Смалявічы
Поўная назва	ТАА «Футбольны клуб „Смалявічы“»
Заснаваны	2009
Горад	Смалявічы, Беларусь
Стадыён	«Азёрны» Умяшчальнасць: 1600
2021	12 месца ў Мінскім дывізіёне Другой лігі
Сайт	Афіцыйны сайт
Асноўная форма Гасцявая форма

«Смалявічы» — беларускі футбольны клуб з горада Смалявічы, заснаваны ў 2009 годзе. У 2018 і 2020 гадах выступаў у Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі.

У 1996—1997 гадах клуб са Смалявічаў пад назвай «Крышталь» гуляў у Трэцяй лізе чэмпіянату Беларусі.

У 2009 годзе быў створаны клуб «Вігвам» (назва ад фірмы-спонсара). Першы сезон клуб правёў у чэмпіянаце Мінскай вобласці, а на наступны год заявіўся ў Другую лігу. Але тады клуб поспехаў не меў, знаходзячыся пераважна ў ніжняй частцы табліцы.

Улетку 2011 года клуб быў перайменаваны ў «Смалявічы», а галоўным трэнерам клуба стаў Юрый Пунтус, нядаўна звольнены з брэсцкага «Дынама». На той момант каманда займала апошняе месца ў Другой лізе. Клуб здолеў выправіць сітуацыю, скончыўшы сезон на 12 месцы з 16.

У сезоне 2012 клуб, які атрымаў новую назву «Смалявічы-СТІ» (ад новага спонсара, фірмы СарматТэрмаІнжынірынг), стаў галоўным фаварытам Другой лігі. Узмацніўшыся перспектыўнімі маладымі ігракамі, «Смалявічы-СТІ» упэўнена ішлі да сваёй мэты — выхаду ў Першую лігу.

У кастрычніку 2012 года каманда правяла першы матч на новым стадыёне «Азёрны». Атрымаўшы перамогу над «Асіповічамі» (2:0), «Смалявічы-СТІ» датэрмінова аформілі выхад у Першую лігу.

У сезоне 2013 «Смалявічы-СТІ» дэбютавалі ў Першай лізе. Каманда працягвала выступаць маладымі ігракамі, толькі ўзмацнілася вопытным Алегам Страхановічам, які працаваў пад кіраўніцтвам Юрыя Пунтуса ў БАТЭ і МТЗ-РІПА.

Асаблівых поспехаў клуб са Смалявічаў не меў, чаргуючы перамогі з паражэннямі, і ў выніку апынуўся ў сярэдзіне турнірнай табліцы.

У кастрычніку 2013 года, пасля разгромнага паражэння да светлагорскага «Хіміка» (1:6), Юрый Пунтус падаў у адстаўку з пасады галоўнага трэнера^[1]. Выканаўцам абавязкаў галоўнага трэнера стаў Альберт Рыбак, які да гэтага быў трэнерам брамнікаў.

Хутка пасля Пунтуса каманду пакінуў і адзін з лідараў Алег Страхановіч. Каманда скончыла сезон на 8 месцы.

Пасля заканчэння сезона, у снежні 2013 года, Альберт Рыбак быў прызначаны галоўным трэнерам^[2]. Каманда здолела захаваць большую частку ігракоў, хоць некаторыя ўслед за Юрыем Пунтусам перайшлі ў мазырскую «Славію».

Першую палову сезона 2014 каманда ішла ў сярэдзіне табліцы. У жніўні 2014 года «Смалявічы-СТІ» сталі навязваць барацьбу за трэцяе месца, якое давала права на стыкавыя матчы за месца ў Вышэйшай лізе. Але пасля трох паражэнняў запар у верасні 2014 каманда зноў апынулася ў сярэдзіне табліцы, з-за чаго быў звольнены галоўны трэнер Альберт Рыбак^[3]. Новы трэнер, Дзмітрый Навіцкі, які раней узначальваў «Мінск-2», не здолеў выправіць сітуацыю. Атрымаўшы паражэнні ў пяці апошніх турах, «Смалявічы-СТІ» занялі выніковае дзясятае месца.

У сезоне 2015 значна абнавіўся склад каманды — больш чым напалову. Сезон пачаўся няўдала — пасля шэрагу паражэнняў каманда апынулася ў канцы табліцы. Нягледзячы на тое, што сітуацыя пазней пачала выпраўляцца, у жніўні 2015 года галоўны трэнер Дзмітрый Навіцкі быў звольнены^[4]. Неўзабаве новым трэнерам быў прызначаны Аляксандр Бразевіч^[5], вядомы па працы ў такіх клубах, як «Смаргонь», «Тарпеда-БелАЗ» і «Рэчыца-2014». Бразевіч здолеў падняць каманду з 10-га на 7-е месца, якое стала найлепшым у гісторыі клуба. Па заканчэнні сезона ў лістападзе 2015 года спецыяліст пакінуў Смалявічы^[6].

