Gabriela Kownacka

Gabriela Kownacka (2006)
Imię i nazwisko	Gabriela Anna Kownacka
Data i miejsce urodzenia	25 maja 1952 Wrocław
Data i miejsce śmierci	30 listopada 2010 Warszawa
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Waldemar Kownacki (1975–1985)
Lata aktywności	1972–2009
Zespół artystyczny
Teatr Narodowy (1999–2009)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Gabriela Anna Kownacka z domu Kwasz (ur. 25 maja 1952 we Wrocławiu, zm. 30 listopada 2010 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa.

Była córką Ottokara Kwasza (ur. 12 stycznia 1922 zm. 3 marca 1992) i Izabelli z domu Tumidajskiej (ur. 18 września 1923 zm. 9 maja 2023)^[1]. W 1971 ukończyła III LO we Wrocławiu i zdała maturę. W tym samym roku dostała się na wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie^[2]. Będąc na pierwszym roku studiów, zagrała rolę Zosi w Weselu Andrzeja Wajdy^[3][2].

Dyplom ukończenia PWST otrzymała w 1975 z tytułem magister sztuki aktor dramatyczny^[2]. W tym samym roku zaangażowała się do Teatru Kwadrat w Warszawie, gdzie zadebiutowała tytułową rolą w sztuce Pepsie Pierrette Bruno, w reżyserii twórcy i dyrektora tego teatru Edwarda Dziewońskiego. Występowała też w Teatrze Telewizji: w 1975 zagrała rolę Maggie w sztuce Arthura Millera Po upadku w reżyserii Andrzeja Łapickiego, zaś w 1976 wystąpiła w roli Marysi w sztuce Roberta Thomasa Spółka morderców w reżyserii Edwarda Dziewońskiego^[2].

W 1977 otrzymała Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego za rolę Maggie i hrabianki Rity w Trędowatej Jerzego Hoffmana, a w 1979 tytuł „Gwiazdy Filmowego Sezonu” podczas Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie za rolę Anity w komedii muzycznej Hallo Szpicbródka, czyli ostatni występ króla kasiarzy. Także w tym samym roku zdobyła nagrodę przewodniczącego komitetu ds. Radia i Telewizji za wybitną współpracę artystyczną z TVP^[2].

W latach 1975–78 występowała w stołecznym teatrze Kwadrat. W 1978 otrzymała od Erwina Axera propozycję angażu do Teatru Współczesnego w Warszawie, a potem w 1983 od Jerzego Grzegorzewskiego, który tworzył zespół po objęciu dyrekcji Teatru Studio w Warszawie. Występowała w nim do 1999^[2]. W 1998 zagrała gościnnie w Teatrze Narodowym rolę siostry Dory w Halce Spinozie według Witkacego w reżyserii Jerzego Grzegorzewskiego. Następnie w latach 1999–2009 była stałą aktorką sceny narodowej^[2].

W latach 90. stworzyła popularne role serialowe w Matkach, żonach i kochankach (1995–98) i Rodzinie zastępczej (1999–2008).

Wystąpiła w ponad 60 rolach Teatru Telewizji i zagrała w ponad 40 spektaklach teatralnych w całym kraju. W 2012 ukazała się książka autorstwa Romana Dziewońskiego pt. Gabi. Gabriela Kownacka^[4].

Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 22 sierpnia 2005 „za zasługi w pracy artystycznej” została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi^[5]. W tym samym roku podczas Festiwalu Dobrego Humoru otrzymała statuetkę „Melonika” dla najlepszej aktorki komediowej^[6].

W 2006 odcisnęła swoją dłoń na Bursztynowej Promenadzie Gwiazd podczas Festiwalu Gwiazd w Gdańsku^[7][2].

W latach 1975–1985 była żoną Waldemara Kownackiego. W 1983 urodziła syna Franciszka. Związana była także z operatorem Witoldem Adamkiem i aktorem Krzysztofem Janczarem^[3]. W 2007 została ambasadorem drugiej edycji programu „Szkoła bez przemocy”^[8]. Zagrała także w reklamie serów Warmia^[9].

W 2004 aktorka zachorowała na raka piersi. Kilkumiesięczne zabiegi chemioterapii i radioterapii dały pozytywny efekt, dzięki czemu mogła powrócić do pracy na planie serialu Rodzina zastępcza^[10].

