Zobacz też: inne znaczenia.

Mrowla

wieś
Grodzisko w Mrowli
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	rzeszowski
Gmina	Świlcza
Liczba ludności (2023)	1463[2]
Strefa numeracyjna	17
Kod pocztowy	36-054[3]
Tablice rejestracyjne	RZE i REF
SIMC	0663864[4]
Położenie na mapie gminy Świlcza Mrowla
Położenie na mapie Polski Mrowla
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Mrowla
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego Mrowla
50°05′43″N 21°55′01″E/50,095278 21,916944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Mrowla – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Świlcza^[5][4]. Leży nad rzeką Mrowlą.

W latach 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Mrowla. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa rzeszowskiego.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Łukasza Ewangelisty. We wsi znajduje się szkoła podstawowa im. Marii Konopnickiej, a także ośrodek szkolno-wychowawczy. Mrowla posiada jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej oraz pocztę. We wsi działa klub sportowy „Mrowlanka Mrowla”, który obecnie gra w Klasie B.

Sąsiednie miejscowości to: Bratkowice, Głogów Małopolski, Lipie, Rudna Mała, Rudna Wielka, Świlcza.

Wieś została założona w 2. połowie XIV wieku. Po dwóch nieudanych próbach lokacji (z 1347 i 1352), ostatnia, dokonana w 1367, okazała się udaną. Założycielem wsi był król Kazimierz III Wielki. Mrowla stanowiła własność królewską i zarządzana była przez różnych dzierżawców. Była wsią królewską tenuty bratkowickiej w województwie sandomierskim w 1629 roku^[6]. Po rozbiorach Polski dostała się w ręce prywatne. Na początku XIX wieku nabyli ją od austriackiego rządu Stadniccy, a w 2 poł. XIX w. – Franciszek i Józefa Dolińscy. Po zakończeniu II wojny światowej majątek upaństwowiono i rozparcelowano. Dawny dwór Dolińskich gruntownie przebudowano w latach 70. XX wieku i przekształcono w ośrodek szkolno-wychowawczy.

W XIX w. istniała w Mrowli duża szkoła parafialna, w której mogło pobierać naukę nawet 60 uczniów. Działała aż do powołania szkół ludowych w 1875. W 2 połowie XIX w. istniała również gminna kasa pożyczkowa. W 1902 powstała kasa oszczędności i pożyczek – późniejsza Kasa Stefczyka. Współorganizatorem przedsięwzięcia był ks. H. Siarkowski wraz z kierownikiem miejscowej szkoły W. Fleszarem.

Na północ od wsi znajduje się charakterystyczne wzniesienie pokryte drzewami tzw. grodzisko. Jedna z hipotez zakłada, że mogła to być średniowieczna strażnica, strzegąca przebiegającej w pobliżu granicy między Polską a Rusią.

W dawnych wiekach wieś Mrowla leżała na terenie Archidiecezji Krakowskiej, obecnie znajduje się na terenie diecezji rzeszowskiej w dekanacie Rzeszów Zachód. Dokumenty pierwszej donacji parafii zaginęły, choć jej erygowanie dokonano pomiędzy rokiem 1367 a 1373. W 1496 w Sandomierzu w święto św. Scholastyki Dziewicy, biskup przemyski Jan Albert fundację tę odnowił i pomnożył. Obecny kościół pw. św Łukasza Ewangelisty został wybudowany w latach 1896–1900 według projektu architekta krakowskiego Sławomira Odrzywolskiego. Proboszczem wówczas był ks. Józef Siarkowski. Konsekracja odbyła się w 1905. Roboty murarskie wykonał majster Mindowicz z Sieniawy. Kościół ten posiada 100-letnią kopię cudownego obrazu Matki Bożej Kochawińskiej z napisem pod spodem: „O Mater Dei electa/Esto nobis via recta”. W kościele są ponadto zabytkowe organy z 1897 wykonane przez firmę Rieger-Kloss z Krnov. Według danych kościelnych liczba mieszkańców żyjących na terenie parafii w Mrowli (Mrowla i Lipie) liczy 1700 osób – z tego 1697 katolików oraz 3 innowierców^[8].

Nad rzeką Mrowlą (pot.Mrówką), w pobliżu parku dworskiego, znajduje się kapliczka z drewnianą figurą św. Jana Nepomucena z XIX wieku.

• Jan Bielak – poseł PSL „Piast”, nauczyciel, w czasie II wojny światowej sprowadzony do szkoły w Mrowli, gdzie spędził kilka ostatnich lat życia, pochowany w tej wsi^[9].
• major Albin Fleszar ps. „Satyr” – żołnierz Legionów, geolog
• por. Władysław Pałka ps. „Zdzisław”, „Karaś”, „Rygor” – Oficer rzeszowskiego wywiadu rozpracowującego Wunderwaffe Blizna Poland^[10][11][12]

• Mrówla, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 768 .
• Kościół parafialny w Mrowli