For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Yardımcı fiil.

Yardımcı fiil

Örnekler
  • niyet etmek
  • yapmış olmak
  • doğum yapmak
  • viran eylemek

Yardımcı fiil veya yardımcı eylem, isim soylu sözcüklerin ve bazen de fiilimsilerin (eylemsilerin) ardından gelerek bileşik fiil oluşturan sözcük. Türkçedeki başlıca yardımcı fiiller etmek, eylemek, olmak, kılmak ve yapmak'tır.[1] Aşağıdaki örneklerde yardımcı fiil ile oluşturulmuş bileşik fiillerin altı çizilmiştir:

  • Okul müdürü, dereceye giren öğrencileri tebrik etti.
  • Bu bahaneyle sizleri de görmüş oldum.[2]
  • Bana bir şeyler söyleyecek oldu, söyleyemedi.[2]
  • Yıldızlar dem çekti güvercinler gibi başucumuzda / Ve yaktı perişan eyledi sine-i sâd-pâremizi - Attilâ İlhan
  • İslam geleneğinde namaz kılan bir kimsenin önünden geçilmez.
  • Fırının harlı ateşi yanaklarını pembe pembe yapmıştı." - N. Araz

Yardımcı fiille kurulan bileşik fiillerin isim kısmında bir ünlü düşmesi ya da ünsüz türemesi varsa fiil bitişik yazılır:

  • affetmek (af+etmek)
  • seyretmek (seyir+etmek)
  • meyletmek (meyil+etmek)
  • kastetmek (kasıt+etmek)
  • kaybetmek (kayıp+etmek)
  • kaybolmak (kayıp+olmak)

Yardımcı fiil olarak kullanılan bazı sözcükler, esas fiil olarak da kullanılabilir. Bu kullanım yardımcı fiillerle karıştırılmamalıdır:

  • Bu gece saat on iki civarı Adıyaman'da oluruz. ("olmak" fiili "ulaşmak" anlamında, tek başına kullanılmıştır ve yardımcı fiil değildir.)

Kurallı bileşik fiiller ve ek-fiiller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı kaynaklarda fiil+fiil yapısındaki kurallı bileşik fiillerde kullanılan yeterlilik, süreklilik, tezlik ve yaklaşma fiilleri (-ver, -yaz, -bil vs.) ile isimlerden yüklem yapmaya yarayan ek-fiiller (idi, imiş, ise, -dir) de yardımcı fiil kabul edilir.[3]

  • gelebilmek
  • düşüvermek
  • Mersin'de havalar çok güzelmiş.

Yardımcı fiiller, "hayrete düşmek" gibi deyimleşmiş bileşik fiillerle ve "uçup gitmek" gibi ikili bileşik fiillerle karıştırılmamalıdır.

  1. ^ "yapmak." 6 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TDK Sözlük. Erişim: 13 Eylül 2015
  2. ^ a b Türkçe Dil Bilgisi 16 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Raşit Keskin sf. 127-131. Çizgi Kitabevi. 2003
  3. ^ Türkçede Yardımcı Fiillerin Morfo-Semantiği ve İşlevi 13 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mehmet Gedizli, 2013

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
Yardımcı fiil
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?