Johann Strauss (ojciec)
| |
| Imię i nazwisko |
Johann Baptist Strauss |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
14 marca 1804 |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
25 września 1849 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| |
Johann Baptist Strauss (ur. 14 marca 1804 w Leopoldstadt, zm. 25 września 1849 Wiedniu)[1] – austriacki kompozytor okresu romantyzmu[2], ojciec Johanna Straussa (syna)[3], dziadek Johanna Straussa (wnuka)[4].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Na świat przyszedł jako trzecie dziecko[5] w rodzinie żydowskiego szynkarza[6], Franza Borgiasa Straussa i Barbary z d. Dollmann, córki dorożkarza. W wieku 7 lat stracił matkę, a w wieku 12 lat ojca. W 1822 roku Strauss ukończył praktykę w zawodzie introligator, którego jednak nigdy nie wykonywał. Od 1823 r. pracował w zespole muzycznym Josepha Lannera[5]. W 1825 roku poślubił Marię Ann Streim[7] w kościele parafialnym w Liechtenthal[8]. Miał z nią sześcioro dzieci: Johanna (1825–1899), Josefa (1827–1870), Annę (ur. 1829), Therese (ur. 1831), Ferdinanda (ur. 1834) i Eduarda (1835–1916)[7]. W 1842 roku porzucił rodzinę, wybierając wspólne życie z młodą szwaczką[6], Emilie Trampusch[5], z którą miał ośmioro nieślubnych dzieci[9].
Kariera muzyczna
[edytuj | edytuj kod]Karierę muzyczną zaczął od serenad, którymi zabawiał gości w wiedeńskich restauracjach[6]. Był dyrygentem oraz grał na skrzypcach i altówce. W 1824 roku założył własną orkiestrę, z którą zdobył ogromną popularność w Wiedniu i w całej Europie. Od 1833 roku grał za granicą[1], organizując trasy koncertowe m.in. do Francji i Anglii[5]. Uzyskał stanowisko cesarsko-królewskiego nadwornego koncertmistrza. Wkrótce jednak jego sławę przyćmił jego syn – także Johann, prowadzący z nim rywalizację[6].
We wrześniu 1849 roku dotknęła Johanna Straussa szkarlatyna[5]. Zmarł w nocy z 24 na 25 września. Pochowany został na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu[9].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Komponował głównie walce i inne tańce: polki, galopy, kadryle, kotyliony oraz marsze.
Ważniejsze utwory
[edytuj | edytuj kod]Walce
[edytuj | edytuj kod]- Täuberln-Walzer, op. 1 (1827)
- Döblinger Réunion-Walzer, op. 2
- Wiener Carneval, op. 3 (1828)
- Kettenbrücke-Walzer, op. 4 (1828)
- Gesellschafts-Walzer, op. 5
- Wiener Launen-Walzer, op. 6
- Tivoli-Rutsch Walzer, op. 39 (1830)
- Das Leben ein Tanz oder Der Tanz ein Leben! Walzer, op. 49
- Elisabethen-Walzer, op. 71
- Philomelen-Walzer, op. 82
- Paris-Walzer, op. 101 (1838)
- Huldigung der Königin Victoria von Grossbritannien, op. 103
- Wiener Gemüths-Walzer, op. 116 (1840)
- Loreley-Rhein-Klänge, op. 154 (1843)
Galopy i polki
[edytuj | edytuj kod]- Champagner-Galopp, op. 8
- Seufzer-Galopp, op. 9
- Chineser Galopp, op. 20
- Einzugs-Galopp, op. 35
- Sperl-Galopp, op. 42
- Fortuna-Galopp, op. 69
- Jugendfeuer-Galopp, op. 90
- Cachucha-Galopp, op. 97
- Carneval in Paris, op. 100
- Indianer-Galopp, op. 111
- Sperl-Polka, op. 133
- Annen-Polka, op. 137
- Wiener Kreuzer-Polka, op. 220
- Piefke und Pufke Polka, op. 235
Marsze
[edytuj | edytuj kod]- Marsz Radetzky’ego, op. 228 (1848)
- Jellacic-Marsch, op. 244[10]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Strauss Johann, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-10].
- ↑ Johann Strauss (ojciec) (Johann Strauss I) – Kompozytorzy – Cantorion – Darmowe partytury, nuty & koncerty [online], Cantorion [dostęp 2022-05-10] (pol.).
- ↑ Strauss Johann, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-10].
- ↑ Johann Strauß / Strauss (Vater) | Komponist – Blasorchester Noten & Partituren – HeBu Musikverlag GmbH [online], Hebu Music Publishing GmbH [dostęp 2022-05-10].
- ↑ a b c d e Johann Strauss Vater [online], Wiener Institut für Strauss-Forschung (WISF) [dostęp 2022-05-10] (ang.).
- ↑ a b c d Straussowie – Życiorys – Johann Strauss – ojciec i syn, [w:] Austria Atrakcje [online].
- ↑ a b Johann Strauss (ojciec) [online], Filmweb [dostęp 2022-05-10] (pol.).
- ↑ The Strauss Family: 15 facts about Vienna’s musical dynasty [online], Classic FM [dostęp 2022-05-15] (ang.).
- ↑ a b pasje i fascynacje mola książkowego...nie tylko literackie...: Johann Strauss syn – rocznica śmierci... [online], Pasje Fascynacje Mola Książkowego, 3 czerwca 2013 [dostęp 2022-05-10].
- ↑ Jellacic-Marsch (nuty). IMSLP.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Johann Strauss (ojciec) – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Nuty Johanna Straussa w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000120251200
- VIAF: 46947765
- LCCN: n79106446
- GND: 118619098
- NDL: 00621524
- LIBRIS: wt79b2pf018z22s
- BnF: 13900122q
- SUDOC: 031721311
- SBN: SBLV099508
- NLA: 49682299
- NKC: jn19990008310
- BNE: XX1107977
- NTA: 07352851X
- BIBSYS: 90544094
- CiNii: DA03394627
- Open Library: OL5567211A
- PLWABN: 9810630569405606
- NUKAT: n2005118194
- J9U: 987007297862905171
- PTBNP: 162878
- CANTIC: a12269542
- LNB: 000036660
- CONOR: 42394723
- BNC: 000047159
- KRNLK: KAC199626687
- LIH: LNB:HyU;=Bs
- RISM: people/132081
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
