Rzepcze

wieś
Pomnik poległych i kościół św. Jakuba Starszego
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Głogówek
Liczba ludności (2011)	299[2]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-250[3]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0493899
Położenie na mapie gminy Głogówek Rzepcze
Położenie na mapie Polski Rzepcze
Położenie na mapie województwa opolskiego Rzepcze
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Rzepcze
50°22′58″N 17°52′03″E/50,382778 17,867500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Rzepcze (dodatkowa nazwa w j. niem. Repsch) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek^[4]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Osobłoga.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 299 osób^[2].

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej, tuż przy granicy powiatu prudnickiego z powiatem krapkowickim (gmina Krapkowice). Należy do Euroregionu Pradziad^[5]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Osobłoga.

W Rzepczu panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Rzepcza wynoszą 627 mm. Dominują wiatry zachodnie^[6].

Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod nazwą Rzeptsch oraz wynotowaną z łacińskiego dokumentu z 1379 Reptsch, a także wymienia polską nazwę Rzepcz we fragmencie: „Rzeptsch (1379 Reptsch, polnisch Rzepcz)”^[7]. W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Rzepce^[8]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości nazwę Rzepcze^[9].

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Repic (1240), Repze (1241), in Ropzha (ok. 1300), Reps (1312), Repzs (1318), Rzeptsch (1379), Rzepcz (1447), Rzepcza (1521), Rczipczy (1602), Rzepecz (1604), Reptsch (1635), Repsch, P[ol.] Rzepce (1736), Rzeptsch (1743), Rzeptsch (1784), Rzeptsch (Rzepec) (1804), Rzeptsch, Rzepcz (1845), Rzepcz (1889), Rzepa, Repsch (1900), Rzepcze – Repsch (1939), Repsch – Rzepcze, -cza, rzepecki (1947), Rzepcze, -cza (1982)^[10].

Nazwa wsi bywa w mediach błędnie zapisywana jako Rzepce^[11]. W 2001 błędna nazwa widniała na tablicy przy wjeździe do miejscowości^[12].

Ślady pobytu człowieka na terenie obecnej wsi Rzepcze, potwierdzone badaniami archeologicznymi, sięgają późnej epoki brązu (V okres; ok. 900–750 r. p.n.e.). Znaleziska wskazują, że istniała tu osada obronna ludności kultury łużyckiej^[13].

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumencie z 1300 pod nazwą Ropzha. Pierwsza wzmianka o drewnianym kościele pw. św. Jakuba Starszego pochodzi z 1447. Obecny kościół został wybudowany w 1751^[14]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów^[15]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk^[16]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu trzy lemiesze w skos obok siebie, po obu stronach centralnie położonego lemiesza dwa ostrza w skos, a w otoku napis: RIEPTSCH: GEM: SIGEL / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Rzepcze / Powiat Prudnicki)^[17].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 353 mieszkańców Rzepcza 17 posługiwało się językiem niemieckim, 329 językiem polskim, a 7 było dwujęzycznych^[18]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Rzepcze znalazło się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[19]. Do głosowania uprawnionych było w Rzepczu 312 osób, z czego 257, ok. 82,3%, stanowili mieszkańcy (w tym 250, ok. 97,2% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 310 głosów (ok. 99,3% uprawnionych), w tym 310 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 227 osób (ok. 73%), a za Polską 83 osoby (ok. 27%)^[20]. W latach 20. XX wieku powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas I wojny światowej^[21].

Na frontach II wojny światowej zginęło 40 mieszkańców Rzepcza. Tablice z ich nazwiskami postawiono przy pomniku upamiętniającym poległych w I wojnie światowej^[21].

W latach 1945–1950 Rzepcze należało do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Kórnica^[22], w latach 1954–1959 do gromady Kierpień^[23], w 1959 do gromady Błażejowice, a w latach 1959–1972 do gromady Mochów.

