Brzeziny-Kolonia
| kolonia | |
 Hałda kopalni rud żelaza „Szczekaczka” | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
ok. 280 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
734[2] |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
42-263[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SCZ |
| SIMC |
0142421 |
Położenie na mapie gminy Poczesna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego  | |
 50°44′45″N 19°06′08″E/50,745833 19,102222[1]
| |
Brzeziny-Kolonia (d. Brzeziny Wielkie Kolonia) – kolonia w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Poczesna granicząca na północy z Częstochową. Przez wieś płynie rzeka Brzezinka.
W przeszłości miejscowość nazywano Brzeziny Wielkie Kolonia, ponieważ osada powstała w wyniku ekspansji wsi Brzeziny Wielkie. Osada graniczy z Brzezinami Nowymi, Brzezinami Wielkimi oraz Brzezinami Małymi. Dwa ostatnie to osiedla znajdujące się obecnie w granicach częstochowskiej dzielnicy Błeszno.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W wyniku II rozbioru Polski wieś znalazła się w granicach Prus, w prowincji Prusy Południowe. Leżała w powiecie częstochowskim, w departamencie łęczyckim, następnie piotrkowskim, a od 1798 roku w departamencie kaliskim. W latach 1807–1815 leżała w Księstwie Warszawskim, w powiecie częstochowskim, w departamencie kaliskim. Po Kongresie Wiedeńskim leżała w Królestwie Polskim, w powiecie częstochowskim, w obwodzie wieluńskim, w województwie kaliskim, od 1837 roku w guberni kaliskiej. Od 1867 roku wchodziła w skład gminy Huta Stara w powiecie częstochowskim w guberni piotrkowskiej.
W wyniku odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku znalazła się w granicach II Rzeczypospolitej. Leżała w gminie Huta Stara (od 1931 gminie Wrzosowa) w powiecie częstochowskim województwa kieleckiego. Po wybuchu II wojny światowej została włączona do III Rzeszy. Znajdowała się w powiecie Blachownia w rejencji opolskiej w prowincji Śląsk (od stycznia 1941 roku w nowej prowincji Górny Śląsk).
Po wojnie należała do gminy Wrzosowa w powiecie częstochowskim w województwie kieleckim (od 1950 w katowickim).
Brzeziny Wielkie, Brzeziny Małe oraz Brzeziny-Kolonia stanowiły gromady, jednostki pomocnicze gminy. W latach 1954–1961 osada podlegała pod gromadę Brzeziny Wielkie, a następnie do 1972 roku pod gromadę Wrzosowa. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie częstochowskim.
Kopalnia Rud Żelaza „Szczekaczka”
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości znajduje się nieczynna kopalnia rudy żelaza „Szczekaczka”, która nazwę wzięła od dawnej nazwy miejscowości. W grudniu 1980 roku na terenie kopalni udostępniono do zwiedzania muzeum rud żelaza im. Stanisława Staszica w Brzezinach Wielkich. Była to jedyna kopalnia tego typu w Polsce. Na teren kopalni przeniesiono eksponaty z częstochowskiego Muzeum Górnictwa. Większość z nich umieszczono w chodnikach kopalni. Zgromadzono tu ważniejsze i powszechnie stosowane w czynnych kopalniach narzędzia, urządzenia i maszyny, wózki górnicze z różnych okresów. W budynku na powierzchni umieszczono wystawę obrazującą historię górnictwa rud żelaza w Polsce. Muzeum zlikwidowano w 1984[4], przenosząc wyposażenie do specjalnie do tego celu przygotowanych podziemnych korytarzy, znajdujących się w parku im. Stanisława Staszica w Częstochowie. Mieści się w nich otwarte w 1989 roku Muzeum Górnictwa Rud Żelaza w Częstochowie[5]. W 1981 roku powstał film Z dziejów górnictwa rud żelaza w reżyserii M. Szemalikowskiego ukazujący pracę górników w kopalni „Szczekaczka”. Na podstawie tego filmu powstał krótkometrażowy dokument Koniec kopalni „Szczekaczka” zrealizowany przez TVSilesia. Większość scen dokumentu sfilmowano w korytarzach Muzeum Górnictwa Rud Żelaza w Częstochowie.
Mapa
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 11331
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 98 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wyborcza.pl [online], czestochowa.wyborcza.pl [dostęp 2016-05-13].
- ↑ Muzeum Górnictwa Rud Żelaza | Muzeum Górnictwa Rud Żelaza – Muzeum Częstochowskie [online], kopalnia.muzeumczestochowa.pl [dostęp 2016-05-13].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Historia wsi Brzeziny-Kolonia na portalu internetowym korwinow.com
- Film Koniec Kopalni Szczekaczka na serwisie internetowym You Tube
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osada | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
