Zamek Lubomirskich w Równem
 Pałac przed 1945 rokiem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Inwestor |
Maria Nieświecka |
| Ukończenie budowy | |
| Zniszczono |
1507 |
| Pierwszy właściciel |
Maria Nieświecka |
| Kolejni właściciele |
Ostrogscy, Jerzy Aleksander Lubomirski, Stanisława Lubomirski, Józef Lubomirski |
Położenie na mapie obwodu rówieńskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 50°37′N 26°15′E/50,616667 26,250000
| |
Zamek Lubomirskich w Równem – zbudowany w XV w. przez księżnę Marię Nieświecką[1]. W XVIII wieku przebudowany na pałac przez ród Lubomirskich.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Księżna Maria Nieświecka, żona ks. Semena Wasilewicza Nieświeckiego, rozpoczęła w Równem budowę zamku. Po 1507 r. zamek się spalił i ks. Maria postanowiła postawić nowy. W lustracji zamków wołyńskich z 1545 r. Równe występuje jako własność królewska, którą dzierżawili ks. Kurcewicz i ks. Bułycha. Na początku XVIII w. po pożarach i najazdach Szwedów i Rosjan tylko zamek, dawnej fundacji ks. Nieświeckiej, utrzymywany przez ks. Ostrogskich był w dobrym stanie[1].
Pałac
[edytuj | edytuj kod]Jerzy Aleksander Lubomirski, hrabia na Wiśniczu i Jarosławiu przebudował dawny zamek w Równem, spalony w 1694 r., na pałac. Budowla wykończona została dopiero przez syna wojewody, ks. Stanisława, który dzieląc się majątkiem po ojcu z bratem Józefem, otrzymał w 1738 r. m.in. Równe. Ks. Józef Lubomirski (1749–1817), syn Stanisława, przerobił i ozdobił dawny zamek ostatecznie przekształcony na pałac i urządził wspaniałe ogrody. Pałac wznosił się na wyspie i flankowały go dwie boczne drewniane oficyny. Na wyspę prowadziły dwa mosty (w tym zwodzony). W przylegającym parku wznosiła się tzw. Świątynia Wspomnień, Świątynia Gotycka, Grota, Wzgórze Wezuwiusza, Strażnica Angielska, a także m.in. oranżeria, stajnie, maneż[2]. Pod koniec 1792 r. przez parę dni w pałacu gościł Tadeusz Kościuszko. Za czasów Fryderyka Lubomirskiego – syna Józefa pałac podupadł, ponieważ książę w 1817 roku przeprowadził się do nieodległego pałacyku "Na Górce" i otoczył go ogrodem[1].
Po 1835 roku na terenie dawnego ogrodu pałacowego wzniesiono budynek Gimnazjum Łuckiego, które przeniesiono do Równego z Klewania z inicjatywy Fryderyka Lubomirskiego. W 1844 roku Kazimierz Lubomirski przekazał pałac na potrzeby szkolnictwa[3]. Wykonany w 1845 opis pałacu wskazywał, że obiekt był w złym stanie, np. nie było szyb w oknach i odpadał tynk ze ścian. Władze oświatowe nie mając pieniędzy na remont, w 1859 roku przekazały gmach z powrotem Kazimierzowi Lubomirskiemu. W latach 80. XIX wieku pałac był opisywany jako nadal zrujnowany[3].
Pałac spłonął w roku 1927. Opisał go Roman Aftanazy w swoich Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, w tomie V oraz XI.
- Galeria
-
Pałac na rysunku Napoleona Ordy -
Pałac na początku XX wieku -
Pałac pomiędzy 1900 a 1919 rokiem -
Zdjęcie pałacu z boku w 1927 roku -
Makieta pałacu
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. IX. Warszawa: 1880-1902, s. 818-22.
- ↑ Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
- ↑ a b Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Równe, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 818.
- Archiwalne widoki zamku w bibliotece Polona
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
