Новы Ярычыў Ныжанковычы Нэмырыў Підбуж Підкамінь Памараны Раздзіл Рудна Слаўскэ Стара Сіль Східныця Шкло Шчырэць