Altajan rand
Алтайский край

Altajan randan flag Altajan randan znam
Pälidn	Barnaul
Pind - Ühtes - saum vezid (%).	22-nz' 167 996 km² 2,63
Eläjiden lugu - Kaik - Sageduz	22-nz' 2,350,080 ristitud (2018) 13,99 rist./km²
Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš - Ühtele hengele	35-nz' 498,8 mlrd rub. (2016) 210,4 tuh. rub.
Federaline ümbrik	Sibirin
Venäman ekonomine region	Päivlaskmaižen Sibirin
Valdkundkel' (-keled)	venäkel'
Gubernator	Aleksandr Karlin
Administracijan pämez'	hän-žo
Käskusenandajan Suiman ezimez'	Aleksandr Romanenko
Avtokod	22
Aigvöd	UTC+7 (MSK+4)

Altajan rand (ven.: Алтайский край) om üks' Venälaižen Federacijan subjektoišpäi.

Se mülüb Sibirin federaližhe ümbrikho.

Randan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn om Barnaul.

Valdkundkel' om üks'jäine — venäkel'.

Altajan rand om olmas vs 1937 sügüz'kun 28. päiväspäi.

Altajan randan Päkäskuz^[1] om vahvištadud vn 1995 5. päiväl kezakud Käskusenandajan Suiman ezitajil.

Altajan rand sijadase Päivlaskmaižen Sibirin suvipäivnouzmpoles.

Randal om röunoid Kemerovon agjanke päivnouzmas, Altajan Tazovaldkundanke suvipäivnouzmas, Kazahstananke (843 km) suves (sen Päivnouzmaižen Kazahstanan agjanke) da päivlaskmas (sen Pavlodaran agjanke), Novosibirskan agjanke pohjoižes. Altajan rand om mererandatoi.

Pind om 167 996 km². Mecad ottas territorijan nelländest. Znamasižed joged oma Ob' sen ližajogidenke (Čumiš, Alei, Čariš), mugažo Katun' da Bii. Kaikiš suremb järv om solakaz Kulundanjärv (728 km²) päivlaskmas.

Reljef om kukhikaz sijil da alangoikaz sijil, om Altajan ezimägišt suvipalas. Kaikiš korktemb čokkoim om Šanginan Majak-mägenpä (2490 m) randan suves Altajan Tazovaldkundanke röunal.

Klimat om ven, terav kontinentaline sijidme. Kezal pohjoižtulleid oma paksud. Heinkun keskmäine lämuz om +20 C°. Vilukun keskmäine lämuz om −15 C°. Paneb sadegid 230 mm vodes päivlaskmas da 600..700 mm suvipäivnouzmas.

Londuseližed varad oma bur hil', raudkivend, nikel', kobal't, magnii, kuld, äimetalližed kivendod (vas'k, cink, hobed), sauvondmaterialad (mouckivi, mramor, granit, sauvondgips, saved, letked), pol'kalližarvoižed kived, natrijan sul'fat, sod, keitandsol, gidroenergii.

Randan pämez' nimitase gubernatoraks. Aleksandr Karlin radab gubernatoran vs 2005 elokun 25. päiväspäi, edel 2007 vot (29. kül'mku) sen radnikusen nimi oli Administracijan pämez'. Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks. Gubernator om mugažo randan Administracijan pämez', märičeb sen strukturad, paneb radnikusile ičeze varamehid sättutaden parlamentanke.

Altajan randan parlament om Käskusenandai Suim. Kaik rahvaz valičeb sen 68 ezitajad videks vodeks. Aleksandr Romanenko radab Suiman ezimeheks vs 2016 redukun 6. päiväspäi.

Radonoigendai tobmuz om Altajan randan Administracii sihesai, kudai randan Ohjastuz formiruiškatas. Randan ohjandused da departamentad alištudas Administracijale.

Vn 2014 14. päiväl sügüz'kud valitihe nügüdläšt gubernatorad möst, hän sai vägestust ezmäižes turas (72,97%) da radab koumanden strokun jäl'geten. Käskusenandajan Suiman ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 18. päiväl sügüz'kud (7. kucund).

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 2 419 755 ristitud^[2]. Lidnalaižiden pala om viž ühesandest. Vl 2017 kaik oli 23 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.

Kaik om kaks'toštkümne lidnad randas. Toižed järedad lidnad (enamba 100 tuh. ristituid vl 2015, surembaspäi penemha): Bijsk i Rubcovsk.

Rahvahad (enamba 0,5% vl 2010): venälaižed — 92,3%, saksalaižed — 2,1%, ukrainalaižed — 1,3%, toižed rahvahad — 2,6%, rahvahuden ozutandata — 1,7%.

Erased toižed igähižed rahvahad: altajalaižed — 0,07% (1763 rist.), kumandinalaižed — 0,06% (1401 rist.).

1. ↑ Altajan randan Päkäskusen tekst. — Constitution.garant.ru. (ven.)
2. ↑ Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (gks.ru). (ven.)

• Altajan randan tobmuden aluzkundoiden oficialine sait (altairegion22.ru). (ven.) (angl.) (saks.)
• Altajan randan gubernatoran oficialižed lehtpoled tobmuden aluzkundoiden saital (altairegion22.ru). (ven.) (angl.) (saks.)
• Altajan randan Käskusenandajan Suiman oficialine sait (akzs.ru). (ven.)
• Altajan randan Administracijan oficialižed lehtpoled tobmuden aluzkundoiden saital (altairegion22.ru). (ven.) (angl.) (saks.)

Venälaižen Federacijan subjektad
Tazovaldkundad	Adigejan • Altajan • Baškortostanan • Burätijan • Čečenijan • Čuvašijan • Dagestanan • Hakasijan • Ingušetijan • Kabardinijan da Balkarijan • Kalmikijan • Karačajan da Čerkesijan • Karjalan • Komin • Marii Elan • Mordovijan • Pohjoižosetijan — Alanijan • Saha (Jakutijan) • Tatarstanan • Tuvan • Udmurtijan
Randad	Altajan • Baikalantagaine • Habarovskan • Kamčatkan • Krasnodaran • Krasnojarskan • Merenrandaline • Permin • Stavropolin
Agjad	Alalidnan • Amuran • Arhangel'skan • Astrahanin • Belgorodan • Bränskan • Čeläbinskan • Irkutskan • Ivanovon • Jaroslavlin • Kaliningradan • Kalugan • Kemerovon • Kirovan • Kostroman • Kurganan • Kurskan • Leningradan • Lipeckan • Magadanan • Moskvan • Murmanskan • Novosibirskan • Omskan • Orelan • Orenburgan • Penzan • Pskovan • Rostovan • Räzanin • Sahalinan • Samaran • Saratovan • Smolenskan • Sverdlovskan • Tambovan • Tomskan • Tulan • Tverin • Tümenin • Ul'janovskan • Uz'lidnan • Vladimiran • Volgogradan • Vologdan • Voronežan
Federaližen alištusen lidnad	Moskv • Piter
Avtonomižed agjad	Evrejan
Avtonomižed ümbrikod	Čukotkan • Hantin da Mansin (Jugr)1 • Jamalan Nenciden1 • Nencan2
Toižed	Krim3 • Sevastopol'3
1 Tümenin agjan pala      2 Arhangel'skan agjan pala      3 Dejure — Ukrainan pala