У пачатку сезона 2016 «Смалявічы-СТІ» падпісалі дамову з барысаўскім БАТЭ^[7], тым самым сталі фарм-клубам барысаўчан. Галоўным трэнерам стаў былы трэнер дубля БАТЭ Віталь Рагожкін. Пачатак сезона атрымаўся для каманды не вельмі ўдалым, і ў чэрвені Рагожкін пакінуў сваю пасаду, на чале каманды стаў Дзмітрый Молаш. У другой палове сезона «Смалявічы-СТІ» знаходзіліся ў сярэдзіне табліцы і ў выніку занялі 8-е месца з 14.

У сезоне 2017 супрацоўніцтва з БАТЭ было спыненае, аднак галоўным трэнерам застаўся Дзмітрый Молаш. Склад каманды папоўніў шэраг вопытных выканаўцаў, такіх як Алег Шкабара, Сяргей Кавалюк, Ігар Трухаў, Ігар Варанкоў. З пачатку турніру «Смалявічы-СТІ» разглядаліся як адзін з фаварытаў, а каманда здолела хутка захапіць лідарства, пасля першай паловы чэмпіянату займала першае месца з адрывам у 7 ачкоў. Аднак, шэраг няўдач у другой палове сезона дазволіў сапернікам дагнаць смалявіцкі клуб. У выніку ўпартай барацьбы «Смалявічы-СТІ» занялы другое выніковае месца і атрымалі месца ў Вышэйшай лізе.

У сезон 2018 каманда ўвайшла з новым галоўным трэнерам — ім стаў Аляксандр Бразевіч, які раней ужо ўзначальваў каманду. У студзені 2018 года стала вядома, што «Смалявічы-СТІ» змянілі назву на «Смалявічы»^[8]. Амаль поўнасцю змянілася каманда, з папярэднага сезона засталіся толькі тры ігракі — Іван Васілёнак, Павел Чыкіда і Валерый Гарбачык. Смалявіцкая каманда добра засвоілася ў элітным дывізіёне, на працягу большай часткі сезона ішла ў ніжняй часткі турнірнай табліцы, але не трапляла ў зону вылету. Аднак, няўдачы ў канцы сезона адклалі вырашэнне пытання аб месцы ў эліце на апошні тур, дзе «Смалявічам» была патрэбна перамога над мінскім «Промнем». Выйшаўшы наперад, смалявіцкая каманда прапусціла ў другім тайме, і выніковы лік 1:1 адправіў «Смалявічы» ў Першую лігу.

Нягледзячы на вылет у Першую лігу, «Смалявічы» захавалі перспектыўных маладых ігракоў, Аляксандр Бразевіч застаўся на пасадзе трэнера, таксама каманда ўмацавалася вядомымі для Першай лігі выканаўцамі. Смалявіцкі клуб хутка стаў адным з лідараў турніру, доўгі час змагаўся за першы радок з бабруйскай «Белшынай». За некалькі тураў да фінішу «Смалявічы» гарантавалі вяртанне ў элітны дывізіён, аднак у барацьбе з бабруйчанамі саступілі і занялі другі радок.

У сезоне 2020 «Смалявічы» працягваліся выступаць пераважна маладымі ігракамі, узмацніўшыся таксама некалькімі расіянамі. Выступленне ў чэмпіянаце, аднак, было няўдалым, каманда хутка апынулася ў ніжняй частцы табліцы. Неўзабаве ў клубе пачаліся фінансавыя праблемы, што ў многім было звязана з сыходам у пачатку 2020 года з пасады старшыні Смалявіцкага райвыканкама Міхаіла Загорцава, які доўгі час падтрымліваў клуб, у той час як новы старшыня Андрэй Ратамскі надзяляў футболу значна менш увагі. У выніку ў сярэдзіне сезона клуб прапанаваў ігракам значна скараціць заробкі, з-за чаго многія футбалісты пакінулі каманду, замест іх была набраная моладзь, у тым ліку у арэнду з іншых клубаў Вышэйшай лігі, амаль без вопыту гульні ў элітным дывізіёне. У апошніх 12 турах «Смалявічы» нязменна прайгравалі і задоўга да фінішу турніру страцілі месца ў элітным дывізіёне.

