Масаи
маасаи
Бүкіл халықтың саны
1 млн.
Ең көп таралған аймақтар
Кения	660 000
Танзания	340 000
Тілдері
масаи тілі
Діні
дәстүрлі нанымдар

Масаи — Кенияның оңтүстігі мен Танзанияның солтүстігіндегі саваннада тұратын жартылай көшпелі африкалық байырғы халық. Масаилар Шығыс Африкадағы ең танымал тайпалардың бірі.^[1] Жалпы саны 1 млн. адамға жуық. Кениядағы саны 660 мың адам, Танзанияда 340 мың адам. (2009, бағалау).^[2]

Тілі - масаи тілі. Олардың көпшілігі ағылшын және суахили тілінде сөйлейді.^[3]

Дәстүрлі нанымдарды ұстанады.

Олардың ата-бабалары алғаш рет Африканың солтүстігінде пайда болды, кейінірек олар оңтүстікке, Ніл аңғарының бойына қоныс аударды және XV ғасырдың ортасында Солтүстік Кенияға келген деп есептеледі. Олар оңтүстікке қарай жылжып, жолындағы барлық тайпаларды жаулап алды. Сапарының соңында Маасайлар Рифт алқабындағы барлық дерлік жерлерді және Марсабит пен Додома тауларының арасындағы іргелес аумақтарды иеленді. Мұнда олар қоныстанып, мал шаруашылығымен айналысты.^[4]

Негізгі дәстүрлі кәсіптері - көшпелі мал шаруашылығы (зебу, есектер), ара шаруашылығы, аң аулау, балық аулау. Масаидың арнайы топтары (квави, аруша) егіншілікпен айналысады (элеусина, асқабақ, маис), бірақ бұл беделді емес кәсіп болып саналады. Сиырлар (жергілікті тұқым зебуға көбірек ұқсайды) масаи өмірінің негізі болып табылады. Жалпы алғанда, бұл халықтың бүкіл жауынгерлік тәжірибесі олардың малдарын қол сұғушылықтан қорғауға тырысады.^[5]

Масаилар жайылымдық жерлерді иемденетін аумақтық қауымдастықтарға бөлінді. Патрилиндік рулар некедегі және мұрагерліктегі маңыздылығын сақтап қалды. Неке патрилокальды. Көп әйелділік кең таралған, әйелдердің саны рудың байлығына қарай анықталды. Әйелі үшін малмен төлем төленді (бұл маасайлар үшін басты құндылық).

Жас класстарының, инициациялардың дамыған жүйесі болды. 12-17 жастан 25-30 жас аралығындағы үйленбеген жастар жауынгерлер отрядтарын құрады (олар мал баққан, мал ұстау үшін көршілес тайпаларға шапқыншылық жасаған). Қоғамды басқаруды ақсақалдар кеңесі басқарды. Соғыс бастықтары мен лейбондар (старшындар) маңызды рөл атқарды.

Дәстүрлі қоныстары 20-дан 50-ге дейін үйшіктерден тұратын - краал, дуалмен қоршалған. Шөппен жабылған жалпақ шатырлы және бұтақтардан тоқылып балшық пен тезек араластырып сыланған үйшіктері бар.

Дәстүрлі киімдері — былғарыдан жасалған жамылғы мен таңғыш, жауынгерде түйеқұс қауырсындарынан жасалған бас киім, теріден жасалған зергерлік бұйымдар, әйелдерде — көбінесе моншақтардан жасалған зергерлік бұйымдар. Бастары қырылған, төменгі жақтан екі алдыңғы тіс алынып тасталады, құлақтары тесілген.