W 1949 we wsi znajdowały się między innymi: szkoła podstawowa prowadzona przez Inspektorat Szkolny w Prudniku^[24], krawiec^[25], piekarz^[26]. W miejscowości znajdowała się chlewnia Państwowego Ośrodka Hodowli Zarodowej w Głogówku^[27].

W 2007 Rzepcze przystąpiło do Programu Odnowy Wsi Opolskiej^[28]. Uchwałą z 21 grudnia 2020 Rady Miejskiej Głogówka wyznaczono na terenie gminy Głogówek aglomerację Głogówek o równoważnej liczbie mieszkańców 8057 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Głogówek, Dzierżysławice, Mochów, Racławice Śląskie, Rzepcze z oczyszczalnią ścieków w Głogówku^[29].

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków^[30]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kamiyniołrzy^[31].

• 1871 – 359^[32]
• 1885 – 345^[33]
• 1905 – 343^[34]
• 1910 – 353^[35]
• 1933 – 499^[36]
• 1939 – 505^[36]
• 1966 – 405^[37]
• 1998 – 343^[38]
• 2002 – 327^[38]
• 2009 – 308^[38]
• 2011 – 299^[38]
• 2013 – 293^[39]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[40]:

• kościół filialny pw. św. Jakuba Starszego, drewniany, z 1751 r.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Rzepczu chronione są ponadto^[41]:

• cmentarz parafialny przy kościele
• kaplica cmentarna
• kuźnia przy domu nr 1
• szkoła, ob. dom mieszkalny nr 19
• karczma, nr 23A
• dom mieszkalny nr 29
• dom mieszkalny (wycużny) w zagrodzie nr 48
• zespół folwarczny
  • obora, nr 53A
  • spichlerz, nr 53A
  • stodoły, nr 53A, 53B
  • budynek mieszkalny, nr 53B
  • gorzelnia, nr 53E
• zespół młyński
  • młyn, nr 53G
  • dom mieszkalny, nr 53G

• Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik przy drodze głównej w Rzepczu^[42] powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Dostawiono do niego dwie tablice, każda z dwudziestoma nazwiskami mężczyzn, którzy zginęli podczas II wojny światowej. Znajdują się na nich napisy w języku niemieckim oraz motyw Krzyża Żelaznego. Zgodnie z kryteriami w sprawie upamiętnień na obszarze RP żołnierzy niemieckich przyjętymi w uchwale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w 1995, pomnik został uznany za nieprawidłowy^[21].

W Rzepczu siedzibę mają firmy Usługi Pogrzebowe Koch Karol i Piekarnia-Cukiernia Stosiek Krystian, zrzeszone w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku^[43].

Przez Rzepcze przebiega droga wojewódzka

• 416 Racibórz – Krapkowice

Rzepcze posiada połączenia autobusowe z Branicami, Głogówkiem, Głubczycami, Kietrzem, Opolem. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – „Rzepcze”, „Wieś”^[44].

W Rzepczu działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim^[45].

W Rzepczach znajduje się katolicki kościół św. Jakuba Starszego, który należy do parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kierpniu (dekanat Głogówek)^[46].

We wsi funkcjonuje klub piłkarski LZS Rzepce, założony w 1971. Klub rozgrywa swoje mecze na boisku w Rzepczu^[47]. W 2005, z okazji 60. rocznicy istnienia Podokręgu Związku Piłki Nożnej w Prudniku, klub otrzymał pamiątkowy puchar^[48].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Rzepczu^[49].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Rzepcze prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”^[50].

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Rzepczu działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej^[51].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 12 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)^[52].

Teren wsi, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[53]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[54].

• Oscar Theodor Baron (1847–1926) – lepidopterolog, entomolog i ornitolog, urodzony w Rzepczu
• Ernest Knosala (1948–2012) – prawnik, profesor zwyczajny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, urodzony w Rzepczu^[55]

• FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117  (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
• Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949 .
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Głogówek [online], 2016 [dostęp 2023-02-10] .

• Rzepcze, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2023-10-09] .