Na przełomie maja i czerwca 2008 nastąpił gwałtowny nawrót choroby i stan zdrowia aktorki bardzo się pogorszył^[11]. 9 marca 2009 w Teatrze Narodowym odbył się koncert charytatywny, z którego cały dochód został przeznaczony na leczenie aktorki^[12][11].

Zmarła 30 listopada 2010^[13]. 7 grudnia 2010 została pochowana na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 41, grób 27)^[14][15]. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli m.in.: Maja Komorowska, Joanna Szczepkowska, Gołda Tencer, Ewa Ziętek, Marian Opania, Wojciech Malajkat oraz obsada serialu Rodzina zastępcza (Piotr Fronczewski, Jarosław Boberek i inni)^[16]. Aktor Marcin Hycnar odczytał list pożegnalny w imieniu Jana Englerta – dyrektora Teatru Narodowego w Warszawie.

Źródło: FilmPolski.pl^[2].

• 1972: Wesele – Zosia
• 1976: Skazany – Kasia
• 1976: Trędowata – Rita Szylinżanka
• 1977: Ciuciubabka – Grażyna
• 1977: Pani Bovary to ja – sąsiadka
• 1977: Rebus – Ania
• 1977: Rekolekcje – Myszka
• 1977: Szarada – Ewa
• 1978: Hallo Szpicbródka – Anita
• 1980: Urodziny młodego warszawiaka – Jadźka
• 1980: Ukryty w słońcu – Joanna
• 1980: Bo oszalałem dla niej – Sylwia
• 1981: Dziecinne pytania – Bożena
• 1981: Przypadki Piotra S. – prostytutka
• 1981: Spokojne lata – Iza
• 1983: Nadzór – Danusia Wabik
• 1984: 5 dni z życia emeryta – sekretarka w Wytwórni Filmów Dokumentalnych
• 1984: Jak się pozbyć czarnego kota – Krystyna Danek
• 1984: Pismak – Maria
• 1984: Zamiana – Ola
• 1985: Kronika wypadków miłosnych – Olimpia
• 1985: Ga, ga. Chwała bohaterom – blondynka z komputera
• 1985: Żaglowiec – mama Michała
• 1986: Nieproszony gość – Micia
• 1987: Hanussen – żona szefa propagandy
• 1988: Niezwykła podróż Baltazara Kobera – Gertruda
• 1989: Kapitał, czyli jak zrobić pieniądze w Polsce – Barbara
• 1989: Yacht – żona
• 1992: Smacznego telewizorku – Teresa Adler
• 1992: Sauna – Masza
• 1992: Zwolnieni z życia – Elżbieta
• 1993: Nowe przygody Arsena Lupin
• 1995–1998: Matki, żony i kochanki – Dorota Padlewska-Lindner
• 1996: Cesarska tabakierka – baronowa
• 1996: Dzieci i ryby – Ewelina
• 1996: Drugie zabicie psa – kobieta
• 1999: Fuks – matka Aleksa
• 1999: Kiler-ów 2-óch – prezydentowa
• 1999–2008: Rodzina zastępcza – Anna Kwiatkowska
• 1999: Bratobójstwo
• 2001: Pas de deux – Anna Struziakowa
• 2002: Na dobre i na złe – Lidia Kornecka (odc. 93)
• 2003: Powiedz to, Gabi – aktorka
• 2006: Przebacz – matka
• 2006–2007: Dwie strony medalu – Jolanta Wysocka
• 2007: Niania – ona sama

• 1977: Hotel Zacisze
• 1979: Ja, Klaudiusz − Druzylla (odc. 9)
• 1981: Życie jest piękne
• 1986: Annie Hall
• 1983: Goście z galaktyki Arkana − Biba
• 1984: Wybory w VII c − pani Kunze
• 2003: Nawiedzony dwór – Madame Liota
• 2007: Artur i Minimki – babcia Arthura

• 1999: Baldur’s Gate – Viconia DeVir
• 1999: Airline Tycoon
• 2000: Planescape: Torment – Nie-Sława
• 2000: Baldur’s Gate II: Cienie Amn – Viconia DeVir
• 2001: Baldur’s Gate II: Tron Bhaala – Viconia DeVir

• Gabriela Kownacka w bazie IMDb (ang.)
• Gabriela Kownacka w bazie Filmweb
• Gabriela Kownacka w bazie filmpolski.pl
• Gabriela Kownacka, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .
• Gabriela Kownacka na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Gabriela Kownacka w bazie Akademii Polskiego Filmu