Kanał Piaseczyński
 nr rej. 168/4 z 1.07.1965[1]
| |
.jpg) Kanał Piaseczyński (widok znad Zamku Ujazdowskiego) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Lata budowy |
1717–1726 |
| Długość |
820 m |
| Początek | |
| Miejsce | |
| współrzędne | |
| Koniec | |
| Miejsce | |
| współrzędne | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Kanał Piaseczyński[2], także Kanał Królewski[3] – kanał (założenie wodne) położony w Warszawie, w pobliżu parku Agrykola, będący częścią Osi Stanisławowskiej.
Położenie i charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Kanał biegnie w Warszawie, na terenie dzielnicy Śródmieście, od Zamku Ujazdowskiego w Łazienkach Królewskich do ulicy Czerniakowskiej nad Wisłą[2], prostopadle do skarpy warszawskiej[4]. Znajduje się w pobliżu stadionu Agrykola, a także kortów i stadionu Legii Warszawa[5]. Nad kanałem przebiega most w ciągu ul. Myśliwieckiej[6][5].
Jego długość wynosi 820 m, szerokość 25 m, a głębokość około 2 m[4]. Kanał posiada połączenie ze stawami w Łazienkach, a kończy się przepustem i kanałem prowadzącym wody do Portu Czerniakowskiego[6]. Jego długość łącznie z odcinkami zarurowanymi wynosi 925 m[7]. Położony jest na obszarze zlewni Kanału Głównego „A”[6]. Stanowi końcowy odcinek ciągu wodnego wiodącego ze Stawów pod Królikarnią, poprzez staw Arkadia, Rów Piaseczyński i stawy w Łazienkach do basenu Portu Czerniakowskiego i dalej do Wisły[6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kanał Piaseczyński został wykopany w latach 1717–1726 na polecenie Augusta II Mocnego, który w tym okresie dzierżawił od Lubomirskich teren Ujazdowa jako swoją podmiejską rezydencję[8]. Był wzorowany na kanale w Wersalu[3]. Pracami przy budowie kanału kierowali inżynierowie wojskowi gen. Burkhard Christoph Münnich i płk. Krzysztof d'Isebrandt.
W okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego Kanał Piaseczyński pełnił funkcję reprezentacyjną, jednak utracił ją, gdy Zamek Ujazdowski przestał być rezydencją królewską. W 1781 drewniany mostek nad kanałem zbudowany na drodze łączącej Łazienki Stanisława Augusta z rezydencją jego starszego brata Kazimierza Poniatowskiego na Solcu, biegnącej dzisiejszymi ulicami: Myśliwiecką i Rozbrat, zastąpiono mostkiem kamiennym zaprojektowanym przez Dominika Merliniego[9].
W XIX w. kanał został obudowany drewnianymi pawilonami koszarowymi, sam zbiornik wykorzystywano jako basen ćwiczebny, w którym rosyjscy kawalerzyści uczyli się pływać i pokonywać przeszkody wodne.
W 1963 na kanale uruchomiono ośrodek sportów wodnych dla młodzieży[10]. W 1965 kanał wraz z parkiem Agrykola został wpisany do rejestru zabytków[1].
Na początku lat 70. XX wieku kanał został skrócony od wschodu ze względu na wybudowanie Wisłostrady. Jako duży zbiornik wodny przyciąga ptaki. Gniazdują tam m.in. nurogęsi, kaczki krzyżówki i łyski[11].
W 2011 ciągom pieszym biegnącym wzdłuż Kanału Piaseczyńskiego od ul. Myśliwieckiej do Zamku Ujazdowskiego nadano nazwy: aleja Radiowej Trójki (po stronie północnej)[12] i aleja George'a Harrisona (po stronie południowej)[13].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 31 marca 2024 roku Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 26. [dostęp 2024-06-29].
- ↑ a b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 99237
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 317. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Zdzisław Biernacki: IV. Geomorfologia i wody powierzchniowe. W: Wisła w Warszawie. Warszawa: Biuro Zarządu m.st. Warszawy, Wydział Planowania Przestrzennego i Architektury, Opracowanie graficzne, druk i oprawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 2000, s. 57–58. ISBN 83-907333-7-4. [dostęp 2022-01-01].
- ↑ a b Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2022-01-01].
- ↑ a b c d Łukasz Szkudlarek, Analiza powierzchniowa zlewni. Charakterystyka i ocena funkcjonowania układu hydrograficznego, ze szczególnym uwzględnieniem systemów melioracyjnych na obszarze m.st. Warszawy wraz z zaleceniami do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy i planów miejscowych [online], 2015, s. 18–20, 26–29 [dostęp 2022-01-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-22].
- ↑ Wykaz Kanałów zlokalizowanych na terenie m.st. Warszawy. Miasto stołeczne Warszawa. [dostęp 2022-01-01].
- ↑ Mariusz Karpowicz (red.): Sztuka Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, s. 143. ISBN 83-01-04060-2.
- ↑ Marek Kwiatkowski: Wielka księga Łazienek. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000, s. 51. ISBN 83-7255-684-9.
- ↑ Tadeusz Kur. Kalendarz wydarzeń 1963. „Warszawski Kalendarz Ilustrowany 1965”, s. 166, 1964.
- ↑ Jakub Chełmiński. Na ratunek kaczkom. „Gazeta Stołeczna”, s. 2, 13 kwietnia 2017.
- ↑ Uchwała nr XV/290/2011 Rady Miasta Warszawa z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie nadania nazwy ciągowi pieszemu w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego (2011.82.2626) [on-line]. 20 maja 2011. [dostęp 2017-07-31].
- ↑ Uchwała nr XVI/318/2011 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie nadania nazwy ciągowi pieszemu w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego (2011.82.2626) [on-line]. 4 czerwca 2011. [dostęp 2017-07-31].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ewa Gorządek: Zamek Ujazdowski - Historia. u-jazdowski.pl. [dostęp 2024-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
