Υποβρωμιώδες οξύ
| Υποβρωμιώδες οξύ | |
|---|---|
| |
| |
| Γενικά | |
| Όνομα IUPAC | Υποβρωμιώδες οξύ |
| Άλλες ονομασίες | Βρωμανόλη Υδροξειδοβρωμίνη |
| Χημικά αναγνωριστικά | |
| Χημικός τύπος | HOBr |
| Μοριακή μάζα | 96,911 amu |
| Αριθμός CAS | 13517-11-8 |
| SMILES | OBr |
| InChI | 1S/BrHO/c1-2/h2H |
| PubChem CID | 83547 |
| ChemSpider ID | 75379 |
| Δομή | |
| Φυσικές ιδιότητες | |
| Χημικές ιδιότητες | |
| Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). | |
Το υποβρωμιώδες οξύ (αγγλικά: hypobromous acid) είναι ανόργανη χημική ένωση, με μοριακό τύπο HOBr (ενίοτε γράφεται ως HBrO ή και ως BrOH). Είναι ασθενές και ασταθές οξύ, που υπάρχει μόνο σε μορφή διαλύματος και έχει χημικές και φυσικές ιδιότητες πολύ παρόμοιες με αυτές του υποχλωριώδους οξέος (HOCl). Σε υδατικό διάλυμα, το υποβρωμιώδες οξύ διίσταται σε υποβρωμιώδη ανιόντα (OBr–) και υδρογονοκατιόντα (H+):
Παραγωγή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αν προστεθεί (στοιχειακό) βρώμιο σε νερό παράγεται (αμφίδρομα) υποβρωμιώδες οξύ και υδροβρωμικό οξύ:
Επειδή η αντίδραση είναι αμφίδρομη, όταν είναι επιθυμητή η απομόνωση διαλύματός του, προστίθεται οξείδιο του υδραργύρου (HgO), που καταβυθίζει τα βρωμιούχα ανιόντα με τη μορφή βρωμιούχου υφυδραργύρου (Hg2Br2), και έτσι μετατοπίζει τη χημική ισορροπία προς τα δεξιά[1]:
Στη φύση, το υποβρωμιώδες οξύ παράγεται από βρωμοϋπεροξειδάσες, που είναι ένζυμα που καταλύουν την οξείδωση βρωμιούχων ιόντων (Br–) σε υποβρωμιώδη από υπεροξείδιο του υδρογόνου (H2O2):[2]
Χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το υποβρωμιώδες οξύ έχει pKa = 8,65 και γι' αυτό διίσταται μόνο μερικώς στο νερό, σε pH = 7. Όπως και το ίδιο το οξύ, τα υποβρωμιώδη άλατα είναι επίσης ασταθή, έχοντας τη μορφή κιτρινόχρωμων διαλυμάτων με αρωματική οσμή[1], και τείνουν να δυσαναλογοποιηθούν, συμπαράγοντας βρωμικό και υδροβρωμικό οξύ ή τα αντίστοιχα άλατά τους, αντίστοιχα:
Γι' αυτό παραγωγή, η αποθήκευση και η μεταφορά τους, όποτε χρειάζεται, γίνεται στους 0 ° C.
Το δυναμικό οξειδοαναγωγής HBrO/Br- ανέρχεται σε 1,34 Volt[1].
Δίνει αντιδράσεις προσθήκης, για παράδειγμα με αλκένια[3]:
Εφαρμογές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το υποβρωμιώδες οξύ χρησιμοποιείται ως λευκαντικό, ως οξειδωτικό μέσο, ως αποσμητικό και ως απολυμαντικό, εξαιτίας της ικανότητάς του να σκοτώνει τα κύτταρα πολλών παθογόνων. Η ένωση παράγεται (φυσιολογικά) από θερμόαιμους σποδυλωτούς οργανισμούς, ιδιαίτερα από τα ηωσινόφιλα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία την παράγουν με τη δράση της ηωσινοφιλυπεροξειδάσης, που είναι ένα ένζυμο που «προτιμά» να χρησιμοποιεί βρώμιο[4]. Χρησιμοποιείται επίσης σε εγκαταστάσεις υδρομασάζ και ιαματικές πηγές ως μικροβιοκτόνο μέσο. Ουσιαστικά χρησιμοποιείται και εδώ ως οξειδωτικό μέσο, δηλαδή με παρόμοια δράση με αυτήν της υπεροξειδάσης στα ηωσινόφιλα. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με υποχλωριώδες οξύ (HOCl).
Αναφορές και σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 A. F. Holleman, E. Wiberg, N. Wiberg: Lehrbuch der Anorganischen Chemie. 101. Auflage. de Gruyter, Berlin 1995, ISBN 3-11-012641-9 (eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche).
- ↑ Butler, Alison.; Walker, J. V. (1993). «Marine haloperoxidases». Chemical Reviews 93 (5): 1937–1944. doi:.
- ↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 156, §6.8.4.
- ↑ Mayeno, AN; Curran, AJ; Roberts, RL; Foote, CS (1989). «Eosinophils preferentially use bromide to generate halogenating agents -- Mayeno et al. 264 (10): 5660 -- Journal of Biological Chemistry». The Journal of Biological Chemistry 264 (10): 5660–8. PMID 2538427. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-05-26. https://web.archive.org/web/20090526042824/http://www.jbc.org/cgi/content/abstract/264/10/5660. Ανακτήθηκε στις 2008-01-12.
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Text is available under the CC BY-SA 4.0 license; additional terms may apply.
Images, videos and audio are available under their respective licenses.
