Эфект Кодзаі — перыядычная змена суадносін эксцэнтрысітэту і нахілу арбіты пад уздзеяннем масіўнага цела або некалькіх цел. Такім чынам, лібрацыі (ваганні вакол пастаянных значэнняў) адбываецца ў аргуменце перыцэнтра.

Гэты эфект быў апісаны ў 1961 годзе савецкім навукоўцам у галіне нябеснай механікі і дынамікі касмічных палётаў М. Л. Лідавым пры даследаванні арбіт штучных і натуральных спадарожнікаў планет ^[1][2] і ў 1962 годзе японскім астраномам Ёсіхідэ Кодзай (古在 由秀), калі ён аналізаваў арбіты астэроідаў^[3]. Як паказалі далейшыя даследаванні, рэзананс Лідава-Кодзаі з’яўляецца важным фактарам, што фармуе арбіты нерэгулярных спадарожнікаў планет, транснептунавых аб’ектаў, а таксама пазасонечных планет і кратных зорных сістэм^[4].

Для нябеснага цела з эксцэнтрысітэтам ${\displaystyle e\,\!}$ і нахілам ${\displaystyle i\,\!}$, якое круціцца вакол большага цела, захоўваецца наступнае пастаяннае суадносіны:

${\displaystyle {\sqrt {(1-e^{2})))\cos i}$

Гледзячы на гэтыя суадносіны, можна сказаць, што эксцэнтрысітэт можа быць «абмяняны» на нахіл і наадварот, і гэта перыядычнае ваганне можа прывесці да рэзанансу паміж дзвюма нябеснымі целамі. Такім чынам, амаль кругавыя, надзвычай нахільныя арбіты могуць атрымаць вельмі вялікі эксцэнтрысітэт у абмен на меншы нахіл. Так, напрыклад, эксцэнтрысітэт, які павялічваецца, пры пастаяннай вялікай паўвосі памяншае адлегласць паміж аб’ектамі ў перыгеліі, і гэты механізм можа прымусіць каметы станавіцца калясонечнай.

Як правіла, для аб’ектаў на арбітах з нізкім нахілам падобныя ваганні прыводзяць да прэцэсіі аргументу перыцэнтра. Пачынаючы з некаторага значэння вугла, прэцэсія пераходзіць у лібрацыю ў дыяпазоне прыблізна 90° або 270°, і перыцэнтр (пункт максімальнага збліжэння) будзе вагацца вакол гэтых значэнняў. Мінімальны вугал ладу называецца вуглом Кодзаі і роўны:

${\displaystyle \arccos \left({\sqrt {\frac {3}{5))}\right)\approx 39.2^{o))$

Для рэтраградных спадарожнікаў ён роўны 140,8°.

Нябесная механіка
Законы і задачы	Законы Ньютана Закон сусветнага прыцягнення Законы Кеплера Задача двух цел Задача трох цел Гравітацыйная задача N цел Задача Бертрана Ураўненне Кеплера
Нябесная сфера	Сістэма нябесных каардынат галактычная гарызантальная экватарыяльная экліптычая Міжнародная нябесная сістэма каардынат Сферычная сістэма каардынат Вось свету Нябесны экватар Прамое ўзыходжанне Схіленне Экліптыка Раўнадзенства Сонцастаянне Фундаментальная плоскасць
Параметры арбіт	Кеплеравы элементы арбіты эксцэнтрысітэт вялікая паўвось сярэдняя анамалія даўгата ўзыходнага вузла аргумент перыцэнтра Апацэнтр і перыцэнтр Арбітальная скорасць Вузел арбіты Эпоха
Рух нябесных цел	Рух Сонца і планет па нябеснай сферы Эфемерыды Канфігурацыі планет процістаянне квадратура парад планет Кульмінацыя Сідэрычны перыяд Арбітальны рэзананс Перыяд вярчэння Апярэджванне раўнадзенстваў Сінадычны перыяд Збліжэнне Зацьменне сонечнае зацьменне месячнае зацьменне сарас Метонаў цыкл Пакрыццё Праходжанне Лібрацыя Элангацыя Эфект Кодзаі Эфект Яркоўскага Эфект Джанібекава
Астрадынаміка Касмічны палёт Касмічная скорасць першая (кругавая) другая (парабалічная) трэцяя чацвёртая Формула Цыялкоўскага Гравітацыйны манеўр Гоманаўская траекторыя Метад аскулюючых элементаў Прыліўное паскарэнне Змена нахілу арбіты Стыкоўка Пункты Лагранжа Эфект «Піянера» Арбіты КА Геастацыянарная арбіта Геліяцэнтрычная арбіта Геасінхронная арбіта Геацэнтрычная арбіта Геапераходная арбіта Нізкая апорная арбіта Палярная арбіта Тундра-арбіта Сонечна-сінхронная арбіта Маланка-арбіта Аскулюючая арбіта