Негізгі азығы – сүт және сүт өнімдері, сүтке араласқан қан (сирек жағдайда мал сойылады). Балалар мен үйленген ер адамдар көкөністерді жейді.^[6]

Африка халықтары Бұл ((Әлем халықтары)) үлгісінің бір бөлігі Ағаулар • Адангмелер • Акандар • Аквапимдер • Алжирлықтар • Алурлар • Амбунду • Амхаралар • Ангас • Ағылшын-африкалықтар • Ануак • Аргоббалар • Афарлар • Африканерлер • Ачемдер • Ачоли • Ашантилар • Багалар • Багирмилер • Баде • Бакве • Баланте • Бамбаралар • Бамилеке • Бамум • Бангилер • Банда • Банди • Бантулар • Баньяруанда • Барбалар • Бари (Африка) • Баса • Бассари • Басуто • Батеке • Бауле • Беджа • Бемба • Бена • Берберлер • Бете • Биафада • Бидього • Бини • Биралар • Биром • Биса • Боа • Бобо • Бозо • Боки • Болева • Бонго • Бони • Буби • Буллом • Бура • Бурун • Буса • Бушмендер • Ваи • Вала • Венда • Видекум • Волоф • Вуте • Га • Гандалар • Гбайя • Гбари • Гвере • Герелер • Гереро • Гимирра • Гишу • Гого • Гола • Гонга • Гонжа • Грустар • Гуан • Гураге • Гурма • Гусилер • Дагари • Даго • Дагомба • Дамара • Дан • Дасанеч • Джагга • Джанджэро • Джукун • Диалонке • Динка • Диола • Догон • Дуала • Дьюла • Загава • Занде • Зарамо • Зенага • Зұлыстар • Ибибио • Ивбиосакон • Игала • Игбира • Иболар • Иджо • Идома • Ила • Инеме • Ираку • Ирамба • Итсекири • Ишан • Йеен • Йорубалар • Кабилдер • Кабовердтер • Кабие • Каколе • Календжин • Камба • Камбари • Карамоджонг • Каре • Катаб • Кваву • Квени • Кемант • Кикуйю • Кинга • Кисси • Коалиб • Комолар • Конго • Конзо • Конкомба • Коно • Консо • Кордофан халықтары • Коса • Котоко • Кпелле • Креолдар • Кру • Куланго • Кунама • Куранко • Куриа • Кусаси • Кушиттер • Ланго • Ландума • Либериялықтар • Ливиялықтар • Лимба • Лоби • Лози • Лома • Лотуко • Луба • Лундалар • Луо • Лухья • Лучази • Луэна • Маба • Маврикийлер • Маврлар • Мака • Маконде • Макуа • Малагасийлер • Малинке • Мампрустар • Мандара • Манджак • Мандинго • Мано • Марги • Марокколықтар • Маса • Масаи • Матабеле • Мба • Мбете • Мбоши • Мбунда • Менде • Меру • Миджикенда • Моба • Монго • Моси • Мпонгве • Муби • Мумуйе • Мурле • Набдам • Налу • Нанкансе • Нанумба • Нгбанди • Нгонилер • Нгунди • Нзима • Нилоттар • Нубиялықтар • Нупе • Нуэр • Ньоро • Ньямвези • Ньянколе • Ньятуру • Овамбо • Овимбунду • Огонилар • Омето • Оромо • Педи • Пигмейлер • Пуну • Рега • Руанда • Рунди • Саката • Само • Сандаве • Сантомеліктер • Сара • Сахо • Свазилер • Сенуфо • Сере-мунду • Серер • Сидамо • Сисала • Собо • Сога • Сомалиліктер • Сомба • Сонгай • Сонинке • Суахили • Суба • Судандықтар • Сукума • Сусу • Таита • Талленси • Тем • Темне • Тенда • Тесо • Тетела • Тив • Тиграи • Тигре • Тикар • Торо • Тсаанги • Тсвана • Тсондар • Туарегтер • Тубулар • Тукулер • Тунистіктер • Туркана • Фанг • Фанти • Фернандино • Фипа • Фон • Фульбе • Фур • Ха • Хадза • Хасонке • Хаусалар • Хехе • Чамба • Чанга • Чига • Чокве • Шамбала • Шиллук • Шона • Эве • Экои • Этсако • Эфик • Якё • Яунде