Яшчэ ў снежні 2020 года ўсе футбалісты па заканчэнні кантрактаў пакінулі клуб, як і трэнерскі штаб. У студзені 2021 года было абвешчана, што «Смалявічы» ў сезоне 2021 не будуць удзельнічаць у Першай лізе і спыняюць існаванне^[9]. У лютым 2021 года стала вядома, што «Смалявічы» ўсё ж працягнуць існаванне і выступы ў Першай лізе, стаўшы фарм-клубам «Тарпеда-БелАЗ»^[10]. У сакавіку 2021 года клуб афіцыйна абвясціў, што не выступіць у Першай лізе ў сезоне 2021, але заявіцца ў Другую лігу^[11].

У Другой лізе каманда складалася пераважна з маладых ігракоў, галоўным трэнерам быў Аляксандр Ванюшкін, які раней працаваў з юнацкімі камандамі клуба. «Смалявічы» выступалі ў зоне «Поўнач» Мінскага дывізіёна, дзе былі серадняком і занялі выніковае шостае месца з 10. У стыкавым матчы «Смалявічы» адмовіліся прымаць стаўбцоўскі «Кронан», таму засталіся ў Мінскім дывізіёне на агульным 12-м месцы.

У сезоне 2022 клуб адмовіўся ад удзелу ў чэмпіянаце Беларусі.

• 1996—1997: «Крышталь»
• 2009—2011: «Вігвам»
• 2011: «Смалявічы»
• 2012—2017: «Смалявічы-СТІ»
• з 2018: «Смалявічы»

• 01 Пераможца Другой лігі: 2012

Сезон	Ліга	М	Г	В	Н	П	Галы	Ачкі	Кубак	Заўвагі
1996	Трэцяя — Б (Д3)	7	26	14	3	9	43–30	45	1/16 фіналу
1997	Трэцяя — А (Д3)	5	26	13	4	9	39–35	43
2010	Другая (Д3)	11	34	10	11	13	32–41	41	1/32 фіналу
2011	Другая (Д3)	12	30	8	8	14	45–48	32	1/32 фіналу
2012	Другая (Д3)	1	36	26	9	1	113–22	87	1/32 фіналу	Выхад у Першую лігу
2013	Першая (Д2)	8	30	12	8	10	50–37	44	1/16 фіналу
2014	Першая (Д2)	10	30	12	4	14	37–41	40	1/32 фіналу
2015	Першая (Д2)	7	30	13	8	9	47–37	47	1/16 фіналу
2016	Першая (Д2)	8	26	9	7	10	38–29	34	1/16 фіналу
2017	Першая (Д2)	2	30	18	4	8	46–22	58	1/16 фіналу	Выхад у Вышэйшую лігу
2018	Вышэйшая (Д1)	15	30	5	9	16	21–39	24	1/8 фіналу	Вылет у Першую лігу
2019	Першая (Д2)	2	28	19	7	2	60–15	64	1/16 фіналу	Выхад у Вышэйшую лігу
2020	Вышэйшая (Д1)	16	291	3	5	21	27–72	14	1/16 фіналу	Вылет у Першую лігу, пераход у Другую лігу
2021	Другая — Мінскі дывізіён — Поўнач (Д3)	6	18	9	1	8	56–37	28	1/16 фіналу
	Другая — Мінскі дывізіён — Стыкавыя матчы (Д3)	12	1	0	0	1	0–3

• ¹ Матч апошняга тура Вышэйшай лігі 2020 «Слуцк» — «Смалявічы» са згоды АБФФ так і не быў згуляны.

• Аляксандр Міхальчанка (2009 — ліпень 2011)
• Юрый Пунтус (ліпень 2011 — кастрычнік 2013)
• Альберт Рыбак (в.а. кастрычніку — снежні 2013; снежань 2013 — верасень 2014)
• Дзмітрый Навіцкі (верасень 2014 — жнівень 2015)
• Юрый Вадавозаў (в.а. у жніўні 2015)
• Аляксандр Бразевіч (жнівень — лістапад 2015)
• Віталь Рагожкін (студзень — чэрвень 2016)
• Дзмітрый Молаш (в.а. у чэрвені 2016 — студзені 2017; люты — снежань 2017)
• Аляксандр Бразевіч (снежань 2017 — ліпень 2020)
• Аляксей Міхайлаў (в.а. у ліпені — снежні 2020)
• Аляксандр Ванюшкін (сакавік — кастрычнік 2021)

• Афіцыйны сайт клуба (руск.)
• Профіль на сайце weltfussballarchiv.com (англ.)
• Профіль на сайце wildstat.ru (руск.)