Ünlü daralması, Türkçede geniş ünlülerin dar ünlülere dönüşmesi şeklinde gerçekleşen bir ses olayıdır. a veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki getirildiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü, ı, i, u veya ü ünlülerinden birine dönüşür:

• sakla + yor > saklıyor
• dile + yor > diliyor
• kutla + yor > kutluyor
• gözle + yor > gözlüyor

-yor ekinden önce gelen -ma/-me olumsuzluk eklerindeki a ve e ünlüleri her zaman daralır:

• yazma + yor > yazmıyor
• gelme + yor > gelmiyor
• koşma + yor > koşmuyor
• öpme + yor > öpmüyor

y kaynaştırma ünsüzünden önce gelen a ve e ünlüleri, telaffuz esnasında daralma eğilimi gösterebilir. Ancak bu durum yazılışa yansıtılmaz:

• anlayabilir ("anlıyabilir" değil)
• saklayarak ("saklıyarak" değil)
• boyayacak ("boyıycak" değil)
• dileyen
• kutlayalım

Aynı şekilde; gelecek zaman kipinde kullanılan -ecek/-acak eklerinin başındaki e ve a ünlüleri; konuşma dilinde daralsa bile, yazılışta daralması söz konusu değildir:

• gelecek ("gelicek" değil)
• olacak ("olucak" değil)
• seveceğim ("sevicem" değil)
• yapacaksın

Ancak "demek" ve "yemek" fiillerine y kaynaştırma ünsüzü geldiğinde e harfi hem okunuşta hem de yazılışta i'ye dönüşür:

• de + y + ecek > diyecek
• ye + y + en > yiyen
• de + y + e + lim > diyelim
• ye + y + ince > yiyince

TDK'nin önerisi, "de + y + ince" ve "de + y + ip" sözcüklerinin birer istisna olarak daraltılmadan bırakılmasıdır ("yiyince" ve "yiyip", ama "deyince" ve "deyip").