Łosośna (Grodno)
| Dzielnica Grodna | |
 Skrzyżowanie ulicy Łosośnej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Miasto | |
| W granicach Grodna |
24 kwietnia 2008 |
| Populacja (1999) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Grodna  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
 53°40′20″N 23°46′35″E/53,672222 23,776389
| |
Łosośna (biał. Ласосна, Łasosna; ros. Лососна, Łososna) – część rejonu kastrycznickiego[1] miasta Grodno na Białorusi.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś ekonomii grodzieńskiej[a].
Po III rozbiorze znalazła się w granicach zaboru pruskiego[b]. Wedle anegdoty most na Łosośnie pod Grodnem nazywano wówczas najdłuższym mostem na świecie, ponieważ przekroczenie go „zajmowało” 13 dni. Wynikało to z faktu, że w tym miejscu na rzece przebiegała granica między Królestwem Prus, gdzie posługiwano się kalendarzem gregoriańskim, a Cesarstwem Rosyjskim, w którym używano kalendarza juliańskiego. Podróżujący z Grodna do Łosośny „tracił” 13 dni[2].
Po traktacie tylżyckim Łosośna stała się miejscowością graniczną w Królestwie Polskim – na Łosośnie (Łososiance) przebiegała granica między „Kongresówką” a Cesarstwem Rosyjskim[3].
W 2 poł. XIX w. wieś i osada młyńska Łososna leżały w gminie Łabno, w powiecie augustowskim[4] guberni augustowskiej, a następnie suwalskiej. Mieszkańcy należeli do parafii w Adamowiczach[4].
W 1827 r. było tu 16 domów i 97 mieszkańców, zaś przed 1884 – 18 domów i 152 mieszkańców[4].
W dwudziestoleciu międzywojennym Łosośna znajdowała się w gminie Łabno, w powiecie augustowskim województwa białostockiego Rzeczypospolitej Polskiej[5]. Istniała tu szkoła powszechna[6][7].
Po agresji sowieckiej wieś znalazła się pod władzą radziecką. W latach 1940–1954 (z przerwą na okupację niemiecką – Bezirk Bialystok) Łosośna była centrum sielsowietu w rejonie sopoćkińskim BSRR. Następnie – jedną z wsi w sielsowiecie Podłabienie, w rejonie grodzieńskim obwodu grodzieńskiego.
W 1957 r. prawobrzeżną część Łosośny włączono do Grodna[8].
24 kwietnia 2008 r. cała Łosośna została włączona w granice Grodna[9].
W 2021 r. na terenie Grodna istniało kilka lokalizacji o nazwie Łosośna[10], powiązanych etymologicznie i topograficznie z dawną wsią w gminie Łabno, m.in.: osiedla Łososno I (Лососнo-1: 53°40′15″N 23°45′39″E/53,670833 23,760833), Łososno II (Лососнo-2: 53°40′04″N 23°45′59″E/53,667778 23,766389), Łososno III (Лососнo-3: 53°39′53″N 23°45′44″E/53,664722 23,762222), Łososno IV (Лососнo-4[11]: 53°39′30″N 23°45′17″E/53,658333 23,754722), ulica Łosośna (53°40′04″N 23°46′20″E/53,667778 23,772222), park leśny Łosośna (лесопарк Лососно[12]: 53°40′36″N 23°47′36″E/53,676667 23,793333) wszystkie po lewej stronie rzeki Łosośna.
Stacje kolejowa Łosośno (станция Лососно) związana jest z topografią dawnej gminy Hornica, w powiecie grodzieńskim, w której w 1924 r. znajdowały się ponadto osady młyńskie Łosośna I-III[13]. Na mapie WIG-u przystanek Łosośna widoczny jest na południowy wschód od Łosośny w gminie Łabno – między Kiełbasinem a Augustówkiem[14].
