For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for ترکیبیات.

ترکیبیات

برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع، با ارائهٔ منابع معتبر به بهبود این مقاله کمک کنید. مطالب بی‌منبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد.یافتن منابع: "ترکیبیات" – اخبار · روزنامه‌ها · کتاب‌ها · آکادمیک · جی‌استور (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید)

ترکیبیات (به انگلیسی: combinatorics) شاخه‌ای از ریاضیات است که به بررسی ساختارهای متناهی و شمارا می‌پردازد. بخش‌های مختلف ترکیبیات تشکیل شده‌اند از:

  • شمارش ساختارهای دارای حالت یا اندازه‌ای خاص (ترکیبیات شمارشی) بانمادnCr و ترتیب nPr این نماد هارو می توان در ماشین حساب مهندسی پیدا کرد
  • تصمیم‌گیری این که چه زمانی معیارهای خاصی مانند تعادل و تقارن رعایت می‌شوند و ساخت و بررسی اشیائی که از معیارها پیروی می‌کنند. (طراحی ترکیبیاتی و نظریه ماتروید)
  • پیدا کردن «بزرگ‌ترین» شیء، «کوچک‌ترین» شیء یا شیء «بهینه». (بهینه‌سازی ترکیبیاتی و ترکیبیات کرانگینه).
  • بررسی ساختارهای ترکیبیاتی به‌وجود آمده در زمینه‌های جبری یا به‌کارگیری فنون جبری در مسائل ترکیبیاتی (ترکیبیات جبری)

مسائل ترکیبیات در بخش‌های زیادی از ریاضیات خالص مانند جبر، نظریه احتمالات، توپولوژی و هندسه به‌وجود می‌آیند و ترکیبیات کاربرد بسیاری در بهینه‌سازی، علوم رایانه، نظریه ارگودیک و فیزیک آماری دارد. به‌طور تاریخی بسیاری از مسائل ترکیبیات، راه حلی تک کاره به مسائلی که در بخش‌های مختلف ریاضی پیش آمده‌اند داده‌است. اما در اواخر سده بیستم متدهای کلی و قدرتمندی درست شد که ترکیبیات را به بخشی جدا در ریاضیات تبدیل کرد. یکی از قدیمی‌ترین و دم‌دستی‌ترین تکه‌های ترکیبیات نظریه گراف‌ها است که کاربردهای بسیاری در شاخه‌های مختلف دارد. ترکیبیات در علوم رایانه برای بدست آوردن فرمول‌ها و تخمین‌ها در تحلیل الگوریتم‌ها کاربرد بسیاری دارد.

پنج درخت دودویی بر سه رأس، مثالی از اعداد کاتالان
  • منظور از یک الگوی ترکیبیاتی، یک پیکربندی یا آرایش از عناصر یا وضع کنار هم قرارگرفتن عناصر سازنده در یک الگو است، که هر بار وضعیت یا حالتی را اتخاذ می‌کنند که یک عضو از میان مجموعهٔ ترکیبات مختلف (و از میان حالات مختلف ترکیبیاتی یک موجودیت ریاضی) است.

ترکیبیات به همراه ریاضیات گسسته از علوم اساسی المپیاد‌های کامپیوتر هستند. به این دلیل که ترکیبیات نقش مهمی در علوم رایانه دارد.

به ریاضیدانی که ترکیبیات را مطالعه می کند، ترکیب گرا می‌گویند.

تاریخچه

[ویرایش]

مفاهیم پایه ترکیبیات و نتایج شمارشی در سراسر جهان باستان دیده می‌شود. در قرن ششم قبل از میلاد، سوشروتا (Sushruta) پزشک هندی در سوشروتا سامهیت (Sushruta Samhit) اظهار می‌دارد که ۶۳ ترکیبیات را می‌توان از ۶ طعم مختلف، یک بار در هر بار، دو بار در هر بار و غیره ایجاد کرد؛ بنابراین همه احتمالاً ۱–۲۶ را محاسبه کرد. پلوتارک مورخ یونانی نیز به بحثی میان کریسیپوس (قرن سوم قبل از میلاد) و هیپارخوس (قرن دوم قبل از میلاد) در مورد یک مشکل شمارشی نسبتاً ظریف اشاره می‌کند که بعدها مشخص شد به اعداد شرودر-هیپارخوس مربوط می‌شده‌است.[۱]

منابع

[ویرایش]
  1. Hogendijk, Jan P. (1986). "Arabic Traces of Lost Works of Apollonius". Archive for History of Exact Sciences. 35 (3): 187–253. ISSN 0003-9519.
{{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}}
ترکیبیات
Listen to this article

This browser is not supported by Wikiwand :(
Wikiwand requires a browser with modern capabilities in order to provide you with the best reading experience.
Please download and use one of the following browsers:

This article was just edited, click to reload
This article has been deleted on Wikipedia (Why?)

Back to homepage

Please click Add in the dialog above
Please click Allow in the top-left corner,
then click Install Now in the dialog
Please click Open in the download dialog,
then click Install
Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list,
then click Install
{{::$root.activation.text}}

Install Wikiwand

Install on Chrome Install on Firefox
Don't forget to rate us

Tell your friends about Wikiwand!

Gmail Facebook Twitter Link

Enjoying Wikiwand?

Tell your friends and spread the love:
Share on Gmail Share on Facebook Share on Twitter Share on Buffer

Our magic isn't perfect

You can help our automatic cover photo selection by reporting an unsuitable photo.

This photo is visually disturbing This photo is not a good choice

Thank you for helping!


Your input will affect cover photo selection, along with input from other users.

X

Get ready for Wikiwand 2.0 🎉! the new version arrives on September 1st! Don't want to wait?