Urodzeni w Łosośnie
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Malewicz (ur. w 1950) – inżynier i działacz polonijny, współzałożyciel i wiceprzewodniczący Związku Polaków na Białorusi
- Tadeusz Gawin (ur. w 1951) – publicysta i działacz polonijny, współzałożyciel i pierwszy przewodniczący ZPB
- Alena Sobalewa (ur. w 1993) – białoruska lekkoatletka specjalizująca się w rzucie młotem
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Suplement Słownika geograficznego Królestwa Polskiego podaje następujące jednostki osadnicze o nazwie Łosośna zlokalizowane w okolicy ówczesnego Grodna:
- folwark dóbr Augustówek (zob. pałac Augustówek w Grodnie) w powiecie grodzieńskim guberni grodzieńskiej[15];
- trzy majątki i Ł. Mała i Wielka i dwa majątki w powiecie sokólskim guberni grodzieńskiej[16];
- Kopaniki[17] (pierwotnie Łosośna), wieś w gminie Kruhlany w powiecie sokólskim[18]
- ↑ Piotr Jaksa Bykowski opisujący pobyt Stanisława Augusta Poniatowskiego w Grodnie wspomina wizyty ekskróla w Łosośnej o 3 wiorsty od Grodna, gdzie wówczas jeszcze było kilka gmachów fabrycznych Tyzenhausa i pałac Radziwiłła[19]. Owa Łosośna (po prawej stronie rzeki Łosośna) znajdowała się pod władzą rosyjską i nie należy jej mylić z Łosośną opisywaną w tym artykule. Oddzielnie autor wspomina o przejażdżkach do Karolina (również zwanego Łosośną). W tym przypadku chodzi z pewnością o tę część majątku, która znajdowała się wówczas pod zaborem rosyjskim[20].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Из истории развития / З гісторыі развіцця. Администрация Октябрьского района города Гродно. [dostęp 2022-01-13].
- ↑ 6 проблем, которые возможны из-за "лежачего" в Лососно. Анализ от гродненца. autogrodno.by, 2020-07-27. [dostęp 2022-01-14]. (ros.).
- ↑ Niemen. W: Zygmunt Gloger: Dolinami rzek. Opisy podróży wzdłuż Niemna, Wisły, Bugu i Biebrzy. Warszawa: 1903.
- ↑ a b c Łososna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 737.
- ↑ Łosośna. Radzima.net. [dostęp 2022-01-12].
- ↑ Historia jednej tabliczki. Kresy24.pl, 2019-02-13. [dostęp 2022-01-12].
- ↑ Rusłan Kulewicz: «Рисковал, но сохранил». Гродненец показал табличку, которую спрятал его прадед в 1939 году. hrodna.life, 2019-02-12. [dostęp 2022-01-13]. (ros.).
- ↑ Хронология важнейших событий истории Гродно с 1655 года. grodno.by. [dostęp 2022-01-17].
- ↑ Указ Президента Республики Беларусь от 24 апреля 2008 г. № 234 «О некоторых вопросах административно-территориального устройства г. Гродно и Гродненского района». pravo.levonevsky.org. [dostęp 2022-01-12].
- ↑ Por. Zmiany wprowadzone na 67. posiedzeniu Komisji (25 stycznia 2012 roku). KSNG. [dostęp 2022-01-17].
- ↑ Лососнo-4. mapcarta.com. [dostęp 2022-01-14].
- ↑ Лесопарк Лососно. yandex.ru. [dostęp 2022-01-14].
- ↑ Gmina wiejska Hornica. Radzima.net. [dostęp 2022-01-12].
- ↑ GRODNO-ZACHÓD. maps.mapywig.org. [dostęp 2022-01-12].
- ↑ Łosośna 1.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 274.
- ↑ Łosośna 2.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 274.
- ↑ a b Łosośna 3.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 274.
- ↑ Kopaniki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 119.
- ↑ Piotr Jaksa Bykowski: Dwór królewski w Grodnie: Epizod biograficzny (1795-1797). Warszawa: Gebethner i Wolff, 1884, s. 64, 115.
- ↑ Karolin (13), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 851.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Лососна. globustut.by. [dostęp 2022-01-17]. (ros.).
- г.Гродно, мкрн. Лососно-1,2,3,4. YouTube, 2021-07-0. [dostęp 2022-01-14].
| Części miasta |
|
|---|---|
| Inne (historyczne) |
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
